چرخ مدارس دولتی با پول والدین می‌چرخد

مدیران وزارتخانه، گرفتن هر میزان پول با هر بهانه‌ای را تخلف می‌دانند و قول برخورد قاطع با متخلفان را می‌دهند، اما والدین چون می‌بینند برای ثبت‌نام فرزندشان یا گرفتن کارنامه‌اش، چاره‌ای جز واریز پول ندارند و از برخورد قاطع نیز خبری نیست دست به جیب می‌شوند.

برای همین این چرخه معیوب هر سال تکرار می‌شود و حتی شدت عملش بیشتر؛ تا آنجا که این روزها برخی والدین در تماس با جام‌جم خبر می‌دهند که پیش‌دانشگاهی‌های دولتی نیز بابت ثبت‌نام، تا بیش از یک و نیم میلیون تومان مطالبه وجه نقد دارند.

اما پاسخ وزارت آموزش و پرورش به همه این اتفاقات حتی پولی شدن پیش‌دانشگاهی‌های دولتی نیز همانی است که پیش از این نیز بود؛ گرفتن پول با هر استدلالی، تخلف است.

روز گذشته محمود حسینی ،معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش شهر تهران در واکنش به این گزارش‌های مردمی، قاطعانه اعلام کرد که هیچ‌کدام از مدارسی که دارای پایه چهارم به عنوان پیش‌دانشگاهی هستند، حق دریافت شهریه یا کمک داوطلبانه از سوی اولیا را ندارند.

او در گفت‌وگو با فارس با بیان این‌ که برخی مدارس مثل نمونه دولتی‌ها، از خانواده‌ها وجه دریافت می‌کنند، توضیح داد: آن دسته از مدارسی که دارای شهریه هستند براساس قوانین و دستورالعمل‌ها می‌توانند اقدام کنند، اما مدارس دولتی به هیچ‌عنوان نباید پولی از والدین هنگام ثبت‌نام دریافت کنند.

گوش والدین و رسانه‌ها از این حرف‌ها پر است چون وزارت آموزش و پرورش در این موضوع آنچنان موضعگیری می‌کند که توقع می‌رود مو لای درز آن نرود، اما نه‌تنها والدین این موضعگیری‌ها را در حد یک ژست تفسیر می‌کنند بلکه برخی مدیرانی که با جام‌جم تماس می‌گیرند نیز خلاف این موضعگیری، حرف می‌زنند.

مدیر یکی از دبستان‌ها که از ترس از دست دادن شغل فقط تمایل دارد با نام خانم «ح» معرفی شود توضیح می‌دهد که چون برای مخارج مدرسه به‌شدت در مضیقه است چاره‌ای جز گرفتن پول از والدین به شکل‌های مختلف ندارد.

او فاش می‌کند که در زمستان پارسال برای این‌ که پولی برای پرداخت قبض گاز مدرسه نداشته بچه‌ها چند روزی را در سرما گذرانده‌اند و والدین دانش‌آموزانی که مریض شده‌اند او را مقصر دانسته‌اند و جنجال به‌پا کرده‌اند.

خانم «ح» می‌گوید بعد از این ماجرا و به خاطر موضوعات مشابه زیادی نیز به اداره آموزش و پرورش مراجعه کرده، اما آنها نبود بودجه را بهانه رد کردن درخواست او اعلام کرده‌اند.

اگر درستی حرف‌های این مدیر و سایر همکارانش را ملاک قضاوت قرار دهیم، معلوم است که بین اظهارات مدیران ستادی وزارتخانه و مدیران مدارس تناسبی وجود ندارد؛ یعنی همان چیزی که باعث بروز اظهارات ضدونقیض و در نتیجه سرگردانی مردم و رسانه‌ها می‌شود.

البته روز گذشته سخنگوی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با جام‌جم، اطمینان داد که هرگز چنین ضدونقیضی وجود ندارد و اگر چنین مواردی گزارش می‌شود فقط در حد یک استثناست.

