ویران کردن آسان است

اگرچه وقتی نگاهمان از نمای روستایی باقیمانده از سال‌ها پیش به آسمانخراش‌های بلند می‌افتد، در دلمان می‌گوییم یک چیزی اشکال دارد، اما شاید هرگز متوجه نشویم که آن اشکال چیست.

محله‌های «ده ونک»، «چیذر» و بسیاری از محله‌ها در این شهر بزرگ در همین مناطقی قرار گرفته‌ که دیگر خیلی وقت است زیر پای آسمانخراش‌های بلند به چشم نمی‌آید.

از هویت مردمی حرف می‌زنم که قبل‌تر‌ها سهمشان از شهر بیش از منطقه‌ای بود که حالا زیر پای برج‌های بلند و مغرور و نگاه‌های فخرفروشانه آنها مخفی شده است.

این روزها که بی‌توجه از این مناطق می‌گذریم و نمی‌دانیم کجای کار می‌لنگد، یکی هست که با دوربین‌اش زیر پوست این مناطق به دنبال قدیمی‌ها می‌گردد تا خاطراتشان را ورق بزند؛ پای گلایه‌های این مردمان بنشیند و حرف‌هایشان را از قاب کوچک تلویزیون پخش ‌کند.

برنامه «محله ما» که از شبکه تهران پخش می‌شود، دقیقا چنین کاری را انجام می‌دهد. برنامه‌ای که توانش را روی نشان دادن مناطقی گذاشته که مهجور مانده‌ و دیده نمی‌شود، اما گذشته این شهر است.

گسترش شهر کاری ندارد، کمی مصالح و کارگر و چند نقشه راه و ساختمان می‌خواهد. اگر پول باشد یکماهه می‌شود یک محله را صاف کرد و جایش هر چیزی ساخت.

مهم نیست این کوچه تنگ و باریک که مثل خاری در چشم ریزبین یک مهندس فرورفته، با خاطرات پیر محله گره خورده و قدمتش دو برابر سن اوست. خیلی راحت می‌شود با بولدوزر، بیل و کلنگ یک عمر خاطره و هویت را نادیده گرفت و آن را خراب کرد. تنها با این توجیه که شهر نیاز به گسترش دارد.

از مناطقی حرف می‌زنم که هنوز زیرپوست شهر زندگی می‌کنند و هیچ‌کس تاریخچه بلند بالای آنها را نمی‌داند و هیچ‌کس نمی‌تواند بخوبی منوچهر والی‌زاده با آن صدای دلنشین‌اش از این محله‌ها بگوید.

این برنامه هر هفته به گوشه و کنار تهران سر می‌زند، محله‌ها را درون قاب‌های کوچک دوربینش ذخیره می‌کند و شب‌ها به خانه‌ها می‌آورد.

«محله ما» محله‌های ما را نشان می‌دهد؛ محله‌هایی که در آنها زندگی می‌کنیم و روزگار می‌گذرانیم و شاید اگر در این سکانس‌ها ثبت نشوند، جایشان را تا همیشه در یادها و خاطره‌ها از دست بدهند.

مهراوه فردوسی – گروه رادیو و تلویزیون