نفاق نتیجه ریاکاری است/ مسئولان ریاکاری که آمار دروغ می‌دهند

سرویس اجتماعی «فردا»؛ یکی از خصلت های راضی کننده شیطان “ریا و تزویر” است. خصلتی که چون در هنگام نیت کار به میان آید، نتیجه آن کار را باطل و فاسد می کند، حال خواه این نیت پنهانی باشد و خواه آشکار.

ریا نقطه مقابل اخلاص است. بر مذمت ریاکاری در آیات و روایات اسلامی به قدری تاکید شده که حتی از آن به عنوان شرک کوچک نیز یاد شده است.  إنّ أخوَفَ ماأخافُ علَیکُمُ الشِّرکَ الأصغرَ . قالوا : وما الشِّرکُ الأصغَرُ یا رسولَ اللّه‏ِ ؟ قالَ : الریاءُ .  الداعى : پیامبر خدا صلى‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله فرمود : بیشترین نگرانى من براى شما شرک کوچک است. عرض کردند: اى رسول خدا ! شرک کوچک چیست؟ فرمود : ریا .

همچنین حضرت محمد (ص) فرمودند : در روز قیامت ریا کار را به چهار نام زشت میخوانند: ۱٫ ای کافر ۲٫ ای فاجر ۳٫ ای زیانکار ۴٫ ای خیانتکار ، عمل تو فاسد و اجر تو باطل شده و تو را امروز در پیش ما نصیبی نیست ، برو امروز مزد خود را از آن بگیر که عمل و کارت را از برای او میکردی. ( معراج السعاده صفحه ۴۷۳)

خداوند متعال در آیه ۳۸ سوره نسا فرموده اند: وَ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَاءَ النَّاسِ وَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَا بِالْیَوْمِ الاَخِرِ  وَ مَن یَکُنِ الشَّیْطَانُ لَهُ قَرِینًا فَسَاءَ قَرِینًا. “و آنها کسانى هستند که اموال خود را براى نشان‏دادن به مردم انفاق میکنند، و ایمان به خدا و روز بازپسین ندارند (چرا که شیطان، رفیق و همنشین آنهاست) و کسى که شیطان قرین او باشد، بد همنشین و قرینى است”.

آیت الله سید محمد غروی در گفتگو با «فردا» معنای فقهی ریا را انجام کار نه برای خدا که برای جلب نظر دیگران می داند و می گوید: هر آنچه که به انگیزه رضایت و خشنودی خدا نباشد و تنها به صرف تحسین دیگران و پیدا کردن جایگاه اجتماعی باشد، به منزله ریا در نزد خداوند محسوب می شود.

وی با تاکید بر اینکه تمامی اعمالی که ذره ای ریا بدان نفوذ پیدا کرده باشد مبطل است و به عنوان عملی دنیوی محسوب می شود، گفت: امکان دارد در برخی مواقع کار کارِ خوبی باشد اما چون آمیخته به ریا شده، آن شخص از محبوبیتی در پیشگاه خداوند برخوردار نمی شود چراکه انگیزه غیر الهی در ذات شخص پنهان شده است.

عضو جامعه مدرسین گفت: ممکن است ریا در اعمال مختلفی همچون دعا، نماز، روزه، حج، انفاقات عمومی و… هم راه پیدا کند. آنها افرادی هستند که چشمان خود را به تحسین دیگران دوخته و تنها خشنودی مردم را نتیجه کار خود می خواهند. نه تنها ثوابی نزد خدا ندارند که عمل خود را هم باطل کرده اند.

وی نتیجه ریا در جامعه را ایجاد جریان نفاق در بین مردم دانست و تصریح کرد: آلودگی قلبی و نفسانی یکی از پیامدهای تزویر است. به گونه ای دیگر باید گفت که نفاق هم با خدا و هم با بنده خدا است. می گوید که این کار برای رضای خداست، در حالی که دروغ می گوید. از سویی دیگر مردم ظاهر عمل او را می بینند و گمان می کنند که عمل او برای خداست، در حالی که این نیز نوعی دروغ به حساب می آید.

غروی ریاکاری را نشات گرفته از روحیه منافقانه ای دانست که در صورت ابتلای جامعه به آن، خطری بس بزرگ را در پیش خواهیم داشت.

وی همچنین به آثار نامطلوب ناشی از نفوذ ریا به رده های بالای مسئولان کشوری اشاره و عنوان کرد: اگر کوچکترین ریا و تزویری به مسئول و مدیری راه پیدا کند، دیگر نه تنها نباید از او انتظار کارهای خدا پسندانه را داشت بلکه آن مسئول هر آنچه را که تحسینی در پی آن نباشد را هم به دیده تحقیر خواهد نگریست.

غروی ادامه داد: مثلا برخی مسئولان کوچکترین کار خود را بزرگ جلوه می دهند و یا برای کاری که انجام نداده اند آمارهای دروغ و اشتباه به رسانه ها می دهند. می خواهند به مردم القا کنند که به هدفشان رسیده اند، تنها هدفشان هم جلب نظر و تحسین مردم است.

وی گفت: اگر تحسینی از جانب مردم برای آن مدیر ریاکار نباشد، او دچار خسارت در کار می شود، حس بی نتیجگی در کار خود می کند. از آن به بعد هم دیگر دستش به کار نمی رود. نمونه این مدیران در سطوح مختلف هم بسیار دیده شده اند.