کافه سینما-۴:۳۰ دقیقه بامداد شنبه: در برنامه هفت امشب فریدون جیرانی و مسعود دهنمکی یک بحث داغ را درباره وضعیت سینما و اجتماع امروز داشتند که بخش های اصلی اش را را در ادامه می خوانید
-جیرانی: آدم های آرمانگرا وقتی متصدی امور می شوند تغییر می کنند یعنی مجبورند تغییر کنند چون با واقعیت روبرو می شوند.
ده نمکی: آرمان اگر مبتنی بر واقعیت نباشد سرابه. آرمان باید مطالبات حداکثری را در نظر بگیرد یعنی قانع به وضع موجود نباشد. اسم آن کاری که برخی مسئولین می کنند واقعگرایی نیست. دست به محافظه کاری می زنند و در موقعیت های روزمره آن آرمان را فراموش می کنند. وقتی مسئولین دچار محافظه کاری می شوند افرادی از بیرون باید مطالبات حداکثری را از آنها داشته باشد
-ده نمکی: آقای جیرانی شما همین الآن مردم را پیچوندی. شما پز روشنفکری می آیی که آی مردم ما را نقد کنید. بعد خودتان می آیید اینجا می گویید آقای مهرجویی بالاتر از نقده.
جیرانی: ما احترام یک فیلمساز ۷۳ ساله معتبر را می گیریم
ده نمکی: فکر می کنم اقای مهرجویی هم اینطور که شما فکر می کنید فکر نکنند. کسانی مثل شما هستند که آدم ها را خراب می کنند. مهرجویی کی گفته من را نقد نکنید؟ شما ضعیف کشی می کنید. هر کسی زیل اقای مهرجویی بود می آورید نقد می کنید بعد می گویید آقای مهرجویی بالاتر از نقده؟ این تخریب آدمه. در حوزه سیاست آدم هایی مثل شما بودند که می گفتند مخالف فلانی دشمن پیغمبر است!
جیرانی: یک دلیلش هم این بود که احساس کردیم منتقدمان خیلی تند می رود
ده نمکی: خب این مشکل از آداب نقده. نه خود نقد. الآن در سینماهای دنیا پیرتر و با سابقه تر و پر افتخارتر از آقای مهرجویی را نقد می کنند. اما درست نقد می کنند. نمی گویند آقای مهرجویی در نیومده! الآن مشکل ما در حوزه سیاست و فرهنگ و .. آداب نقد هست. آداب رقابت هست. شما وقتی در یک جشنواره مخالفی به جای نقدش صدای سگ و گربه در بیاوری این کجایش آداب نقده؟ شما فقط اقای فراستی را نقد نکنید. فضای عمومی جامعه ما در رسانه این مشکل را دارد.
-ده نمکی: نقد قدرتمند ها اگر متناسب به آرمان ها باشد کسی نباید ناراحت بشود. کسی نباید بگوید من انقلابی هستم چرا من را نقد می کنید. یا در حوزه سیاست کسی بگوید من زندان رفتم زمان شاه مبارزه کردم حالا که در موضع اجرا هستم تو جوونی . یک زمانی وزیری به من این حرف ها را می زد. گفتم والا خودتان به ما این حرف ها را یاد دادید.
-جیرانی: آقای کوشکی در صحبت هایشان صحبت از متدینین کردند خب این درصد متدینین دغدغه مند که همیشه معترض اند چند درصده؟ با ما بگویید متدینین چه کسانی هستند؟ الآن سیب و سلما اکرانه. ۷۰ هزار تومان، ۲۰ هزار تومان، سی هزار تومان فروششه. خب این فیلمیه که مطابق با یکسری ارمان های دوستان هست. خب چرا این متدینین نمی آیند؟ این متدینین کجایند؟ این تعبیر متدینین را باید باز کنیم.
ده نمکی: اینها هم که می روند سینما سالن ها را پر می کنند متدین اند
جیرانی: بله اینها جمله مخالفین سینما و مخالفین فیلم هاست.
ده نمکی: اینها مخالف سینما نیستند. نقد دارند روی برخی فیلم ها. نقد داشتن روی برخی فیلمها به معنای مخالفت با سینما نیستند. شما نمی توانید دسته بندی کنید که کسانی که فیلم من را دیدند متدین اند و کسانی که جدایی را دیدند متدین نیستند.
جیرانی: همه مردم ما تا حدی متدین هستند. من می خواهم. این کسانی که دوستان در مقاله هایشان می نویسند ” ما متدینین” این ما را مشخص کنم. خودت هم می نوشتی
ده نمکی: ایران تهران نیست. تهران هم فقط بالا شهر نیست
جیرانی: و بالا شهر هم سه درصد نیست.
