جام جم آنلاین: وقتی صحبت از آرامگاه حافظ میشود همه ناخودآگاه گنبد هشت ستونهای را در ذهن ترسیم میکنیم که روی تربت حافظ بنا نهاده شده است، مکانی بسیار ساده، اما در عین سادگی بسیار تاثیرگذار که سالانه عاشقان بسیاری را از راههای دور و نزدیک به سوی خود میکشاند تا دمی در زیر این گنبد که به رنگهای عرفانی آراسته شده است، آرام گیرند.
شاید برای بسیاری سوال باشد که آرامگاه حافظ چگونه ساخته شد و هم اینک این گنبد که روی هشت ستون قرار گرفته است نماد چه میتواند باشد.
به گفته بسیاری از صاحبنظران قراردادن هشت ستون نماد سده هشتم است، سدهای که حافظ در آن میزیسته و همچنین نمادی است از هشت درب بهشت.
گنبد از درون با رنگهای مختلف عرفانی آراسته شدهاست؛ آبی فیروزهای (نماد بهشت)، سرخ ارغوانی (نماد شراب ازلی)، سیاه و سفید (نماد شب و روز) و قهوهای سوخته (نماد خاک) است.
نمای بیرونی گنبد آرامگاه نیز نمادی از آسمان است که به شکل کلاه درویشان ترک است. آرامگاه حافظ در طول تاریخ با تغییراتی روبهرو بوده است.
اولین باری که مزار حافظ صاحب عمارت گنبدی شد به ۶۵ سال پس از درگذشتش میرسد، زمانی که استاد شمسالدین محمد یغمایی سال ۸۵۶ هجری قمری اقدام به ساخت عمارت گنبدی بر فراز آرامگاه حافظ کرد و در برابر آن حوضی بزرگ ساخت که آب آن از آب رکنآباد تامین میشد. ساختمان اصلی مزار حافظ در زمان کریمخان زند سال ۱۱۸۷ هجری قمری شکل گرفت.
او عمارت زیبایی به سبک بناهای خود با تالاری که دارای چهار ستون سنگی یکپارچه بلند است ساخت و سنگی مرمرین بر تربتش نهاد که امروز نیز باقی است و روی آن دو غزل از شاهکارهای حافظ با خط عالی نستعلیق توسط حاجیآقاسی بیک افشار آذربایجانی روی آن حک شده است که مطلع آن دو غزل چنین است:« مژده وصل تو کو، کز سر جان برخیزم / طایرقدسم و از دام جهان برخیزم»
پس از کریمخان زند سال ۱۲۷۳ هـ . ق طهماسب میرزا (مؤیدالدوله) حکمران فارس، آرامگاه حافظ را بار دیگر تعمیر و مرمت کرد و سال ۱۲۹۵ هـ . ق ۱۸۷۸ م. معتمدالدوله فرهاد میرزا فرمانروای فارس در گرداگرد مقبره حافظ، معجری چوبی ساخت. پس از آن سال ۱۳۱۷ هـ . ق (اردشیر) زردشتی یزدی، بار دیگر بارگاه حافظ را مرمت کرد و بر فراز آرامگاهش، معجری بنا کرد، اما حاج سیدعلیاکبر فال اسیری به دلیل زردشتی بودن اردشیر، بنای مرمت شده را ویران ساخت.
این بنا تا سال ۱۳۱۹ هـ . ق همچنان ویران باقی ماند و در این سال شاهزاده ملک منصور ملقب به شعاعالسلطنه حاکم فارس، به یاری علیاکبر مزینالدوله نقاش باشی، معجری آهنین بر فراز آرامگاه حافظ ساخت و کتیبهای بر آن قرار داد.
سال ۱۳۱۰ هـ. ش دبیر اعظم بهرامی، استاندار فارس بر دیوار جنوبی حافظیه سر در بزرگی از سنگ نصب کرد و برای آبادی نارنجستان آن تلاش کرد.
اما ساخت بنای جدید آن به سال ۱۳۱۴ هـ . ش بازمیگردد سرهنگ علی ریاضی (رئیس فرهنگ فارس) با همیاری علیاصغر حکمت و نظارت علی سامی، با طراحی آندره گدار فرانسوی و با الهامگیری از عناصر معماری عهد کریمخان زند، به بازسازی بنای حافظیه اقدام کردند.
سال ۱۳۸۶ نیز اولین مرمت جدی و بازسازی، تمیزکردن سطح مسی روی گنبد، مرمت بخشهای خراب ساختمان های اطراف و همچنین متصلکردن مقبرهها و باغهای اطراف به مجموعه انجام شد.
سیما رادمنش - گروه فرهنگ و هنر
jamejamonline.ir – 22 –
بازنشر: ممتازنیوز