چند می‌گیری بازیگرم کنی؟!

نگاهی به کیفیت کلاس‌های آزاد بازیگری در ایران و ورود علاقه‌مندان به سینما

سینما، سینما، سینما. . . این واژه جادویی از آغاز کشف و شکل‌گیری تاکنون،ماجراها و شیفتگان بسیاری داشته است. در کشور ما نیز بسیاری از مردم عاشق این هنر رویاپردازند اما بسیاری از همین مردم،بیشتر از آنکه عاشق خودِ سینما و تماشای فیلم‌ها باشند، به هنر بازیگری علاقه‌مندند و به هر نحوی تلاش می‌کنند خود را وارد این جریان کنند. این علاقه‌مندی هیچ سن و جنسیت و مرتبه و شرایطی را در بر نمی‌گیرد. از پسربچه و دختربچه‌های خردسال و نوجوان بگیر تا جوان‌ها و میانسالان و پیرمردها و پیرزن‌ها، دوست دارند بازیگر شوند و تصویر درشت خودشان را بر پرده نقره‌ای ببینند و این گرایش همگانی به هنرپیشگی تنها یک دلیل دارد و بس: دیده‌شدن و شهرت در جامعه. با این وجود، تصورهای غلطی از شیوه‌های ورود به سینما و بخصوص بازیگری نزد عوام وجود دارد. میان انواع راه‌های ممکن، شرکت در آموزشگاه‌های آزاد بازیگری از نزدیک‌ترین و دم‌دستی‌ترین شیوه‌های ممکن است، ولی این آموزشگاه‌های فراوان در سطح شهر که اغلب‌شان هم مدعیِ پرورش بازیگر در کمترین زمان و با بهترین اساتید هستند، به راستی چقدر در تحقق آرزوهای دوستداران بازیگری نقش اساسی دارند؟ آیا تا به حال کسی توانسته از طریق آموزه‌های این کلاس‌ها، قدم به وادی سینما بگذارد و بازیگری مقابل دوربین را تجربه کند؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها،مروری داریم بر وضعیت کلاس‌های آزاد بازیگری در کشورمان. 

تخفیف به متولدین اردیبهشت‌ماه!

به متن این آگهی که در یکی از روزنامه‌های معتبر سینمایی درج شده،دقت کنید: «بازیگری تضمینی، دیگر جلوی افراد سودجو گرفته شد(!) از افراد بااستعداد و علاقه‌مند به بازیگری در عرصه سینما به طور تضمینی و با عقد قرارداد محضری دعوت به عمل می‌آید (!)۴ الی ۵ سکانس به بالا،در حال پیش‌تولید فیلم ویدئویی صندوقچه اسرار(!) تلفن:. . . ۰۹۱۲۲۸ موسسه…. »

