چگونه یک محفظۀ دروغین تست بمب، مسئله هسته ای ایران را به بیراهه برد

بولتن نیوز: گزارش های متعدد و مقالات نوشته شده توسط افراد مختلف در غرب و همچنین بررسی سناریوهای مختلف نشان می دهد که تناقض آشکار و بزرگی در گزارش های آژانس بین المللی انرژی در باره محفظه تست بمب در پارچین یا هر نقطه دیگری وجود دارد و این موضوع تنها باعث شد که برای مدتی روند پرونده هسته ای ایران از نظرغربی ها به بیراهه برود. اما بعد از اعلام تناقض های موجود معلوم شد که این نکات گفته شده تنها ادعایی بیش از نبوده است و آژانس و کارشناسان آن و بقیه محافل غربی در تناقضات خود در مورد ایران گرفتار شده اند….

گرث پورتر، در تاریخ ۳ ژوئیه ۲۰۱۲ برابر با ۱۳ خرداد ۹۱ در مطلبی نوشت:
در طول ماه های متمادی ، مهیج ترین داستان رسانه ها در مورد برنامه هسته ای ایران وجود یک استوانه مهار مواد منفجره  بود که طبق ادعای آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) از حدود ده سال پیش برای آزمایش تسلیحات هسته ای در پایگاه نظامی پارچین ایران نصب شده است.
 گمانه زنی های اولیۀ آژانس بین المللی انرژی اتمی از این محفظه که در گزارش نوامبرگذشتۀ این آژانس منعکس شده همواره با گزارشات ثابتی همراه بود  مبنی بر اینکه ” ایران اجازۀ نمی دهد بازرسان آژانس از سایت پارچین دیدن کنند” و ” عکس های ماهواره ای مبین تلاش های ایران برای “پاکسازی” این سایت است.

اما معمای سیلندرتست بمب پارچین دور از چشم مصرف کنندگان این قبیل اخبار هماهنگ و دستکاری شده،  بطور کامل حل شده است.

کارشناس سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی در امور مربوط به سلاح های هسته ای،  اساس این داستان را به لحاظ فنی غیر محتمل دانسته وآن را مورد انتقاد قرار داده و این تلقی را در داخل آژانس خود به خود، مبدل به تناقضی درونی کرده است و حتی تصاویر ماهواره ای منتشر شده در گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز توسط کارشناسان همین آژانس،  به عاملی برای نقض آن بدل شده است. 

شواهدی که جزئیات آن به تفصیل در پی همین گزارش می آید جای شکی باقی نمی گذارد که کل داستان محفظۀ تست مواد منفجره ای که گفته می شود با کمک دانشمند تسلیحات هسته ای اتحاد جماهیر شوروی سابق طراحی شده، یک دروغ محض بوده که توسط دولتی ناشناس در سراسر جهان منتشر شده؛ دولتی که گرچه هیچ کجا نامی از آن برده نشده اما پر واضح است که منافع سیاسی آشکاری درترویج ایدۀ وجود برنامۀ مخفیانه و مخرب سلاح های هسته ای ایران دارد.
با این حال، به نظر می رسد آژانس بین المللی انرژی اتمی IAEA ، که قرار است به لحاظ سیاسی سازمانی بی طرف باشد ، به عنوان بخشی از نیروی سیاسی ائتلاف ضد ایرانی عمل کرده و به عمد وارد سناریوئی شده که توسط مدیر کل آن یوکیا آمانو اعتبار یافته است . داستان سیلندرتست بمب پارچین پیش زمینه ای مناسب برای رویارویی با ایران است.

امکانی غیرمحتمل ، و برخی تصدیق و تائید های موثر

آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش نوامبر ۲۰۱۱خود اعلام کرد که این آژانس ” اطلاعاتی از کشورهای عضو” به دست آورده مبنی بر اینکه ایران در سال ۲۰۰۰ “محفظۀ بزرگی برای مواد منفجره ساخته است که در آن دست به آزمایشات هیدرودینامیک  می زند “. به طور کلی اصطلاح “هیدرو دینامیک ” در زمینه برنامه هسته ای ایران به معنی شبیه سازی فاز اولیۀ انفجار هسته ای با استفاده از مواد جایگزین به جای مواد شکاف پذیراست.   این سازمان مدعی شده که بر اساس بخشی از مطالب منتشر شده متعلق به یک دانشمند متخصص سلاح های هسته ای تبعۀ اتحاد جماهیر شوروی سابق، رسماً “تایید می کند” که وی در ساخت این محفظه انفجاری همکاری کرده است؛  سیلندر مذکور ظرفیت مهار بیش از ۷۰ کیلوگرم مواد منفجرۀ قوی را داراست و گویا این آژانس شواهد ماهواره ای مرتبطی در دست دارد که صحت این داستان را تائید می کند و نشان می دهد که در آن زمان در سایت پارچین ” ساختمانی در اطراف یک شیء استوانه ای شکل بزرگ ” ساخته شده است.

