نکاتی کاربردی برای مدیریت ارتباط با افراد خودشیفته

اگرچه ممکن است انسان های خودشیفته در جامعه، افرادی جذاب باشند، ولی روابط آنان با افراد نزدیک خود، به تدریج دچار فرسودگی و تخریب می شود. درخواست توجه بی پایان و تنبیه اطرافیان، زندگی با این افراد را دچار فراز و فرودهای بسیار می کند. روزگار خودشیفته پرور نحوه زندگی امروز، می تواند حس خودشیفتگی انسان را تقویت کند. والدینی که بیش از حد پاسخگوی خواسته های فرزندان هستند، فرهنگی که بر شهرت و معروفیت پایه گذاری شده و نیز شبکه های خبری که اخبار مربوط به افراد مشهور را با جزئیات هرچه تمام تر منتشر می کنند، همگی باعث انتشار و تشدید خودشیفتگی می شوند. حتی این خطر وجود دارد که این مشکل به تدریج به عنوان نوعی رفتار «طبیعی» تلقی شود. واژه «نارسیسیم» یا همان خودشیفتگی، برگرفته از یک اسطوره یونانی است که مسحور تصویر خود در آب بود و قادر نبود چشم از آن بردارد. شجاعت ظاهری! اگرچه فرد خودشیفته در ظاهر اعتماد به نفس بالا و قوی دارد ولی واقعیت به گونه ای دیگر است. شجاعت ظاهری این افراد ریشه در احساس ناامنی عمیق و نیاز شدید به کسب اطمینان دارد. همین حس ناامنی است که باعث می شود این افراد همیشه در پی جلب توجه باشند؛ همان گونه ای که یک کودک به دلیل نبود توانایی و احاطه بر محیط و مسائل خود، نیازمند توجه والدین است. رفتار خودشیفته، به صورت طیفی با شدت و ضعف متنوع در افراد مبتلا دیده می شود. افراد به شدت خودشیفته، برای اطرافیان خود مخرب هستند و تعداد افراد بسیار معدودی می توانند آنان را تحمل کنند، ولی خوشبختانه زندگی همراه با رضایتمندی با افراد دارای خودشیفتگی ملایم، در صورتی که آمادگی و شناخت نسبت به نوع رفتار آن ها وجود داشته باشد، امکان پذیر است. ویژگی های افراد خودشیفته عبارتند از:۱ – خود بزرگ بین هستند و حس غلو شده ای از اهمیت فردی دارند و خود را بهتر از دیگران می دانند.۲ – فانتزی قدرت، موفقیت و زیبایی مشغولیت ذهنی آن ها است. ۳ – در برقراری روابط سالم مشکل دارند.۴ – به تحسین و تعریف و تمجید نیاز دائمی دارند.۵ – به شدت خود را حق به جانب می دانند.۶ – انتظار دارند دیگران مطابق نظرات و انتظارات آنان عمل کنند.۷ – قادر به تشخیص احساسات و نیازهای دیگران نیستند. ۸ – به سوءاستفاده از دیگران تمایل دارند. ۹ – به دیگران حسادت می ورزند و باور دارند که دیگران نسبت به آنان حسادت دارند. ۱۰ – اعتماد به نفس آنان به شدت شکننده است و تحمل کوچک ترین انتقادی را ندارند. زندگی با فردی با این ویژگی ها به اندازه کافی مشکل است، این در حالی است که آگاه نبودن خودشیفته ها به تاثیری که رفتارشان بر اطرافیان دارد، سختی را بیشتر هم می کند. آنان قادر به درک گله های اطرافیان نیستند و تغییری در رفتار خود ایجاد نمی کنند. بنابراین دیگران باید در مورد دوری از آنان یا گذراندن یک زندگی یا رابطه سخت و پرتلاش تصمیم بگیرند. حفظ رابطه با این افراد نیازمند صرف زمان و انرژی بسیار است که نکته کلیدی آن حفظ اعتماد به نفس است. برای دستیابی به این مهم چند رویکرد بیان می شود:دانش خود را افزایش دهید؛ درک موقعیت های منجر به خودشیفتگی و ریشه یابی وقوع این حالت، می تواند در شناسایی ضعف و محدودیت های فرد خودشیفته و تعدیل انتظارات وی به شما کمک کند.درخواست احترام کنید؛ به وضوح اعلام کنید که زبان طعنه آمیز و بی ادبانه، انتقاد مداوم، رفتارهای کنترل کننده و خشم های غیرمنطقی را تحمل نمی کنید. هر رفتاری که به سوءاستفاده عاطفی یا فیزیکی منجر شود، غیرقابل قبول است، به عنوان مثال فریاد زدن، بیان کلمات رکیک، جدایی از خانواده و دوستان یا سایر رفتارهای سلطه گرانه.خود را سرزنش نکنید؛ خودشیفته ها بر اساس کارهایی که برای او انجام داده اند، شما را ارج می نهند یا از ارزش و اهمیت شما کم می کنند. اگر معتقد باشند که به اندازه کافی تلاش نکرده اید، واکنش آن  ها می تواند باعث سرخوردگی شما شود، ولی توجه داشته باشید که بر مبنای رفتار آنان خود را سرزنش نکنید. همیشه این واقعیت را در نظر داشته باشید که شما فرد «خوبی» هستید و ملامت و انتقادات فرد خودشیفته، ناشی از نظرات و اعتقادات معیوب خود اوست. سعادت و شادی شما در اولویت قرار دارد؛ مراقب باشید که سعادت شما در رابطه با فرد خودشیفته فنا نشود. نیازها، خواسته ها و راه های دستیابی به آن ها را به طور واضح تعریف و همیشه از حس اعتماد به نفس خود محافظت کنید. در بیان آرزوها و نیازهایتان پایدار و استوار باشید. یک سیستم حمایتی تهیه کنید؛ از آن جا که خودشیفته ها در عاطفه و ابراز همدردی دچار نقص هستند، بنابراین هیچ گاه قادر به درک و حمایت شما نخواهند بود. برای جبران این نقیصه در زندگی، نیاز به افراد دیگری دارید که ارتباط عاطفی و دوستی را به شما ارائه کنند. بنابراین داشتن دوستان یکرنگ، صمیمی و حمایت کننده جزو الزامات است. باید بدانید که هیچ گاه قادر به تغییر فرد خودشیفته نخواهید بود؛ بلکه می توانید تا حدودی خودآگاهی او را افزایش دهید. برای این کار به راهنمایی روان پزشک یا روانکاو و مشاور نیاز دارید. با وجود تلاش هایی که بیان شد، غیرمتعارف نیست که افراد خودشیفته کار را به جایی برسانند که برای خود و کسانی که دوستشان دارند مخرب باشند. اگر فردی اندکی ویژگی خودشیفتگی داشته باشد می توان با شناساندن تصویر واقعی از خود به او کمک کرد. ولی افراد دارای ویژگی های کامل خودشیفتگی، حاضر به درمان نیستند. اگر به اجبار آن ها را برای درمان ببرید، نتیجه حرف شان این خواهد شد که شما آدم بدی هستید!به هر حال در زندگی و دور و بر همه ما تعدادی فرد خودشیفته پیدا می شود. اگر این افراد برای تان مهم هستند، باید با خود صادق باشید و سعی کنید که او را به گونه ای که هست بپذیرید، البته با رعایت نکات مذکور و حفظ اعتماد به نفس.