ده نمکی: نگاه روشنفکری به جامعه یک نگاه گلخانه ای هست. و فکر می کنند این نگاهشان واقعیت جامعه هست و این نگاه آنها را در همه تحلیل ها دچار مشکل می کند.
-ده نمکی: در بازترین شرایط سینما فیلم هایی ساخته شد. که فیلم های دختر پسری و عشق های مربعی و مثلثی و.. بود
جیرانی: آنها جریان غالب نبودند. جریان انحرافی بودند
ده نمکی: به هر حال سازنده های آن اثار منتسب به جریان روشنفکری هستند.
جیرانی: کی این را گفته؟ دختر پسری کجا به جریان روشنفکری منتسب هست؟ دختر پسری ها جریان کف تولید بود که با کف توزیع ارتباط برقرار کرد.
ده نمکی: پر مخاطب ترین اثار ما مربوط به سینمای دفاع مقدسه. فیلم ها اجتماعی که دغدغه های مهم انقلاب را داشتند
جیرانی: همه فیلم ها در زمان خودشان به جز عقاب ها و کانی مانگا که قهرمان دارند فیلم ها انتقادی هستند
ده نمکی: باز منتسب به جریان اخلاق گرا و ارزشی هست.
جیرانی: کاملا درسته اما انتقادی اند
ده نمکی: چرا دوستان شما در نشریات فروش کل کشور برایشان ملاک نیست. چرا در برنامه خودتان فقط روی فروش تهران تاکید می کنید ولی حاضر نیستید فروش کل کشور را اعلام کنید. اگر هم رسمه غلطه . و این باعث اشتباه شما در سیاست هم می شود. ۴۰ میلیون شهرستانی و روستایی را فراموش می کنید. همه جای ایران تهران نیست و همه جای تهران همه یک منطقه ای از تهران نیست و همه جای آن منطقه هم اونطوری نیست.
-ده نمکی: تا الگوی درست و بومی از توسعه تعریف نشود دولت احمدی نژاد و هاشمی و خاتمی فرقی نمی کند.
-ده نمکی: این حرف های روشنفکری که می زنند مردم احتیاج به قیم ندارند بی معنی هست. صد و بیست و چهار هزار پیغمبر آمدند قیم مردم باشند. ائمه آمدند قیم مردم باشند که به مردم بیاموزند چطور زندگی کنیم. عالم روشنفکری عالم تبعیت از عوام نیست. عالمی است که باید جهت فکری و خط فکری تولید کند و به جامعه بدهد. این طبقه هر اسمی داشته باشد باید متاثر از خواص جامعه باشد نه اینکه خواص جامعه در جهت خواست آنها حرکت کنند.
-ده نمکی: الآن بحث فساد در سینما طرح می شود ۶ ماه پیش طرح فساد در فوتبال طرح شد. یک هفته پیش تیتری زده شد که فلان دیپلمات در فلان کشور اروپایی در فلان استخر رفت و فلان اتفاق غیر فرهنگی افتاد.. اخلاقیات را نباید فقط از منظر رقابت های جناحی و سیاسی بهش نگاه کرد. نباید به خاطر نقد فلان مدیر فلان ایراد را برجسته کرد.
ده نمکی: وقتی فقر و فحشا را ساختم همه روزنامه های جریان اصلاحات تکذیب می کردند این اتفاق را. در حالی که تا دیروز تیتر همه شان حراج انسان در فجیره بود. اما چون من آن فیلم را ساختم می گفتند همچین قضیه ای وجود ندارد. یکی از آقایون خیلی محترم که علیه فیلم گارد گرفت من باهاشون صحبت کردم و گفتم من حرف های شما در خطبه ها را آمدم مصداق یابی کردم به زبان هنر و عین حرف شما را آوردم. ایشان گفت این حرف ها را اگر هم باشد نباید علنی طرح بکنیم. همین پارسال ایشان را دیدم در تلویزیون چون موضع سیاسی اش خلاف دولت فعلی هست همین آقا نیم ساعت درباره تبعات فقر که به فحشا کشیده می شود صحبت کرد. ما اگر نقد اجتماعی مان بر اساس مچ گیری باشد در مسیر اصلاح حرکت نمی کنیم.
-جیرانی: اقای کوشکی گفتند از ونک به بالا سه درصد. اگر از ونک به بالا سه درصد بود این همه برج ساخته نمی شد این همه ماشین شیک وارد نمی شد این همه لباس فروشی های متعدد در بالای شهر ایجا نمی شد این یعنی سر مایه گذاری اینقدر گسترش پیدا کرده
ده نمکی: این استدلال غلطه الآن در آمریکا وقتی بحث وال استریت می شود می گویند یک درصد در برابر نود و نه درصد
جیرانی: این البته تیتر روزنامه های ماست!
