گرداندن اراذل و اوباش بازدارنده یا سوق دهنده به جرم؟

به گزارش خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران، گرداندن دو نفر از اراذل و اوباش مریوان با لباس زنانه توسط نیروی انتظامی این شهر نه تنها واکنش تند نمایندگان مجلس و فعالان حوزه زنان را در پی داشت که حتی فرمانده ناجا نیز اعلام کرد، با این حرکات مخالف است و این رفتار را تائید نمی‌کند.

گرداندن متهمان در انظار عمومی به عصر حاضر ختم نشده و دارای سابقه طولانی و تاریخی است. چه اینکه از صدر اسلام نیز در خصوص برخی جرایم مانند شهادت دروغ، مجازات تشهیر که همان اعلام نام متهم در جامعه و گرداندن او برای مشهور شدن در جامعه است، اجرا می‌شده است؛ که البته هدف از چنین مجازاتی رسوا کردن متهم و سلب اعتماد عمومی از شخص دروغ‌گو بوده است. اما در عصر حاضر بیشتر مصادیق معروف ساختن متهمان به اشخاصی برمی‌گردد که به آنها اصطلاحاً اراذل و اوباش گفته می‌شود.

اما انتظار افکار عمومی از قضات شریف در چنین جایگاهی بیش و پیش از هر چیز ارزیابی دقیق از برون‌داد و چکیده پیام چنین تصمیماتی در سطح جامعه است. چه آنگاه که تصمیمی به نام قانون و در لوای قانون در قالب حکم دادگاه تبلور می‌یابد به خود حق می‌دهیم آن را در ترازوی شناخته شده شرع، قانون، عرف و اخلاق حسنه در چارچوب واژه‌هایی چون: اصلاح، نظم، امنیت، کرامت انسانی و حقوق‌بشر، حق، حرمت و عدالت سنجش کرده و به داوری بنشینیم.

همگان می‌دانند که هدف بنیادی از اجرای مجازات نه تنبیه و ارعاب که اصلاح است. اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها ایجاب می‌کند، مجازات‌ها با تکیه بر قانون و صد البته با حفظ حرمت و کرامت انسانی انسان‌ها اعمال شود و نه بیشتر.

گرداندن محکومان آن هم با به‌کارگیری این روش‌های کهنه، منسوخ و ناکارآمد نه‌تنها‌ مشکلی را حل نخواهد کرد بلکه بیش از پیش مشکلات مبارزه با پیش‌گیری از جرایم را افزون‌تر خواهد کرد.

یک وکیل دادگستری تشهیر متهمان را دارای اثر بازدارندگی می‌داند و معتقد است: در خصوص گرداندن اشخاص بدکاره یا مجرم در شهر یا روستا، سابقه تاریخی مختلفی وجود دارد؛ به طوری که در قبل مجرمان را وارونه سوار الاغ می کردند و در شهر می‌گرداندند تا برای مردم عبرت شود.

این بار اما گرداندن اراذل و اوباش با لباس زنانه فضای جدیدی را در میان مخالفان و موافقان این اقدام نیروی انتظامی ایجاد کرد.

“ابوالفضل ابوترابی” در گفتگو با باشگاه خبرنگاران خاطرنشان می‌کند: پوشاندن لباس زنان بر مردان از نظر شرعی مشکل داشته و این امر یک نوع عمل غیرقانونی و غیرشرعی است.

عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس البته در واکنش به این اقدام قوه قضائیه، این کار را از نظر اجتماعی دارای اشکال دانسته و معتقد است: این رفتار به نوعی وسیله‌ای برای تحقیر زنان است.

در مقابل این انتقادات، فرمانده نیروی انتظامی، اقدام پلیس را در راستای حکم قاضی دادگاه قلمداد می‌کند و البته خودش هم اذعان می‌کند که چنین رفتارهایی مورد تائید نیست.

“حجت‌الاسلام سید مصطفی طباطبایی‌نژاد” نیز، در گفتگو با خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران، دربارهٔ چرخاندن اراذل و اوباش شهر مریوان با لباس زنانه در سطح شهر که توسط نیروی انتظامی صورت گرفت، اظهار داشت: یکی از مجازات مجرمینی که جرم ارتکابی آن‌ها در ملاء عام صورت گرفته (اراذل و اوباش)، چرخاندن آنان در شهر است.

عضو کمیسیون حقوقی مجلس هشتم ادامه داد: اراذل و اوباش به دلیل اینکه سالب آزادی مردم بوده‌اند، چرخاندن آن‌ها در سطوح شهر سبب می‌شود تا مردم این اراذل را شناسایی کرده و اگر شکایتی از آنان دارند، شکایت خود را به مراجع اعلام کنند.

‌وی با تاکید بر اینکه دستور چرخاندن اراذل با لباس زنانه توسط قاضی پرونده صورت می‌گیرد، تصریح کرد: ممکن است قاضی پرونده به دلیل نوع جرم این اشخاص که شاید با لباس زنانه و در مجامع زنان و آزار آنان صورت گرفته، این حکم را صادر کرده باشد.

اما در نگاهی فراتر از بحث قانونی و شرعی، مخالفان این اقدام معتقدند که این رفتار نیروی انتظامی سبب جلوگیری از اصلاح مجرم شده و راه را برای بازگشت آنان به جامعه مسدود می‌کند.

یکی از مهمترین اهداف و کارکردهای مجازات‌ها در عصر جدید، بازدارندگی در عین اصلاح مجرمان است؛ حال باید دید در چنین نگاهی، گرداندن اراذل و اوباش بازدارندگی دارد یا اصلاح‌گری؟ در حالی‌که با اندکی تامل می‌توانسته‌ایم با هزینه حداقلی و با بهره‌گیری از روش‌های قانونمند و در عین حال آبرومندانه و در کمال اقتدار چنین کارهایی را به سرانجام برسانیم.

انتهای پیام/