گردآوری توسط سرویس اخبار سیاسی ممتاز نیوز
اولین دور از مذاکرات هفت ماهه در ژنو سوئیس پایان پذیرفت، مذاکراتی که در سطح معاونان وزارت خارجه به انجام رسیده و علاوه بر نشست رسمی ایران و ۱+۵ طرف ایرانی با تمامی هیات‌های حاضر در مذاکرات دیدارهای دو جانبه و چند جانبه‌ای را برگزار کرد.
دیدارهایی که نیاز بود پس از مذاکرات وین و عدم‌حصول توافق و تمدید مدت زمان مذاکرات برای ارزیابی طرفین نسبت به دیدگاه‌های تازه طرف مقابل و نیز مرور توافقات به عمل آمده پیرامون راهکارها و ایده‌های مطرح در روزهای آخر مذاکرات وین به انجام رسیده و زمینه برای قرار گرفتن مذاکرات بر مدار مناسب فراهم آید.
آنچه از اظهار نظرهای جسته و گریخته دیپلمات‌های حاضر در نشست بر می‌آید، مثبت بودن روند مذاکرات و ادامه مسیری است که در روزهای پایانی مذاکرات وین حصول توافق را تا یک قدمی اتمام کار پیش برده بود، از طرف دیگر اینچنین اعلام شده که مذاکرات دور آتی اواسط ژانویه سال آینده میلادی پی گرفته خواهد شد و این نکته نیز نشان از مثبت بودن روند مذاکرات می‌دهد به‌خصوص که یک مقام روسی نزدیک به مذاکرات گفته است طبق توافقات به عمل آمده، دور بعدی مذاکرات در همه سطوح برگزار خواهد شد و با این وصف زمینه و مقدمه برای گرم شدن تنور مذاکرات فراهم آمده است، مذاکراتی که مهلت آن هفت ماهه تعیین شده اما با تصریح و تاکید تمامی طرفین بر انجام توافق کلی تا ماه مارس آینده اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، باید بیش و پیش از ضرب‌الاجل تعیینی منتظر حصول توافق بود، توافقی که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه آن را قریب‌الوقوع خوانده است.
آغاز مسیر بزرگ در ژانویه
هنوز مقامات رسمی به اظهارنظر پیرامون دور آتی مذاکرات و موسم و موعد آن نپرداخته‌اند اما یک منبع روسی به ایتارتاس گفته است که دور بعدی مذاکرات اواسط ژانویه و با حضور همه هیئت‌های کشورهای حاضر در مذاکرات برگزار خواهد شد.
یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه روسیه روز پنجشنبه به خبرگزاری ایتارتاس، گفت: دور بعدی مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ اواسط ماه ژانویه برگزار خواهد شد. به گفته این منبع آگاه این مذاکرات که بر رایزنی‌های کنونی درخصوص برنامه هسته‌ای ایران متمرکز است در قالب تمام کشورهای عضو گروه ۱+۵ شامل آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان به‌علاوه ایران و در تمام سطوح برگزار خواهد شد.
با این وصف حضور وزرای خارجه شش قدرت جهانی در مذاکرات هسته‌ای ژانویه دور از ذهن نیست، نکته‌ای که می‌تواند به حل و فصل هرچه سریع‌تر پرونده هسته‌ای کمک شایان توجهی کند.
اگر در ادوار قبلی وزرای خارجه در لحظات و روزهای پایانی گردهم می‌آمدند این بار حضور برنامه‌ریزی شده و با طمانینه آنان در مذاکرات می‌تواند روال منطقی و موزونی به مذاکرات هسته‌ای بدهد.
گفتنی است وزارت امورخارجه روسیه پس از پایان مذاکرات ژنو در بیانیه‌ای اعلام کرد:
شرکت‌کنندگان در این مذاکرات به جنبه‌های کلیدی برای دستیابی به یک توافق نهایی درخصوص برنامه هسته‌ای ایران پرداختند. جنبه‌های کلیدی که ناگفته مشخص است شامل دو موضوع ظرفیت غنی‌سازی و فرآیند لغو تحریم‌هاست و اینکه دو طرف اکنون بر این دو گلوگاه حساس و راهبردی متمرکز شده‌اند از یک‌طرف نشانگر آن است که در بیشتر موضوعات توافق و تفاهم حاصل شده و از طرف دیگر با فرصت چهارماهه و تمرکز طرفین روی این دو موضوع و چانه‌زنی پیرامون راهکارها و ایده‌ها و خطوط قرمز دو طرف به نظر می‌رسد گذر از این پیچ‌های سخت و صعب نیز سهل و آسان شود.
