نامه​های خواندنی سیمین و جلال/…از خانه بیرون می​رفتی تا دعوایمان نشود

به گزارش خبرآنلاین، مجموعه سه جلدی «نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل احمد» (نامه های جلال در سفر آمریکای دانشور و نامه های سیمین در سفر اروپای جلال) که به همت مسعود جعفرى جزى از سوی انتشارات نیلوفر منتشر شده، همچنان جزء کتاب های پرفروش این ناشر محسوب می شود. «سالشمار زندگی و آثار سیمین دانشور، نگاهی کوتاه به زندگی و آثار سیمین دانشور، متن نامه ها، ضمیمه ها و تصاویر» عنوان برخی فصل های کتاب محسوب می شود. جلد سوم این کتاب مشتمل بر تقریباً هشتاد نامه است که جلال برای سیمین دانشور، زمانی که او با بورسیه فولبرایت در سال ۱۳۳۱ برای تحصیل به استنفورد امریکا می رود، نوشته است و این در حالی است که نزدیک به دو سال از ازدواج آنها گذشته و تنها راه ارتباطی آنان نامه نوشتن، آن هم با وضعیت پستی دهه چهل است. جلال در خلال نامه ها علت تداوم چنین مجرای ارتباطی را «وصل کردن آینده به گذشته، تاب آوردن در تنهایی، وفاداری نسبت به هم و ایده آل سازی از موجود واقعی طرف خودمان» عنوان می کند.

نامه های سیمین دانشور و جلال آل احمد در سه جلد و زمستان ۸۳ چاپ شده است. دو جلد از کتاب شامل نامه های این زن و شوهر به هم در سفر امریکای دانشور است.  ماجرای نامه ها از این قرار است که دانشور در سال ۱۳۳۱ با استفاده از بورس فولبرایت به امریکا می رود تا یک سال در دانشگاه استنفورد در زمینه داستان نویسی و زیبایی شناسی تحصیل کند و به دلایل مختلف امکان همراهی جلال با او میسر نمی شود. در این زمان همان طور که از محتوای نامه ها پیداست، دانشور و آل احمد دچار اختلافاتی هم شده بودند و گاه دعواهایی بین شان رخ می داده که این سفر مجالی می شود برای مرور خاطرات گذشته شان…

«جلال عزیزم دیروز دومین کاغذت واقعاً پریشانم کرد… حالا یادم می آید که تو بعضی وقت ها حال روحی خاصی پیدا می کردی و ناگزیر می شدی از خانه بیرون بیایی که نکند با هم دعوایمان بشود… یادت می آید پارسال هر دومان چه الم شنگه یی راه انداختیم. باور کن من هنوز خجالت می کشم. اکنون بگذار کمی از هم دور باشیم و بعد نمی دانی در کنار هم بودن چه لذتی دارد.»

این نامه ها که با اصرار و پیشنهاد آل احمد آغاز و پیگیری می شد، در واقع مجرایی برای ارتباط بین دو نفر بود تا اگر از نزدیک یکدیگر را نمی بینند، بتوانند پیوندهای عاطفی شان را حفظ کنند. جلد اول شامل ۲۰۰ نامه دانشور است. در این سفر دانشور با هواپیما به انگلیس رفته و بعد از توقف کوتاهی به سمت نیویورک می رود و پس از چند روز اقامت راهی کالیفرنیا می شود و از راه سانفرانسیسکو به پالوآلتو می رسد و سرانجام در استنفورد مستقر می شود. نامه اول در تهران و قبل از ازدواج آل احمد و دانشور در سال ۱۳۲۸ و بعد از آن تمامی کتاب، نامه هایی است که در سفر نوشته شده است.

بنابراین گزارش در مقدمه کتاب توضیح داده شده است که این نامه ها که مربوط به دو شخصیت نویسنده است علاوه بر جنبه های خصوصی زندگی آنها شامل اطلاعات سیاسی، اجتماعی و ادبی عصر خودشان نیز هست. در مورد این نامه ها شاید گذاشتن نام یادداشت روزانه به جای نامه صحیح تر باشد چون گویی نویسنده، نوشته ها را از خود و برای خود، با ذکر تاریخ دقیق آن نوشته یا حتی برای این نامه ها صفت سفرنامه را می توان قائل شد. نکته اصلی نامه ها سبک نوشتاری و طرز جمله بندی ها است که محاوره ای نوشته شده؛ «امروز روز یکشنبه ۹ نوامبر است. خدای من، دو ماه و نه روز است که از تو دورم. صبح دیر پا شدم و بعد رفتم ناهار خوردم…» همچنین اصطلاحات عامیانه در آنها به چشم می خورد به خصوص اصطلاحات مربوط به لهجه شیرازی؛ «قول می دهم ایران که بیایم همان سیاه سوخته شیرازی تو باشم و چنان دور و برت پر بخورم (چرخ بخورم) که خودت بگویی بس است.» ( ۱۷ اکتبر / ۲۵ مهر)