اگر شما از افرادی باشید که قصد بازیگرشدن دارید، با دیدن این آگهی تبلیغاتی چقدر برای شرکت در چنین کلاسی انگیزه پیدا می‌کنید؟ شکل و نحوه جمله‌بندی‌های آگهی‌های تبلیغاتی و همین‌طور شگردهای دیگری که این آموزشگاه‌ها برای جذب مشتری به کار می‌بندند، بیشترین تاثیر را دارد.  علاوه بر وعده‌های توخالی و کاذبی مانند عقد قرارداد و معرفی به پروژه‌های سینمایی و از این قبیل که بیشتر این مراکز به مشتریان‌شان می‌دهند، اغلب چنین مکان‌هایی برای هرچه بیشتردیده‌شدن و بازارگرمی، از نام و چهره هنرمندان شناخته شده سینما نیز بهره می‌برند. البته شاید بازیگری که نام او در آگهی مورد نظر آمده، حتی یک بار هم بر سر کلاس‌ها حاضر نشود و فقط به مدیریت دورادور آن مرکز آموزشی بپردازد و در مواردی هم بازیگر نامبرده،هیچ رابطه‌ای با آموزشگاه نداشته و حتی روحش هم خبر ندارد که موسسه‌ای از نام او در جهت سودجویی بیشتر، سوءاستفاده کرده است.  برای نمونه یکی از این موسسات،در آگهی‌های خود به نام یکی از اساتید بازیگری اشاره کرده و نام جناب بازیگر را درشت‌تر از نام آموزشگاه در تبلیغات خود آورده است. در پرس‌وجو از نحوه ورود و ثبت‌نام در این کلاس‌ها، منشی آموزشگاه می‌گوید: «زمان برگزاری کلاس‌ها شش ماه و مورد تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. در این کلاس‌ها استاد «ع. خ» و خانم «پ. گ» و آقای «ح. م» تدریس می‌کنند.  ضمن اینکه در پایان دوره، هنرجویان به پروژه‌های سینمایی‌ و تلویزیونی معرفی خواهند شد». وقتی از نرخ شهریه می‌پرسیم، با لحنی که گویا شهریه آنها ارزان‌ترین نرخ بازار است،پاسخ می‌دهد: «شهریه دوره‌های ما فقط یک‌میلیون تومان است اما اینطور نیست که هنرجو در فیلم و سریال‌ها، فقط سیاهی‌لشکر باشد. ما به هنرآموزان‌مان نقش‌های دیالوگ‌دار می‌دهیم. » این هزینه‌ها در کلاس‌های مختلف،نوسانات عجیب و متفاوتی دارد. یکی دیگر از کلاس‌ها که نام پیشکسوت معتبر دیگری را در سینما یدک می‌کشد،برای شرکت در ترمی سه‌ماهه و آموزش مهارت‌ها متنوع هنرپیشگی،یک‌میلیون و ۸۰۰ هزارتومان دریافت می‌کند که می‌توان این مبلغ را به شکل اقساط هم پرداخت کرد. خانم «ز. ب» از دیگر هنرپیشه‌های تلویزیون و سینما، در ۶۰جلسه شما را بازیگر می‌کند که بهتر است بدانید خود این بازیگر فقط در ۳ جلسه از کلاس‌ها حضور خواهد داشت و کلاس‌های دیگر را باید مهمان اساتید دانشگاهی با مدارک فوق‌لیسانس به بالا باشید. شهریه این کلاس‌ها هم ناقابل است؛ ۶۹۵ هزارتومان که اگر متولد اردیبهشت‌ماه باشید، ۳۰درصد تخفیف به شما داده می‌شود(!)

استعداد لازم نیست، پول و پارتی چی داری؟!

