ویتامین‌ها و مواد معدنی دوستدار استخوان‌ها

درست است که کلسیم برای تقویت و استحکام استخوان‌ها لازم است اما باید بدانید برای داشتن اسکلت قوی‌تر به ویتامین‌ها و مواد معدنی دیگری هم نیاز دارید.

حرف از استحکام استخوان‌ها که می‌آید بسیار‌ها به یاد کلسیم می‌افتند. اسم کلسیم هم که می‌آید شیر و ماست و پنیر و غیره به ذهن می‌رسد. درست است که کلسیم برای تقویت و استحکام استخوان‌ها لازم است اما باید بدانید برای داشتن اسکلت قوی‌تر به ویتامین‌ها و مواد معدنی دیگری هم نیاز دارید مثل ویتامینD، منیزیم، ویتامینK، فسفر و غیره. با ما باشید تا با این ویتامین‌ها و مواد معدنی بیشتر آشنا شوید.

کلسیم

اصلی‌ترین ماده‌ی معدنی مورد نیاز استخوان‌ها کلسیم است. باید بدانید که بدن ما حدود ۱ کیلوگرم کلسیم دارد که ۹۹ درصد آن در اسکلتمان تجمع یافته است. کلسیم همچنین برای انعقادخون، انقباض عضلات و عملکرد خوب مغز لازم است. اگر تغذیه‌ی سالمی نداشته باشید و به اندازه‌ی کافی کلسیم دریافت نکنید بدن مجبور می‌شود برای تامین نیاز عضلات، قلب و عصب‌هایتان از کلسیم استخوان‌هایتان برداشت کند. این مسئله هم استخوان‌ها را ضعیف کرده و خطر شکستگی و پوکی استخوان‌ها را بیشتر می‌کند.

کلسیم به میزان بسیاری در لبنیات و حبوبات، لوبیا سفید، بعضی از سبزیجات سبز رنگ مانند رازیانه، کلم، آجیل‌ها، میوه‌ها و ماهی‌هایی مانند ماهی آزاد، ساردین و غیره وجود دارد.

ویتامین D

این ویتامین برای جذب بیشتر کلسیم از طریق روده‌ها لازم و ضروری است. کمبود ویتامین D همچنین سبب ضعف عضلات و بدن‌درد می‌شود. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد اشخاصی که از دردهای عضلانی و استخوانی رنج می‌برند و درمان‌های دیگر روی آن‌ها تأثیر ندارد به احتمال بسیار از کمبود ویتامین D رنج می‌برند.

بدن انسان زمانی که در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرد از طریق پوست ویتامین D تولید می‌کند. در واقع حدود ۹۰ درصد ویتامین D بدن ما از همین طریق تامین می‌شود. البته بعضی از اشخاص که بیشتر در منزل می‌مانند و همچنین اشخاص سالخورده و اشخاصی که بسیار در معرض نور خورشید نیستند به میزان کافی ویتامین D دریافت نمی‌کنند و برای همین امکان دارد به مصرف مکمل نیاز داشته باشند. پیشنهاد می‌کنیم روزانه حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در معرض نور خورشید باشید. ماهی‌های چرب، زرده‌ی تخم‌مرغ، جگر و مارگارین نیز از منابع غذایی مفیدی می باشند که حدود ۱۰ درصد نیاز ما به این ویتامین را تامین می‌کنند.

منیزیم

منیزیم نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و عضلات دارد. این ماده‌ی معدنی در کنترل هورمون پاراتیروئید نقش دارد و این هورمون هم سبب جذب هر چه بیشتر کلسیم از طریق استخوان‌ها می‌شود. باید بدانید که کمبود منیزیم سبب ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود. باید بدانید که حدود نصف منیزیم بدن در استخوان‌ها قرار دارد اما بیشتر آن در سلول‌ها، بافت‌ها و ارگان‌های بدن تجمع دارد. این ماده‌ی معدنی برای کنترل عملکرد عضلات و سیستم عصبی لازم و ضروری است. اگر کمبود منیزیم داشته باشید عضلاتتان خشک می‌شود و مدام احساس اسپاسم یا گرفتگی عضلات خواهید داشت.

