نقاشی قهوه‎خانه‌ای دریچه فرهنگ ایران رو به جهان است/ هنری برای تقویت روحیه دلاوری

منصور وفایی؛ تنها بازمانده نقاشی قهوه‌خانه ای ایران، درحاشیه مراسم نکوداشتی که همزمان با روز بزرگداشت فردوسی در فرهنگسرای ارسباران برای او برگزار شد، در گفت‎وگو با خبرنگار هنرهای تجسمی هنرآنلاین دربارهٔ علاقه‎مندی‎اش به این نوع از نقاشی گفت: من نقاشی را در محضر علی اکبر نجم آبادی حدود سال ۲۸ یاد گرفتم؛ سال ۱۳۶۹ که کنگره بین‌المللی فردوسی برگزار شد و فردوسی شناسان از همه جای دنیا آمده بودند، دانشکده هنرهای زیبا از ما خواست که گروهی از نقاشان کارهایی را برای کشیدن آثار قهوه‎خانه‌ای با محوریت شاهنامه فردوسی دعوت کردند. از میان ۴۵ نقاش من و استاد حسن اسماعیل‌زاده ‌ که مرحوم شده ‌اند انتخاب شدیم. او دو تابلو خلق کرده و من هفت خوان رستم را در هفت پرده با آب رنگ کشیده بودم. استقبال از کارم در آن زمان سبب شد که کارهایی را در همین زمینه خلق کنم و تا امروز نیز این کار ادامه پیدا کند.

این هنرمند دربارهٔ جایگاه نقاشی‌ قهوه خانه در جهان و شناخت مردم دیگر کشورها از این نوع نقاشی نیز اظهار کرد: در دنیا بسیار به نقاشی قهوه‌خانه‎ای اهمیت می‎دهند؛ این اهمیت تنها به خاطر خود نقاشی نیست بلکه مردم دیگر نقاط جهان از دریچه آثار قهوه‌خانه‌ای با فرهنگ، دین، اساطیر و آداب و سنن مردم ایران آشنا می‎شوند. نقاشی قهوه‌خانه‌ای سه موضوع را در خود دارد که در هیچ‌ یک از آثار هنری به صورت توامان وجود ندارد، موضوعات مذهبی که شامل وقایع عاشوراست، موضوعات حماسی که از شاهنامه فردوسی الهام گرفته شده و سوم آداب و روسوم مانند جشن‎ها، عروسی‌ها، مراسم آش‎پزان و زندگی روزمره مردم ایران در قدیم؛ این سبک از نقاشی در واقع فرهنگ ما را در مقابل دید دیگران قرار می‎دهد.

وی دربارهٔ تاثیر این نوع از نقاشی بر نسل تازه و به ویژه کودکان نیز گفت: وقتی کودکان ما داستان‎های حماسی شاهنامه را روی بوم می‎بینند و از تلاش پهلوانان کهن ایران زمین برای نجات ایران زمین آگاه می‌شوند، روحیه دلاوری در آنها تقویت می‌شود.

وفایی با بیان اینکه هنرمندان قدیمی معمولا یک مجلس شاهنامه یا عاشورا را از روی هم کپی می‎کردند افزود: این تقلید به ویژه در سبک کار آنها و استفاده از همان پرسپکتیو، نحوه چیدن شخصیت‎ها در تابلو ملاحظه می‎شود. من در کارهایم سعی کردم از این نوع تقلید دوری کنم و با الهام از شاهنامه و البته حفظ ویژگی‌های اصلی نقاشی قهوه‌خانه آثاری را خلق کنم. به علاوه من از رئالیسم هم در آثارم استفاده می‎کنم و دورنمای تابلوهای مرا مناظر طبیعی تشکیل می‌دهد تا بیننده بتواند جزییات داستان و اشعار را نیز در کار ببیند. به ویژه اگر لازم باشد من پرسپکتیو نظری را هم رعایت می‌کنم تا بتوانم به طور مثال پرتعدادی قشون و سربازان را بیش از آنچه در نقاشی‌های قهوه‌خانه وجود دارد ایجاد کنم.
این هنرمند پیشکسوت دربارهٔ شرایط آموزشی نقاشی قهوه خانه نیز گفت: مردم ما این نوع نقاشی را به خوبی می‌شناسند، ما نیاز داریم که آموزشی در این زمینه وجود داشته باشد، البته دانشجویان نقاشی در حد دو واحد این درس را در دانشگاه می‎خوانند اما این مقدار واقعا کافی نیست و به عنوان مثال باید ۶ ماه کار کنند تا بتوانند اصول این نوع نقاشی را که به هیچ عنوان به نقاشی آکادمیک شبیه نیست بیاموزند. من به آموزش این نقاشی بسیار علاقه دارم و در کلاس‌هایی که وزارت ارشاد برایم می‎گذارد شرکت می‌کنم، اما باید امکانات بیشتری فراهم کنند، تبلیغات کنند تا دانشجویان و علاقه‎مند برای آموختن این نوع نقاشی ترغیب شوند.

منصور وفایی متولد ۱۳۱۳ در همدان است. او نقاشی را نزد علکی اکبر نجم آبادی از شارگردان کمال‌الملک آموخت و تا کنون آثار بسیاری را در زمینه نقاشی قهوه‌خانه خلق کرده است که از میان آنها می‎توان به ۱۲ تابلو بر اساس اشعار محتشم کاشانی موجود در بنیاد ایران شناسی، ۱۰ تابلو براساس شاهنامه موجود در تالار فردوسی دانشگاه تهران، ۲۰ تابلو نقاشی قهوه خانه موجود در فرهنگستان هنر،۶۰ تابلو دومتری در فرهنگسرای بهمن اشاره کرد.
نمایشگاه آثاری از این هنرمند تا ۲۸ اردیبهشت ماه در فرهنگسرای ارسباران برپاست.

گزارش تصویری مرتبط

انتهای پیام/
۶۵/۳۲