با وجود این برای بازیگری در سینما، دل‌بستن به چنین آموزشگاه‌هایی کاری عبث و بیهوده است.  امروزه روز تنها راه تضمینی ورود به سینما داشتن یک آشنای بانفوذ است.  برخی از دلباختگان سینما،بر این تصورند که داشتن تیپ و ظاهر شیک و به اصطلاح هنری،چشمان رنگی،صدای خاص و اَدا و اطوارهای غیرعادی (و به نوعی پُررویی) برای جلب نظر کارگردان‌ها کافی‌است. در حالی که در شرایط کنونی سینمای ایران، تنها ملاک‌هایی که برای انتخاب بازیگر در نظر گرفته نمی‌شوند، موارد نامبرده است. نگاهی به شماری از فیلم‌های سینمایی طی یک دهه گذشته،حکایت از این دارد که سواد سینمایی و ظاهر مناسب در این عرصه به هیچ کار نمی‌آید و تنها واسطه کارآمد، پارتی و پول هنگفت است. بسیاری از بهترین بازیگران فعلی سینمای ایران،به لطف داشتن والدین و اقوام سینماگر توانسته‌اند در حوزه بازیگری ورود کنند. «شقایق و گلشیفته فراهانی»، «باران کوثری»، «پگاه آهنگرانی»، «مهران مدیری»، «آتیلا پسیانی»، «خسرو و ستاره پسیانی»، «پولاد کیمیایی»، «مونا و مارال فرجاد»، «سپند و کمند امیرسلیمانی»، «برزو ارجمند» و «نورا هاشمی»، فهرستی از بازیگرانی هستند که از طریق معرفی و حرفه خانوادگی توانسته‌اند به بازیگری در سینما دست یابند.  به ندرت هم مواردی بوده که ستاره‌ای در سینما برحسب اتفاق کشف و معرفی شده. هدیه تهرانی و محمدرضا گلزار دو نمونه از مهم‌ترین آنها هستند. در حالی‌که دانشگاه‌های سینما و تئاتر، سالانه تعداد زیادی فارغ‌التحصیل بااستعداد اما گمنام تحویل جامعه می‌دهند که به دلیل شرایط نابسامان و بی‌نظارت سینما، بازار کاری برای آنها وجود ندارد یا در بهترین حالت باید دل خوش کنند به بازی در تئاتر یا تله‌فیلم‌هایی که اغلب هرگز پخش نمی‌شوند. هرچند همیشه هم شرایط بدین گونه نیست و اگر شخصی خمیرمایه لازم را برای بازیگرشدن داشته باشد، می‌تواند با گذراندن یکی از کلاس‌های معتبر بازیگری، آنچه کسر دارد را بیاموزد و با تست‌های سینمایی در دفاتر تهیه فیلم،شانس خود را برای به چنگ‌آوردن نقشی امتحان کند،ولی این افراد نباید فراموش کنند که «آواز دهل از دور شنیدن خوش است» و تنها با ثبت‌نام در آموزشگاه‌های بازیگری که رشد قارچ‌گونه‌ای در کشور ما داشته‌اند، نمی‌توانند به کعبه آمال خود برسند. مقصود آنکه در سینمای امروز ما،جای رابطه و ضابطه عوض شده‌اند و تا پول خرج نکنید یا از جایی سفارش نشوید،نقشی به شما محول نخواهد شد!

کلاس‌های معتبر بازیگری کدام‌اند؟

با تمام این تفاسیر اگر از آن دسته افرادی هستید که به گذران دوره‌های آموزشی و یادگیری تکنیک بازیگری اعتقاد دارید،می‌توانید لابه‌لای انبوه کلاس‌های آزاد هنرپیشگی، چندتایی هم کلاس معتبر و درست و درمان بیابید که فنون بازیگری را با اصولی‌ترین متد به شما خواهند آموخت و حتی این آموزشگاه‌ها شما را به جامعه سینمایی و فیلمسازان معرفی می‌کنند. مشهورترین کلاسی که نام آن به گوش هر علاقه‌مند بازیگری آشناست، کلاس‌های بازیگری «امین تارخ» است. بازیگرانی مانند «ترانه علیدوستی»، «مریم بوبانی» و «شهرام قائدی» از فارغ‌التحصیلان این کلاس‌ها هستند اما نباید از این نکته غافل شد که تعداد بازیگرانی که از طریق حضور در این کلاس‌های معتبر وارد سینما شده‌اند، از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کند. البته اگر بازیگران آموزش‌دیده در این کلاس‌ها موفق شده‌اند از این طریق راهی دنیای بازیگری شوند، چند دلیل عمده داشته است: نخست آنکه این افراد در کلاس‌های بسیار معتبر و زیر نظر اساتید بزرگی مانند «حمید سمندریان» و «امین تارخ» دوره دیده‌اند، دوم از چهره و فیزیک مناسب برخوردار بوده‌اند، سوم اعتماد کارگردان به توانایی آنها و در نهایت داشتن شانس!

داستان موفقیت اکبر عبدی، مرد هزار چهره
نگاهی به ورود سینماگران به وادی ترجمه و نویسندگی
فیلمسازانی که از ایران رفتند
با مردی که سینما را نمی‌شناخت و با «جدایی…» در جهان مشهور شد