علامه مجلسى آنچنان شهرتى در علوم مختلف اسلامى دارد که محتاج هیچ بیان و توضیحى نیست.
محمد باقر بن محمد تقى بن مقصود على مجلسى معروف به علامه مجلسى و مجلسى ثانى در سال ۱۰۳۷ هجرى در شهر اصفهان دیده به جهان گشود.
علامه مجلسی از همان کـودکـى تحت تربیت و تعلیم پـدر دانشمند و در سایه تـوجه خـاص آن بزرگـوار، پرورش پیدا نمود و بـا هـوش سـرشار و استعداد خـدادادى و پشتکار مخصـوص به تحصیل علـوم متـداوله عصـر در حـوزه علمـى اصفهان پرداخت.
با توجه به تـوانایـى ذاتـى در مـدت کوتاهى مراحل مختلف علمـى و تحصیلى را طى کرده و سپـس به گـردآورى علـم حـدیث و آثار اهل بیت عصمت و طهارت دل بست و تحقیق و پژوهش عمیقانه در این علم را بکار گرفت و تلاش خود را در ایـن مـورد متمـرکز نمـوده تمام اوقـاتـش را صـرف آن کـرد تـا اینکه منشـأ تحـولـى بزرگ در روزگـار خـود شد .
علامه در دوران جـوانـى خـود از محضـر دانشمنـدان و عالمـانى عالیقدر همچـون ملا عبدالله شوشترى ، شیخ عبدالله بـن جابر آملى ، شیخ على جبل عاملـى و سایر بزرگان دیـن به ویژه فقیه و حکیـم و محدث نامى ملا محسـن فیض کاشانى بهره کافـى برد.
یک ویژگى بسیار مهم در زندگى این بزرگ مرد زهد و پارسایى و ساده زیستى اوست. علامه در عهد صفوى مىزیست و شیخ الاسلام حکومت صفوى بود و در یک کلام تمام امکانات دولت در اختیار او بود اما با همه اینها زندگى شخصى علامه در نهایت زهد و سادگى سپرى مىشد.
علامه مجلسى پـس از رحلت پدر بزرگـوارش ، به جاى او در مسجد جامع اصفهان اقامه نماز جماعت مـى‌کرد.وی از زمان شاه عبـاس دوم تا زمان شاه سلطان حسیـن داراى مقام و قدرت مطلق دینى بود و تا آخرین روزهاى حیاتـش ایـن قدرت و نفـوذ همچنان رو به افزایـش و تعالـى مى رفت ، به همین مناسبت از جانب سلاطیـن صفـوى عنـوان شیخ الاسلامى که عالـى‌تریـن درجه روحانیت در آن عصر بـود به وى اعطا شد.
علامه مجلسى از جمله بزرگانى است که از جامعیت خاصى برخوردار بود. او در علوم مختلف اسلامى مانند تفسیر حدیث فقه اصول تاریخ رجال و درایه سرآمد عصر بود. نگاهى اجمالى به مجموعه عظیم بحار الانوار این نکته را بخوبى آشکار میسازد.
این علوم در کنار علوم عقلى همچون فلسفه، منطق، ریاضیات، ادبیات لغت، جغرافیا، طب و نجوم از او شخصیتى ممتاز و بی‌نظیر ساخته است.
برخى علامه مجلسى را در طول تاریخ اسلامى از حیث جامعیت در علوم و فنون گوناگون بی‌نظیر دانستهاند.
علامه مجلسى علاوه بر علومى چون روایات اهل بیت علیهمالسلام در فقه نیز تبحرى بالا داشته گرچه اکثر مجلدات فقهى بحار مجال پاکنویس شدن نیافته است.
از جمله شاگـردان مشهور علامه مـى تـوان میـرزا عبـدالله اصفهانى ، سید هاشم بحرانى ، سیـد نعمت الله جزایـرى و ملا صالح مازنـدرانـى را نام برد.
علامه مجلسـى محقق پر کارى بـود که در عمر خود لحظه‌اى از تألیف و تحقیق نیاسـود و تـوانست کتابخانه بزرگى را که یادگار نیاکانـش بـود غنـى‌تر و پـربارتر ساخته است، او براى به دست آوردن کتب نادر و کمیاب به کشورهاى دیگر از جمله یمـن مسافرت نمود. به دست تواناى علامه مجلسـى کتب زیادى نگارش یافت که به دو بخـش ، تألیفات فارسـى و عربى قابل تقسیم است. تألیفات فارسى عبارت است از:
“حیاه القـلوب” مشتمل بر سه جلد، “حلیه المتقیـن” در آداب معاشرت و زندگى فردى و اجتماعى،” عیـن الحیـات” شـرح وصیت پیـامبـر اسلام به امت خویش، “مشکـاه الانـوار” در فضیلت و آداب قـرا ئت قـرآن و ثواب آن، ” جلاء العیـون” کتابـى در بـاب تـاریخ زنـدگـانـى چهارده معصوم ، “ربیع الاسابیع” در اعمـال روزها و هفته ها به خصـوص شب و روز جمعه، “تحفه الزایر ” ۸، “اختیارات الایام صغیر” ، “اختیارات الایام کبیر” ، “رساله بلا” ، “شـرح کتـاب روضه کـافـى “.
تألیفات عربى وی به شرح ذیل است :
“بحار الانـوار” این اثر مشهور ترین و مهمتریـن اثر علامه مجلسـى و اثر پـر بـار و بلنـد آوازه تـاریخ تشیع است که در ۱۱۰ جلد تدوین شده است.
“کتاب مرات العقول ” ، ” آداب الحج ” ، “آداب التجهیز الموات” ، “الاجازات”، ” ملاذ الاخبـار فـى شـرح کتـاب تهذیب الاخبـار شیخ طـوسى” ، “شـرح الاربعیـن حـدیث” … و دهها کتـاب دیگر .
علامه مجلسى همزمان با طى مدارج علمى و سریعتر از آن مدارج معنوى و کمالات روحى را پیمود تا آنجا که مصداق واقعى “عالم ربّانى” شد.
علامه محمد باقر مجلسـى آن محقق پـر کار و عالـم نامـدار پـس از عمرى پر برکت که سراسر وقف خدمتگزارى به علـم و دیـن و دانـش و فرهنگ در جهان اسلام شد, عاقبت در سـن ۷۳ سالگـى و در آخـریـن روزهاى ماه مبـارک رمضان سـال ۱۱۱۱ هـ.ق در شهر دانـش پـرور اصفهان، چشـم از جهان فرو بست و به سراى باقـى شتافت.
پیکر پاک آن مرحـوم بعد از تشییع با شکوه در مسجد جامع اصفهان در جـوار پدر و خـانـدان دانشمنـد مجلسـى به خـاک سپـرده شـد.
“انتهای پیام”/پ۳
باشگاه خبرنگاران