بهترین منابع غذایی منیزیم عبارت‌اند از گردوی برزیلی، تخمه‌ی آفتاب‌گردان، کنجد، موز، گردو، سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و غیره.

فسفر

برای استحکام استخوان‌ها باید تعادلی بین کلسیم و فسفر بدن وجود داشته باشد. فسفر همچنین در انقباض عضلات و تنظیم دیگر ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن مانند ویتامینD، منیزیم و روی نقش دارد. این ماده‌ی معدنی در بیشتر مواد غذایی به خصوص محصولات لبنی وجود دارد. احتمال کمبود فسفر معمولاً کم است چون به راحتی می‌توان آن را از طریق مصرف مواد غذایی تامین کرد.

ویتامین K

به عقیده‌ی متخصصان ویتامین K کمک می‌کند تا مواد معدنی مورد نیاز اسکلت مانند کلسیم در استخوان‌ها تثبیت شود. باید بدانید که باکتری‌های مفید روده‌ها حدود ۸۰ درصد ویتامین K مورد نیاز ما را تامین می‌کنند و مابقی از طریق مصرف مواد غذایی مانند اسفناج، بروکلی، کلم‌ها و شاهی جبران می‌شود.

ویتامین C

ویتامین C سبب می‌شود بدن ما کلاژن تولید کند. این پروتئین در استخوان‌ها، عضلات و بافت‌های دیگر بدن وجود دارد. ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی نیز محسوب می‌شود که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. میوه‌ها و سبزیجات منبع اصلی این ویتامین محسوب می‌شوند.

پتاسیم

پتاسیم در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، سبزیجات برگ سبز وجود دارد و در کنترل عملکرد عضلات و سلول‌های عصبی نقش دارد. کمبود این ماده‌ی معدنی سبب ضعف و گرفتگی عضلانی می‌شود. پتاسیم همچنین سبب کنترل میزان سدیم (نمک) بدن شده و آب سلول‌ها را در سطح مناسبی نگه می‌دارد. این ماده‌ی معدنی اجازه نمی‌دهد کلسیم بدن خانم‌های یائسه از بین برود و دچار پوکی استخوان شوند.

مواد مغذی دیگر

استخوان‌های ما حاوی میزان کمی بور، روی، منگنز و مس نیز می‌باشند. این مواد کمابیش در افزایش استحکام استخوان‌ها و حفظ سلامت عضلات نقش دارند. روی در گوشت قرمز، غذاهای دریایی، تخم‌مرغ و محصولات لبنی وجود دارد و در کنترل بعضی از آنزیم‌های مربوط به تراکم استخوانی نقش دارد. بور در میوه‌ها، آجیل‌ها، سبزیجات و حبوبات وجود دارد و مقاومت و بافت استخوان‌ها را بالا می‌برد. مس و منگنز نیز در آجیل‌ها و سبزیجات برگ‌دار یافت می‌شوند و در ساخت استخوان‌ها نقش دارند.

پس برای سلامتی استخوان‌هایتان صرفاً به محصولات لبنی اکتفا نکنید. تغذیه‌ی متنوعی داشته باشید و از خانه‌نشینی و عدم تحرک بپرهیزید.

فاطمه مهدی پور

بخش تغذیه  و آشپزی تبیان

مطالب مرتبط:

راهی به رهایی از پوکی استخوان

بدون لبنیات از استخوان‌هایتان محافظت کنید

استحکام استخوان‌ها با تغذیه‌ای سالم (۱)

استحکام استخوان‌ها با تغذیه‌ای سالم (۲)

شکستگی کمتر با تغذیه بهتر

دوستان استخوان ما

۶ ماده‌ی غذایی برای مقابله با بیماری خاموش

برای استخوان‌ها، فقط کلسیم، کافی نیست

۶ راهکار اساسی برای استحکام استخوان

آواکادو و سویا، درمان زانو درد

غذاهای نامهربان با استخوان‌ها

نگذارید استخوان‌هایتان بشکنند

چگونه استخوان‌های مان را قوی‌تر کنیم؟

هشدار نسبت به مصرف کلسیم اضافی در سالمندان