ولی جزئیات مربوط به محفظۀ به گفتۀ آنها تست بمب، به عنوان امری که به لحاط فنی امکانپذیر نیست، بی درتگ رابرت کلی، بازرس ارشد سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی را منقلب کرد.. تخصص و اعتبار کِلِی برای به چالش کشیدن آژانس بین المللی انرژی اتمی چیز قابل انکاری نبود.
او قبل از اینکه مدیر تیم عملیاتی آژانس بین المللی انرژی اتمی طی سال های ۱۹۹۲تا ۱۹۹۳ در عراق باشد؛ مدیر پروژه هوش هسته ای در آزمایشگاه ملی لوس آلاموس بوده است. پس از آن نیز طی سال های ۱۹۹۶تا ۱۹۹۸به عنوان مدیر آزمایشگاه سنجش و تخمین مشاهدات در وزارت انرژی آمریکا (DOE) خدمت کرده ، و بار دیگرطی سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ به عنوان ریاست تیم عملیاتی عراق  به آژانس بین المللی انرژی اتمی پیوسته است.
کِلِی تنها چند روز پس از انتشار این گزارش در مصاحبه ای با شبکه خبری ریِل نیوز گفت: ” باید دیوانه باشید که تست مواد منفجره هیدرودینامیک را در یک محفظه یا اتاق انفجار انجام دهید!!!” هیچ دلیلی برای انجام چنین کاری وجود ندارد. این قبیل آزمایشات در فضای باز و بر روی سکوی شلیک انجام می شود. کلی افزود:  “هرنوع تست طراحی سلاح هسته ای ” به مواد منفجره ای به مراتب بیشتر ” ازمیزان ۷۰کیلوگرم ظرفیت مورد ادعای سیلندر مستقردر پارچین نیاز دارد.” دولت بوش از اوایل سال ۲۰۰۴ ایران را به انجام تست هیدرودینامیک سلاح های هسته ای در سایت پارچین متهم کرده است، اما با این فرض که آزمایش های انجام شده نه در داخل یک اتاق انفجار، بلکه در فضای باز و بر روی سکوی شلیک صورت گرفته باشد.
این “متخصص خارجی” که گفته می شود اسناد منتشرشده از سوی وی داده هائی دربارۀ ابعاد اتاق انفجار مذکوربه دست می دهد ؛ فردی  اوکراینی به نام ویاچسلاو دانیلنکو  است که در یک مرکز ساخت سلاح های هسته ای اتحاد جماهیر شوروی سابق کار می کرده، اما  به رسانه های خبری گفته شده که در ابتدا تخصص وی در رشتۀ نوپای نانوالماس ها بوده است . وی که اتحاد جماهیر شوروی را قبل از فروپاشی ترک می کند به دنبال زندگی و کسب درآمد از راه پیاده سازی طرح ثبت شده خود در مورد ساخت نوعی اتاق انفجار برای تولید الماس های میکروسکوپی صنعتی بوده است. در سال ۱۹۹۲، دانیلنکو به شرکت خصوصی ALIT در کیِف، اوکراین ملحق می شود تا طرح تولید نانو الماس خود را دنبال کند. 
جزئیات ابعاد محفظه تست بمب مورد ادعا که گفته می شود با کمک دانیلنکو ساخته و در پارچین نصب شده در ماه های آوریل و مه به دست دو روزنامه نگار به نام های مایکل آدلر و جورج یاهن خبرنگار آسوشیتد پرس رسید .گفته می شود این محفظه دارای طولی حدود ۶۲ فوت (۱۸٫۸۹۷ متر ) و ارتفاعی در حدود۱۴ فوت (۴٫۲۶۷ متر) می باشد، که در ناحیه تقویت شدۀ میانی ۲۵ فوت(۷٫۶۲ متر ) ارتفاع دارد.