خوشبینی شرق و سخت‌گیری غرب
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در آخرین کنفرانس خبری خود در سال جاری میلادی به موضوع مذاکرات هسته‌ای با ایران اشاره و تاکید کرد: دستیابی به یک توافق نهایی بر سر برنامه هسته‌ای ایران بسیار نزدیک است.
وی با تمجید از همکاری ایران در مذاکرات هسته‌ای، خاطرنشان کرد: دستیابی به یک توافق نهایی بر سر برنامه هسته‌ای ایران نزدیک است چون معتقدم این کشور انعطاف قابل توجهی از خود نشان داده است.
پوتین در ادامه تاکید کرد: نمی‌فهمم که چرا تاکنون توافق نهایی حاصل نشده است. امیدوارم که این اتفاق در آینده نزدیک رخ دهد. در حالی که این مقام عالیرتبه روسی برهمکاری سازنده کشورمان در روند مذاکرات تاکید دارد، دیپلمات‌های فرانسوی و انگلیسی خواستار انعطاف بیشتر از سوی طرف ایرانی در مذاکرات هسته‌ای شدند.
در جلسه شورای امنیت سازمان ملل دیپلمات‌های این دو کشور غربی مدعی شدند: ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای با قدرت‌های جهانی انعطاف لازم را از خود نشان نداده است.
فیلیپ برتوکس، یک مقام ارشد فرانسوی در شورای امنیت گفت: با وجودانعطاف کمی که مذاکره کنندگان ایران در این مرحله از خود نشان داده‌اند می‌خواهیم باور کنیم که ایران به دنبال دستیابی به یک توافق بلندمدت است. وی خواستار اتخاذ تصمیمات شجاعانه از سوی طرف ایرانی در مذاکرات هسته‌ای آینده شد.
مایکل تاتهام یک دیپلمات ارشد انگلیسی نیز با تکرار اظهارات برتوکس در شورای امنیت سازمان ملل از ایران خواست تا انعطاف بیشتری در مذاکرات هسته‌ای از خود نشان دهد. این گفتارها در حالی مطرح می‌شود که طرف ایرانی بارها اعلام کرده که ضمن حفظ خطوط قرمز و پافشاری بر حقوق هسته‌ای نهایت همکاری را در راستای اعتماد سازی پیرامون پرونده هسته‌ای انجام داده و این طرف غربی است که اکنون باید نشان دهد اراده و انعطاف لازم را برای رسیدن به توافق هسته‌ای مصروف می‌دارد یا خیر.
یک اتفاق جالب و معنادار
خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش کرده است: وزارت امورخارجه آمریکا اسناد حمایت سازمان سیا از برکناری مصدق را منتشر نمی‌کند چون می‌ترسد این کار دیپلماسی هسته‌ای را تضعیف کند.این تصمیم در جریان یک نشست در ماه سپتامبر با حضور کمیته مشورتی وزارت امورخارجه آمریکا درباره اسناد دیپلماتیک اتخاذ شد.
استفان رندولف، تاریخ‌نویس وزارت امورخارجه آمریکا ضمن حضور در این نشست گفت که اسناد مربوط به سیاست‌های آمریکا در قبال ایران فعلا منتشر نخواهد شد چون این کار به مذاکرات کنونی با ایران آسیب خواهد زد. این خبر شاید حاشیه‌ای کوچک بر مذاکرات هسته‌ای باشد اما از یک گزاره مهم رونمایی می‌کند و آن اینکه غربی‌ها و دولت اوباما به هیچ‌وجه مایل نیستند مذاکرات هسته‌ای به حاشیه رفته و امکان حصول توافق خدشه‌دار شود تا آنجا که یک قانون متعارف خود مبنی بر انتشار اسناد محرمانه پس از ۳۰ سال را در این موضوع خاص لغو می‌کنند تا مبادا مذاکرات هسته‌ای تحت‌الشعاع آن قرار بگیرد و این خود حاکی از آن است که غربی‌ها نیز مایل نیستند به فردای پس از شکست مذاکرات هسته‌ای اندیشیده و از همه ابزارهای خود برای جلوگیری از عدم حصول توافق بهره می‌گیرند.
درنهایت باید گفت روند کلی که از متن و حاشیه مذاکرات برمی‌آید حرکت حساب شده و هماهنگ در این دور از مذاکرات برای رسیدن به توافقی جامع و مانع است.