در سالک نوع شهری ضایعه معمولا بدون ترشح و چرک است بنابراین به آن نوع خشک نیز می‌گویند. احتمال عفونت ثانویه با باکتری‌ها نیز وجود دارد که در بیمار ایجاد عوارض می‌کند. ضایعات معمولا بدون درد و خارش است.
سالک یک بیماری پوستی است که به وسیله گزش پشه خاکی آلوده به نوعی انگل، منتقل می‌شود. سالانه مواردی از این بیماری در سراسر دنیا و از جمله ایران اتفاق می‌افتد.
به گزارش ایسنا، سالک توسط گزش برخی گونه‌های پشه خاکی آلوده منتقل می‌شود. پشه خاکی بسیار کوچک است و اندازه آن حدود یک سوم پشه‌های معمولی است و به سختی مشاهده می‌شود. در ایران دو نوع سالک شهری (نوع خشک) و روستایی (نوع مرطوب) وجود دارد. در سالک نوع شهری (خشک) مخزن بیماری عمدتا بیماران مبتلا و به طور تصادفی سگ‌ها هستند و پشه خاکی ماده پس از خونخواری از اطراف زخم سالک، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌شود.
در سالک نوع روستایی (مرطوب) موش‌های صحرایی مخزن بیماری هستند و پشه خاکی ماده پس از خونخواری از موش صحرایی مبتلا، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری به او می‌شود.
– علائم سالک چیست؟
پس از چند هفته تا چند ماه از گزش پشه خاکی آلوده، برجستگی کوچک قرمز رنگی ظاهر شده که به تدریج بزرگ و بزرگتر شده و مرکز آن زخم می‌شود. تعداد ضایعات معمولا یکی است و ممکن است متعدد نیز باشد. در سالک نوع روستایی ترشحات چرکی در اطراف زخم وجود دارد و اطراف آن قرمز و برجسته است که به همین دلیل به آن نوع مرطوب گفته می‌شود.
در سالک نوع شهری ضایعه معمولا بدون ترشح و چرک است بنابراین به آن نوع خشک نیز می‌گویند. احتمال عفونت ثانویه با باکتری‌ها نیز وجود دارد که در بیمار ایجاد عوارض می‌کند. ضایعات معمولا بدون درد و خارش است.
ضایعه سالک به شکل یک زخم بدشکل ممکن است برای بیشتر از یک سال باقی بماند که موجب اثرات روانی در بیمار حتی پس از بهبودی شود. در برخی موارد با تهاجم به پلک و بینی ممکن است موجب ایجاد ضایعه ماندگار در چهره و یا تغییر شکل شدید در بیمار شود. همچنین ایجاد عفونت ثانویه با باکتری‌ها، ممکن است عوارض منتشر شدید را ایجاد کند.
– آیا سالک قابل پیشگیری است؟
با رعایت موارد ذیل می‌توان احتمال ابتلا به سالک را بسیار کاهش داد و یا اصلا به آن مبتلا نشد:
– در مناطقی که این بیماری وجود دارد حتی‌الامکان در هنگام غروب آفتاب و شب از خانه خارج نشوید،چرا که در این زمان پشه خاکی حداکثر فعالیت را دارد.
– روی پنجره‌ها توری مناسب نصب و پشت درها پرده مناسب آویزان کنید تا امکان ورود پشه خاکی به داخل خانه به حداقل برسد.
– در هنگام غروب آفتاب و در طول شب از پشه‌بند آغشته به حشره‌کش استفاده کنید.
– برای از بین بردن پشه‌ها در داخل اتاق‌ها از اسپری حشره‌کش استفاده کنید.
– در صورت بروز سالک درمان خود را جدی بگیرید؛ چرا که در نوع شهری امکان انتقال بیماری به افراد سالم وجود دارد.
– خانه خود را با فاصله مناسب از اصطبل دام‌ها بسازید.
– در جمع‌آوری و دفع مناسب زباله، نخاله‌های ساختمانی و تسطیح مخروبه‌ها که مکان‌های مناسبی برای تکثیر پشه خاکی هستند دقت کنید و با مسئولین مربوطه همکاری کنید.
– جهت معدوم کردن جوندگان در نوع روستایی با مسئولین ذیربط همکاری کنید.
– در کنترل بیماری در سگ‌ها و نگهداری بهداشتی سگ‌ها در نوع شهری با مسئولین همکاری کنید.
آیا بیماری سالک نیاز به درمان دارد؟
در سالک نوع شهری چون بیماران مخزن بیماری هستند حتما لازم است بیماران تحت درمان قرار گیرند تا با درمان و بهبودی حالت مخزن بودن آنها از بین برود. لذا خطر آلوده شدن پشه‌های خاکی و انتقال بیماری وجود نخواهد داشت.
در سالک نوع روستایی فقط موارد خاص تحت درمان قرار می‌گیرند که شامل ضایعات بیشتر از ۳ سانتی‌متر، ضایعات موجود در صورت، تعداد بیشتر از ۳ ضایعه، ایجاد ضایعه منتشر سالکی، و وجود ضایعه در روی مفاصل، می‌باشند.
درمان سالک به دو صورت موضعی و عضلانی انجام می‌شود. درمان موضعی به صورت تزریق دارو به اطراف زخم هفته‌ای یکبار و یخ زدن آن توسط مواد خاص (کرایو) دو هفته یکبار (حداکثر ۱۲ هفته) انجام می‌شود. درمان عضلانی به صورت تزریق روزانه دارو به مدت ۱۴ روز (در نوع روستایی) و ۲۱ روز (در نوع شهری) است.
پانسمان ضایعه سالکی در کنترل بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است. پانسمان ضایعه ضمن پیشگیری از عوارض عفونی، باعث جلوگیری از آلوده شدن پشه خاکی و قطع زنجیره انتقال می‌شود. بنابراین لازم است محل زخم را روزانه یک یا دو بار با آب لوله‌کشی و صابون شسته و با بتادین یا پماد اکسید دوزنگ پانسمان شود.
عصر ایران