علی فرهادی می‌گوید: مدرسه یک مکان فرهنگی است برای همین اگر خدای ناکرده تخلفی در آن صورت بگیرد، بزرگنمایی می‌شود. البته ممکن است در جایی آن هم به صورت معدود و موردی، تخلفی رخ بدهد، اما به صورت کلی سیاست آموزش و پرورش بر این است که با رفع این موانع، آموزش را همه گیر کند و از بازماندگی تحصیل جلوگیری کند.

او ادامه می‌دهد: ما به کرات اعلام کرده‌ایم که حتی مدارس هیات امنایی نیز حق دریافت وجه ندارند، اما چون این قبیل مدارس با تصویب انجمن اولیا و مربیان که خود اولیای دانش‌آموزان هستند، تصمیم‌گیری می‌کنند، ممکن است برای کارهای فوق برنامه یا اردوها پول دریافت کنند. در این میان اما مدارس غیر هیات امنایی حق دریافت هیچ وجهی را ندارند، مگر این‌ که این کمک‌ها داوطلبانه باشد.

فرهادی که با ارائه این توضیح از مردم می‌خواهد در صورت دیدن هر نوع تخلف، به ادارات آموزش و پرورش مراجعه کنند و کارشناسان مسئول را در جریان قرار دهند، درخصوص گرو نگه‌داشتن کارنامه‌ها نیز می‌گوید: هیچ مدیری حق ندارد ارائه کارنامه را منوط به دریافت پول کند البته ممکن در تعداد معدودی از مدارس چنین اتفاقی بیفتد که البته درست نیست آن را به مدارس دیگر تسری بدهیم.

این در حالی است که اگر مدیری علت دریافت پول را مخارج مدرسه عنوان می‌کند، باید بگویم که ما به همه مدیران اعلام کرده‌ایم که هر مدرسه‌ای چه در شهر و چه در روستا اگر بابت قبض‌ها و تعمیرات پول نیاز دارد به شرط این‌ که پولی در حسابش نباشد، بلافاصله آن را پرداخت خواهیم کرد.

با وجود این تعداد کمی از مدیران هستند که از سر دلسوزی، امکاناتی فراتر از امکانات موجود برای مدرسه می‌خواهند و شاید به همین علت از والدین پول دریافت می‌کنند که در این صورت اگر والدین اسم این مدیران و نام مدرسه را به ما اعلام کنند، حتما موضوع را پیگیری خواهیم کرد.

یک بام و دو هوای مشارکت

وزارت آموزش و پرورش همواره از مشارکت خانواده‌ها در تعلیم و تربیت سخن می‌گوید و آن را کاری پسندیده و حتی ضروری می‌داند. روز گذشته علی فرهادی نیز در لفافه چنین موضعی را تکرار کرد که به نظر می‌رسد همین موضوع است که گره گرفتن وجه از والدین را در مدارس کور می‌کند.

در واقع اگر مشارکت والدین در مخارج مدرسه و تجهیز امکانات امری پسندیده و موردنظر آموزش و پرورش است، چرا این وزارتخانه مرتب برخلاف بودن گرفتن وجه تاکید می‌کند؟ یعنی اگر گرفتن پول از والدین امری خلاف است پس چرا مسئولان دم از مشارکت مردمی می‌زنند؟

البته پاسخ آموزش و پرورش قطعا این است که منظور از مشارکت، مشارکت داوطلبانه است و قرار نیست هیچ فردی زیرفشار مشارکت اجباری برود که البته در پاسخ باید گفت با توجه به اوضاع فرهنگی و بویژه اقتصادی مردم، بعید است که عده زیادی حاضر به مشارکت اختیاری باشند.

پس به نظر می‌رسد برای خلاصی از این بحث‌ها و تناقض‌ها که هر سال نیز تکرار می‌شود و هیچ نتیجه‌ای از آن به دست نمی‌آید، بهتر است یا آموزش و پرورش لزوم مشارکت در امر تعلیم و تربیت را برای خانواده‌ها جا بیندازد یا آنقدر توان مالی و امکانات مدارس را بالا ببرد که دیگر هیچ مدیری برای تامین مخارج مدرسه‌اش دست نیاز به سمت اولیا دراز نکند.

مریم خباز – گروه جامعه