یادداشت / هوای جیبِ خودِ سینما را چه کسی دارد؟

بر این اساس در حال حاضر سینما فردوسی با شعار ” این سینما هوای جیب شما را دارد” به جای تبعیت از قیمت های مصوب ، بلیت های خود را با قیمت دو هزار تومان به فروش می رساند.قرار است در آینده نزدیک تعداد دیگری از سالن های سینمایی تحت نظارت حوزه هنری ، بلیت های خود را ارزان تر از حد معمول به فروش برسانند.

ظواهر امر نشان می دهد که این طرح اتفاقی فرخنده است و می تواند سبب آشتی هر چه بیشتر توده مخاطب با سالن های سینما باشد.اما از زوایه ای دیگر این طرح می تواند نگرانی هایی را در حوزه اقتصاد سینما به وجود آورد.حوزه هنری به هرحال ضوابطی جدا از چارچوب اصلی سینمای ایران برای خود قائل است و به دلایلی هرگز دغدغه فروش بالاتر فیلم ها و حتی کسب درآمد کافی برای اداره سالن های خود را ندارد.

فیلم های متعلق به این نهاد ، بفروشند یا نفروشند نگرانی خاصی ندارند و به سبب تامین بودجه خود از مجرای حوزه هنری اساسا وابسته به دغدغه های اقتصادی نیستندواما مشکل زمانی رخ می نمایاند که فیلم های خارج از ساختار حوزه هنری در سالن های متعلق به این نهاد فرهنگی روی پرده بروند.آیا می توان با این توجیه که کاهش قیمت بلیت سبب افزایش استقبال مخاطب خواهد شد، این فیلم ها را به اصطلاح ارزان تر از دیگر سالن ها روی پرده برد؟

حوزه هنری در حال حاضر بیش از یک سوم سالن های فعال سینمایی سراسر کشور را در اختیار دارد و با توجه به سیاست هایی متفاوت از مدیریت دولتی سینما ، می تواند روی کل جریان سینمای کشور تاثیر گذار باشد و در بعضی موارد تصمیم گیری های مدیریت دولتی را ناکارآمد جلوه دهد.

بدیهی است هیچ کس از ارزان تر شده یک کالا ( به ویژه کالا های فرهنگی) ناراضی نیست.اما این روند با توجه به سازو کار سالن های بخش خصوصی و مسائل مالی متعددی که دارند در دراز مدت به ضرر سینمای کشور تمام خواهد شد.بسیاری از فیلم های تولید شده در سینمای کشور به ویژه در سال های اخیر در پایان مدت اکران قادر به بازگرداندن همه سرمایه هزینه شده خود نیستند.حتی بعضی فیلم ها که به فروش میلیاردی دست می یابند هم هزینه های سنگین تولید خود را باز نمی گردانند.پس ارزان کردن قیمت بلیت آن هم بدون هماهنگی با سایر سالن ها ( به ویژه سالن های متعلق به بخش خصوصی) شاید تعداد مخاطب را در گوشه ای افزایش دهد اما بی تردید در گوشه ای دیگر از شهر، مخاطب را از سالن هایی با قیمت بلیت بالاتر فراری می دهد.

از سوی دیگر کاهش میزان فروش فیلم ها اجتناب ناپذیر خواهد بود و این وضعیت با توجه به این که هم اکنون هم میزان فروش کلی فیلم ها رضایت بخش نیست به ضرر سینماست.از همه مهم تر این رویه به نوعی سبب ریزش جدی مخاطبان سالن های خصوصی و روی آوری گروه قابل توجهی از این مخاطبان به سمت سینماهای حوزه هنری خواهد شد.بدیهی است که توده مخاطب از طبقه متوسط و یا پائین تر که معمولا با اعضای خانواده به تماشای فیلم در سالن های سینما می رود ، ترجیح می دهد بهای کمتری بپردازد.حتی اگر در سالنی با کیفیت و استاندارد نازل به تماشای فیلم بنشیند.

این رویه در دراز مدت سبب رکود در سالن های بخش خصوصی می گردد که به تعطیلی ناخواسته این طیف منجر می گردد.ماجرای تعطیلی سینما قدس یکی از سالن های مهم و پرمخاطب تهران در یکی از نقاط سوق الجیشی شهر را از یاد نبرده ایم که تا همین چندی پیش بحرانی در حوزه اکران سینما به شمار می رفت.

سالن داران بخش خصوصی این حق را دارند که با سالن های بخش دولتی ( به ویژه سالن های تحت پوشش حوزه هنری) در رقابتی برابر قرار گیرند.از سوی دیگر با توجه به سیاست حوزه هنری در اکران بعضی فیلم های و نادیده گرفتن گروهی دیگر ، فیلم هایی که احتمالا مورد پسند حوزه هنری نباشد با ریزش گروهی از مخاطبان مواجه می گردد.به ویژه آن دسته از تماشاگران سینما که معمولا بدون اطلاع از جزئیات یک اثر سینمایی و صرفا به منظور سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت به سالن ها مراجعه می کنند.

در حقیقت طیفی از تماشاگر سینمای ایران که هدف اولیه شان از فیلم دیدن ، صرفا سرگرمی است ( و به عنوان حقی طبیعی مایل اند هزینه کمتری پرداخت کنند) از سالن های خصوصی فاصله گرفته و جذب سالن های حوزه هنری می شوند.این اتفاق ابدا به سود سینمای ایران نیست.نه در بعد اقتصادی و نه در زمینه توزیع عادلانه توده مخاطب میان سالن های گوناگون.کاش این طرح با تامل بیشتری مورد بررسی قرار گیرد.