ده نمکی: نه حرف های آنهاست که می آید در روزنامه های ما تیتر می شود روزنامه های ما اگر اینقدر عرضه داشتند که برای آمریکایی ها تیتر بسازند که مشکل نداشتیم. اینها هر روز در تلویزین هایشان دارد پخش می شود. توزیع نابرابر ثروت در جامعه هست. آن بحث هزار فامیل را که زمان شاه طرح می کردیم. ممکنه الآن شده باشد ده هزار یا صد هزار فامیل.
جیرانی: طبقه جدید متوسطی که از نظر فکری یکجور دیگر زندگی را می بیند در این جامعه حضور دارد ولی یک جور دیگر زندگی می کند چه کار کنیم این را؟
ده نمکی: من فکر می کنم به جای نقد ملت به نقد دولت ها باید بپردازیم به جای اینکه مردم را با هم دیگر رو در رو کنیم باید فلش را ببریم به سمت نقد دولت. اتفاقا تا زمانی که مردم رودرروی همدیگر تو خیابان مشکلشان حجاب دخترهاست زیاد کاری با آنها ندارند. می گویند بگذار همدیگر را بزنند. بگذار سر کار باشند. مثل استقلال پرسپولیس انها دعوای خودشان را بکنند و ما هم کار خودمان را بکنیم. سیاستمدار از این درگیری مردم خوشحال می شود چون به سمت خودش نمی روند. این بحث من مربوط به الآن نمی شود مربوط به دو دهه پیش می شود. به جای اینکه گشت ارشاد تو خیابان بگذاریم که جوون ها را بگیرد باید خر آن را بگیریم که باعث تربیت اینگونه جوونها شدند.
-جیرانی: علما فیلم هم می بینند؟ ما مخلص علما هم هستیم اما علما یی که انتقاد می کنند می روند فیلم ها را می بینند یا کسانی بهشان توصیه می کنند؟
ده نمکی: ممکنه بعضی هاشون ببینند. مثل سینماگرهای ما خیلی هاشون فیلمنامه نمی خوانند. یک کسی می خواند برایشان دو خطی داستان را تعریف می کند. بلاخره طرف معتمدش هست. شما خودت هم همه فیلم ها را نمی بینی. و البته ممکن هست بعضی ها ببینند
جیرانی: ولی دوستان سینمایی ما بعضی وقت ها یک کارهایی می کنند!
-ده نمکی: من کاری به بحث مصداقی دوستان ندارم که یکی می گوید فساد در سینما هست چون به من بازی نمی دهند. به بعضی از رسانه ها می گویم بعضی از اینهایی که این مسایل را مطرح می کنند خودشان تا آخر فساد را رفتند یا حتی از آنهایی که می گویند نیست هم مصداق این قصه اند. جوونی که می اید بازیگر می شود در آکادمی ها و دانشگاها چی بهش ارایه دادیم که وقتی وارد سینما شد در برابر لذت شهرت فرو نریزد
جیرانی: ده نمکی عزیز بیا صریح باشیم. من دارم درس می دهم. آکادمی بازیگری شده محل جوون هایی که فرصتی پیدا کنند که یک تفریحی بکنند. برای اینکه بیرون تو شهر این تفریح عمومی دچار مشکل شده
ده نمکی: این جادوی سینماست. همه دنیا هم هست. تو آمریکا تفریح همه جوره سالم و نا سالمش هست. اما عشق به بازیگری و جادوی سینما در ذات سینماست. این علاقه به جلوه گری هست . تمنای دیده شدن یک چیز دیگر است . وضع کلاس های بازیگری یک چیز دیگر است.
ده نمکی: دو واحد اخلاقی که در دانشگاه هنر به دانشجو یا د می دهند چی هست؟ همان چیزیه که بیرون یاد می دهند. عارف زمانه هم باشیم در موضع فلان بازیگر سوپر استار قرار بگیریم. خیلی باید محکم باشیم که به خودمان نلرزیزم و اخلاقمان فرو نریزد.
-ده نمکی: به جای اینکه چنگ بندازیم به صورت همدیگر برویم در یک اتاق فکر ببینیم چه بکنیم.
