میرفتاح: برخی اشعار فیض حافظ را هم دچار بهجت می‌کند!

به گزارش خبرنگار مهر،  نشست نقد و بررسی کتاب «نزدیک ته خیار» نوشته ناصر فیض با حضور نویسنده و سیدعلی میرفتاح به عنوان منتقد عصر روز دوشنبه ۹ مرداد در فرهنگسرای اندیشه تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست ناصر فیض در معرفی خود و فعالیت‌هایش اظهار کرد: من شاعری را با سرایش اشعار جدی آغاز کردم و پس از آن بود که به حال و  روز امروزم رسیدم و شعرهایم مهمل و طنز شد. نخستین آثاری که از من به چاپ رسید هم آثار جدی بود، اما پس از شکل‌گیری دفتر طنز حوزه هنری حس کردیم که باید به سمت تولید بیشتر آثار طنز و انتشار آنها برویم. تا قبل از این شاید آثار طنز را برای جمع‌های بیش از سه یا چهار نفر نمی‌شد خواند، اما پس از تشکیل دفتر طنز این آثار شکل و شمایل جدی‌تری به خود گرفت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به دو دفتر اخیر طنز خود گفت: شاید در این دو دفتر تعدادی آثار تکراری دیده شده باشد، اما کارهای بعدی ما بدون شک دربرگیرنده تکرار کارهای قبلی من نخواهد بود. من البته معیار خاصی در نوشتن کار طنز ندارم، ولی سعی می‌کنم که دیگر در کتاب‌هایم کار تکراری وجود نداشته باشد که مثل الان به من تهمت کتابسازی بزنند. در واقع سعی من این خواهد بود که کارهای جدید من یک قدم جلوتر از کارهای سابق من باشند.

فیض ادامه داد: تلاش من در شعر طنز سرایش چیزی بود که خودم به آن مهملات می‌گویم و البته حس می‌کنم خیلی نتوانستم به آن نزدیک شوم و شاید این از خاصیت زبان فارسی است که اینگونه است. گاهی حس می‌کنم مخاطبان شعر طنز من بسیار جدی‌تر از آن چیزی که باید با کار طنز روبرو می‌شوند و مرا بیش از آنچه که باید جدی تصور می‌کنند. وقتی با این دست از افراد روبرو می‌شوم، سعی می‌کنم به هر شکل به آنها  تذکر دهم که من اهل مهمل گویی و طنز هستم و نه کار جدی.

وی همچنین با اشاره به فضای اشعار و نثرهای طنز خود گفت: فضای شعرهای من در نثرهای من نیز هست و منطق خاصی برای آن قائل نیستم. سعی می‌کنم ذهنم را آزاد بگذارم تا در روایت شوخی‌ها کار خودش را بکند. البته مثل برخی دوستان اهل سیاسی نوشتن نیستم. ناخودآگاه هم اگر ذهنم روی چیزی رفت که رنگ و بوی سیاسی داشت از آن گریزانم.

سیدعلی میرفتاح نیز که دومین سخنران این نشست به شمار می‌رفت در سخنان خود با اشاره به آشنایی‌اش با ناصر فیض گفت: شاید اگر این آشنایی نبود می‌شد نقد بهتری هم داشت. من به هر صورت به واسطه سال‌ها آشنایی می‌دانم که فیض چگونه به طنز نگاه می‌کند و چگونه می‌اندیشد و البته می‌دانم که به درجه‌ای از پختگی رسیده است که از نقد هراسی ندارد.

وی ادامه داد: فیض در کار خودش هرگز اسیر مضمون نشده است و بیشتر به فرم توجه دارد. به اعتقاد او که از قضا صحیح هم هست، آنچه طنز را بر دل می‌نشاند، فرم صحیح آن است. این موضوع در اشعار بسیاری از بزرگان شعر فارسی هم دیده شده است، مثلا شما اگر در شعر سعدی هم نگاهی بیندازید، مشاهده خواهید کرد که مفاهیم مطرح شده مفاهیمی بسیار هنرمندانه و جدی هستند، اما وقتی در فرم کلام سعدی می‌نشینند، آن را مبدل به یک اثر هنرمندانه می‌کنند و تلاش آقای فیض در این زمینه ستودنی است.

میرفتاح ادامه داد: کار ناصر فیض از این جهت که تلاشی وافر برای پیدا کردن مضمون در خود دارد و از تمرینی برای آشنایی با فرم‌‌های تازه در شعر است، ستودنی است. حاصل این تلاش آن شده است که برخی طنز‌های فیض بسیار ستودنی و هنرمندانه از کار درآمده است و جوهر شعر ناب فارسی را در خود داراست و قابلیت تبدیل به یک متن حکمی که دهان به دهان بچرخد را دارد. حتی معتقدم اگر برخی از آنها را روزی به حضرت حافظ هم ارائه می‌کردیم، او را بسیار دچار بهجت می‌کرد!

این نویسنده و منتقد طنز افزود: من در کار آقای فیض اثری از مهمل ندیدم. به نظر من اساسا فارسی زبان بیهوده و مهمل گفتن نیست، اما با این وصف می‌توان وضعیت شعر او را وضعیتی آبزورد و امروزی دانست که را جع به نوعی از هیچ بودن صحبت می‌کند که از قضا مهمل نیز نیست.

میرفتاح با اشاره به نثرهای ناصر فیض در این کتاب نیز گفت: به نظرم نثرها در مقابل اشعار واقعا حرفی برای گفتن ندارند. من اگر به شخص خودم جای فیض بودم، این اشعار درخشان را طنز آمیخته نمی‌کردم و ذات کتابم را با نثر پایین نمی‌آوردم.

وی گفت: گاه ذات چاپ شدن برخی مطالب در یک جا کافی است که نخواهیم آن را در جایی دیگر و به شکل دیگری منتشر کنیم. از سوی دیگر اگر قصد به انجام این کار بود بد نیست که با وسواس و ویرایش بیشتری تن به این کار دهیم. از همین رو من به ناصر فیض می‌گویم که باید قدری بیشتر قدر خودش را بداند و میان خود با بسیاری دیگر در این عرصه تفاوت قائل شود.