نکته قابل توجه سفر یک ایرانی با وضعیت و شرایط آن سال به امریکا است. اظهار شگفتی ها و گاه توصیفاتی که می کند بسیار جالب است. همچنین مقایسه عواطف غربی ها و شرقی ها در جای جای نامه ها به چشم می خورد؛ «چند روز پیش سر کلاس دختری حالش به هم خورد. شب قهوه زیاد خورده بود و بیداری کشیده بود. سناریو را نوشته و صبح سر کلاس نتوانست سرپا بند شود و حالش به هم خورد. از کلاس بیرون رفت و هیچ کس هم نپرسید خرت به چند؟ کلاس تمام نشده من رفتم و از او پرسیدم چته؟ و دستش را در دست گرفتم و …» این نامه ها گاه شامل اخبار و اطلاعات سیاسی است. مثلاً در مورد اوضاع نابسامان آن سال ها، تعویض مداوم نخست وزیران و ذکر عملکردهای مصدق و دیگران مطالبی نوشته است. سیمین دانشور به دلیل علاقه به وطن و اوضاع کشور خود در خلال نامه های خود از اوضاع ایران پرس و جو می کند و عقاید خود را مطرح می کند؛ «راز موفقیت و محبوبیت مصدق اشک ریختن نیست. انگشت روی نقطه حساس گذاشتن است.»

در بخش هایی از کتاب می خوانیم:

«می‏دانی چطوری است سیمین جان؟ از کاغذهایت – گرچه چیزی نمی‏نویسی – پیداست که تو هم حال مرا داری،ولی این هم هست که برای غصّه‏های تو مفرّی و یا مفرهایی هم هست که جلب توجّهت را می‏کند و نمی‏گذارد زیادناراحت باشی. و اینقدر دیدنی هست که خیلی چیزها را از یادت می‏برد. از کاغذهایت پیداست. خودت نوشته بودی‏که حالت «بهتر از آن است که متوقع بودی.» بدان که بهتر هم خواهد شد. اگر به مناسبتی، دو سطر یاد هندوستان بی‏بو و بی خاصیت من می‏افتی، دو سطر بعد مشاهدات جالب خودت را می‏نویسی. و همین انصراف خاطر اجباری‏خودش بزرگترین کمک‏ها را به تو می‏تواند بکند… هیچ می‏دانی که یک همچه سفری تو را چقدر کامل خواهد کرد؟ من ‏بدبخت که اینجا بالاخره ماندنی شدم ولی اصلاً تو بگذار چشمهایت از دنیا پر بشود. آدم هرچه بیشتر ببیند و بیشتربشنود و بیشتر تجربه کند، بیشتر عمر کرده است.»
 

*

– چهارشنبه یک ربع به هشت بعد از ظهر ۵ دسامبر ۱۹۶۲/ ۱۴ آذر۱۳۴۱

جلال عزیزم ، دیشب کاغذت رسید که روغن چراغدان زندگی من است . کاغذی بود که به علت نداشتن سیگار در یک قسمتش آنقدر عجله و اشتلم کرده بودی که درست نفهمیدم. سرم هم داد زده بودی. نوشته بودی مگر من بچه هستم که اُرد می دهی پالتو و لباس بخر . خوب ما غلط کردیم . {… } عزیز دلم کاغذ به انتها رسید و عرضی ندارم . عصر دانشکده دارم و این کاغذ را از پست دانشگاه پست می کنم بعد می روم عقب داریوش و شمس و اسلام و می آورمشان بالا. قربانت – شیرازی سیاه سوخته ات.(جلد سوم-صفحه ۲۸۴)

۱۸اوت ۱۹۶۳/ ۲۷شهریور ۱۳۴۲

– کاغذ افسرده ات رسید . در حالی که افسردگی و ملال را نباید جدی گرفت . محلش نگذار خودش می گذرد . اتفاق مهمی نیفتاده . تازه بالکل که حقوق تو را قطع کنند ، قناعت می کنیم و تو همیشه بلد بوده ای از صفر شروع کنی … ایرانیهای اینجا، صدمین نفری که من دیدم و آرزوی یک روز زندگی در ایران را دارند، آنقدر غربت زده اند و آنقدر بی سر و سامان که نپرس. هر روز در یک شهر و هر سال در یک دانشگاه و همیشه دلهره پول کم آوردن. به تو که رسیدم تا یک سال حرف دارم که برایت بزنم …. (جلد سوم-صفحه ۴۱۹)

جلد اول این کتاب خواندنی با قیمت ۶۲۰۰، جلد دوم ۸۵۰۰ و جلد سوم با قیمت ۷۳۰۰ تومان در بازار نشر موجود است.

ساکنان تهران برای تهیه این کتاب ها، کافی است با شماره ۲۰- ۸۸۵۵۷۰۱۶ سامانه اشتراک محصولات فرهنگی؛ «سام» تماس بگیرند و آن را در محل کار یا منزل _ بدون هزینه ارسال _ دریافت کنند. سایر هموطنان نیز با پرداخت هزینه پستی می توانند این آثار را تلفنی سفارش بدهند.

۶۰۶۰

دانلود   دانلود


خبرآنلاین

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.