-ده نمکی: کسی نمی تواند بگوید سینمای ما عین فسادده. کسی نمی تواند بگوید سینمای ما لجن زاره. چون اگر عین فساد بود رهبری نمی نشست با همه کارگردان ها و نویسنده ها و حرف بزند. این نشان می دهد خیلی از آدم هایی که این حرف را می زنند حرف هایشان حرف های نظام و رهبری نیست. حرف های خودشونه. رهبری به سینماگران می گوید شما در صف اول در مقابل جنگ نرم دشمن قرا دارید. ما به این سینمایی که قرار هست در برابر ناتوی فرهنگی دشمن قد علم کند چی دادیم؟ چقدر بودجه دادیم؟ چقد امکانات در اختیارش گذاشتیم؟ چقدر تولید اندیشه و محتوا برایش کردیم؟ چقدر متون درسی اش را تغییر دادیم؟ هیچ کاری نکردیم. این سینمای ما با همان بضاعت اول انقلاب بر اساس خلاقیت فردی دارد بعضی کارها را می کند. اگر اتفاقی هم افتاده بر اساس سیاست گذاری ها نبوده. بر اساس دغدغه ها بوده. حالا ما بیاییم بگوییم این سینما را نقد نکنید چون این دولت سرکاره؟ نه این اقا حق دارد نقد کند و اعتراض کند
جیرانی: اعتراض به چه شیوه ای؟ به شیوه ای که قانون را بگذارد زیر پا و فیلم ها را بکشد پایین. چه خوشمان بیاید چه نیاید قانون وجود دارد.
-ده نمکی: به عنوان عضور شورای عالی سینما از روز اولی که فیلم ها را دیدم زنگ زدم به اقای وزیر و آقای شمقدری گفتم در استراتژی صدور پروانه ساخت این فیلم ها اشتباه شده. من در کلیت فیلم های جشنواره چیزهایی را دیدم که می شد مدیریتش کرد. خیانت زن به شوهر موضوع ممنوعه نیست اما باید مدیریت بشود.
جیرانی: چرا این بحث را نمی کنیم که چرا هفت فیلم درباره خیانت ساخته شده؟
ده نمکی: من می گویم اگر قرار هست این بحث طرح بشود نباید از اینور پشت بام بیفتیم
جیرانی: چرا همه نگاهها در شورایعالی سینما نیست؟ چرا فقط یک نگاه هست؟
ده نمکی: وقتی به من زنگ زده شد که عضو شورایعالی سینما بشوم گفتم من خودم را در این حد و اندازه ها نمی دانم. اما انجا که شرکت سهامی نیست که بخواهیم تقسیم کنیم
جیرانی: شرکت سهامی نیست. اما ۵ نفر هم تفکر و هم سلیقه که شورایعالی سینما نمی شود.
ده نمکی: آقای جوزانی نگاهش با اقای شمقدری فکر می کند آقای شمقدری با اقای میرباقری فرق می کند.
جیرانی: من منظورم طرفدارن و مخالفان خانه سینما هست. این دو دسته را می گویم
ده نمکی: من خبر دارم از بعضی ها دعوت شده برای حضور در شورایعالی سینما و نرفتند
-جیرانی: تحلیل تو از این دعوا در سینما چی هست
ده نمکی: این ردپای سیاسیون در سینماست و سینما دارد قربانی این منازعات سیاسی می شود. نباید اختلافات سیاسی به حوزه سینما کشیده بشود. تقسیم بندی سینماگران به دو طیف فکری سیاسی سینما را قربانی کرده. یعنی اینها در تقابل با همدیگر قرار گرفتند و این دارد به سینما ضربه می زند.
جیرانی: به هر حال مطالبات سیاسی در یک جامعه ازاد که معتقد به دموکراسیه وجود دارد
ده نمکی: کار مطالبات سیاسی باید در حزب انجام بشود
جیرانی: وقتی حزب نباشد
ده نمکی: حزب هست
جیرانی: نیست دیگر
ده نمکی: حالا آسیب شناسی فضای سیاسی را نمی خواهیم اینجا داشته باشیم
جیرانی: کار حذبه اما در نبود احزاب صنوف شکل سیاسی پیدا می کنند
ده نمکی: اگر کار حزبی را آوردی در کار صنفی هزینه های سیاسی دارد. اطمینانی که باید به سینما بشود ازش می گیرد. شما اگر نتوانید به سمت جلب اعتماد نظام برای جلب حمایت از سینما و سینماگر بروید آن را هزینه رقابت سیاسی کردید. و خیلی از آدم ها شانشان بالاتر از رقابت های سیاسی هست. و به نظرم آدم های سینما هنوز قابلیت این را دارند که کنار هم بنشینند و مسائلشان را حل کنند. سیاستمدارهای ما بعد از کلی جنگ دعوا در جایی به نام مجمع تشخیص کنار هم نشستند بعد سینماگران ما نمی توانند؟
Tags:
کافه سینما-آخرین اخبار و یادداشت های سینمای ایران و جهان