این ابعاد که  اتاق انفجاری  با حجم تقریبی ۱۰۰۰ فوت مکعب-  برابر با ۳۰۴٫۸ متر مکعب-  می سازد درست منطبق با طرح تصویب شدۀ اتاق انفجار دانیلنکو ست که در گزارش شرکت نانو بلاکس مستقر در فیلادلفیا به صورت اسلاید درقالب برنامه پاورپوینت ارائه شد.
این شرکت بر روی ساخت و تولید مواد منفجره نانو الماس ها کار می کند. اما همین پاور پوینت نشان می دهد که سیلندردانیلنکو تنها برای مهار ۱۰ کیلوگرم مواد منفجره طراحی شده؛  یعنی معادل یک هفتم حجم مواد منفجرۀ ۷۰ کیلوگرمی که گفته می شود اتاق انفجار نصب شده در سایت پارچین می تواند مهار کند.
 کِلِی، متخصص سلاح های هسته ای وقتی گزارش آژانس انرژی اتمی را مطالعه کرد و متوجه شد که ایران محفظۀ مهاری به این بزرگی و با چنین قابلیت بالائی برای مهار مواد منفجره تولید کرده  نتوانست باور کند، و نویسندۀ آن گزارش گفت: “این محفظه حتی از هرنوع کپسول مهار انفجاری که ایالات متحده تا به حال ساخته نیز بزرگتر است.” کلی همچنین خاطر نشان کرد که:  بزرگترین اتاق های انفجار موجود در سطح جهان در آزمایشگاه های تسلیحات آزمایشگاه ملی لوس آلاموس نصب شده که تنها می تواند مهار ۱۰ کیلوگرم مواد منفجره را تحمل کند.
 مطالعۀ دقیق گزارش نوامبر آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان می دهد که نویسندگان آن از مشکلی که کلی شناسائی کرده آگاه بوده اند. در بند مربوط به اتاق انفجار پارچین آمده : ظرفیت ۷۰ کیلوگرمی سیلندر مذکور در پارچین “می تواند برای انجام آزمایش های شرح داده شده در بند ۴۳ (بالا) مناسب باشد.” اما این بند در مورد تست هیدرودینامیک نبود. بلکه در مورد چیزی موسوم به  “مفهوم شروع چند نقطه ای بود.” یک ” سیستم شروع چند نقطه ای ” می تواند برای انفجاری در ارتباط با سلاح هسته ای و یا کاربرد مواد منفجره متعارف نیز مورد استفاده قرار گیرد.

همانطور که کلی در مصاحبه با نویسندۀ این گزارش نیز اشاره کرده ، در آزمایش ” شروع چند نقطه ای ”  از “اورانیوم”  استفاده نمی کنند، بنابراین اصولاً نیازی به وجود اتاق تست انفجار نیست. و محفظۀ توصیف شده در گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز برای چنین آزمایشی بیش از حد بزرگ است .بنا بر این و به گفتۀکلی همین دو دلیل فوق کافیست تاچنین آزمایشی در فضای باز انجام شود. این گزارش مدعی است که  ایران ” در سال ۲۰۰۳ دست کم یک آزمایش با مقیاس بزرگ ” بر روی تکنولوژی “شروع چند نقطه ای” اجرا کرده است.

اما این بخش از گزارش به جای اینکه گفته های آژانس را تائید و تصدیق کند آن را گنگ تر و نامفهوم تر نیز می کند زیرا در این بخش ذکر شده که این آزمایش ها “در منطقۀ مریوان” انجام شده است – محلی نزدیک به مرز ایران و کردستان عراق که بسیار دورتر از سایت بحث برانگیز پارچین است.
 این گزارش به هیچ وجه ادعا نمی کند که چنین محفظه ای برای مهار مواد انفجاری در مریوان نیز وجود داشته است.بنابراین، آنچه که بواقع از خلال این گزارش به صورت ضمنی می توان دریافت  این است که سیلندر عظیم مورد بحث که  ظاهرا برای  “تست هیدرودینامیکی” نصب شده در واقع به هیچ وجه برای انجام چنین آزمایشاتی مناسب نبوده است.

مقاله ای به قلم دیوید آلبرایت و پل برانان  از موسسه علوم و امنیت بین المللی (ISIS) که در تاریخ ۱۰ آوریل در سایت این سازمان منتشر شده اینگونه استدلال می کند که دلیل  انجام آزمایش ” شروع چند نقطه ای ” در داخل محفظۀ انفجار  مورد ادعا  “به احتمال زیاد ، مخفی کردن فعالیت ها و جلوگیری از مشاهدات ماهواره ای بوده است. ” اما این استدلال هم مشکل آژانس بین المللی انرژی اتمی را حل نمی کند ، زیرا – همانطور که کلی در مصاحبه خود اشاره کرده –  چنین آزمایشی به سادگی می تواند زیر پوشش یک چادر انجام شود و از دید کاوش گر تجسس ماهواره ای نیز در امان بماند.