خانه ی حاج آقا علی با زیربنایی بالغ بر هفت هزار متر مربع و با معماری زیبا و ایرانی یکی از بزرگترین و زیباترین خانه‌های خشتی و سنتی جهان به شمار می آید که توسط حاج آقا علی معروف به زعیم الله رفسنجانی (بزرگترین تاجر ایرانی آن دوره) در سال ۱۱۳۶ هجری خورشیدی بنا گردیده است.این بنا در فاصله ی شش کیلومتری شهر رفسنجان واقع شده است
در وسط حوضخانه حوض مستطیل شکلی قرار دارد که در گذشته با حوض‌های حیات‌های جانبی در ارتباط بوده است و آب آن از طریق قنات تأمین می‌شده است
دروازه رفیع و با عظمت ورودی خانه حاج آقا علی با شکوه است، داخل خانه از قسمت های مختلفی شکل گرفته است
تالارهای پاییزی و زمستانی در اضلاع غربی و شمالی بنا قرار گرفته اند و نسبت به تالار شاه نشین و حوضخانه کمی ساده تر اجرا گردیده اند
در ساخت خانه حاج آقا علی اصول و شیوه‌های معماری ایرانی به کار گرفته شده است، در هماهنگی با اقلیم منطقه و با وجود گرمای نسبتا زیاد، خشکی هوا، بادهای متغیر و وجود شن‌های روان بنا حالتی درونگرا داشته و با دیوار چینه ای نسبتا بلندی محصور گردیده است
خانه حاج آقا علی دارای ۸۶ اتاق (هفت دری، پنج دری، سه دری و پستو) بوده که در ۴ بخش اصلی ساختمان حوضخانه، شاه نشین، پاییزی و زمستانی احداث گردیده‌اند، یک آشپزخانه بزرگ و انبار بزرگ وظیفه تامین نیازهای این مجموعه را بر عهده داشته است، ۴ حیاط، راهروهای سرپوشیده و روباز و ۳ هشتی نیز ارتباط قسمت‌های مختلف این خانه را تامین می نموده است
تالار حوضخانه وسیعترین فضای سرپوشیده خانه حاج آقا علی است سقف آن در ارتفاع طبقه دوم با گنبدی عظیم پوشانده شده است. در زمینه مستطیل کار بندی شده و در مرکز آن کلاه فرنگی قرار گرفته است که نور فضای حوضخانه را تامین می‌نماید
حوضخانه در دو طبقه ساخته شده که در طبقه بالای آن تعدادی اتاق و دو تالار در ضلع شمالی و جنوبی قرار گرفته است، نمای داخلی حوضخانه با با اندود گچ و گچبری‌های برجسته با طرح های اسلیمی تزیین گردیده است
تالار شاه نشین یا بهاره در مرکز ضلع جنوبی ایوانی نسبتا رفیع قرار دارد که در طرفین آن با حفظ تقارن دو راهرو دسترسی ایجاد گردیده است در این بخش ایوان به ارتفاع دو طبقه بالا کشیده شده است و دسترسی به طبقه فوقانی از طریق را پله انتهایی دو راهرو می باشد
خانه حاج آقا علی دارای ۱۲۰۰۰ متر مربع مساحت و ۷۰۰۰ متر مربع زیر بنا است
یک مقاله ای نسبتا خوب نیز در مورد این خانه به چاپ رسیده است.
لطفا به ادرس زیر مراجع نماید:
Development Role Cultural Tourism in the Village of
Haji Qasim Abad with Emphasis on Haj House Aqaali,
Zaim Ali Rafsanjani
سلام ادرس خانه را در سایت قرار دهید تا در تابستان اگر قسمت شد به دیار کریمان امدم به این مکان باستانی سری بزنم
یاد باد آن روزگاران یاد باد/ روز وصل دوستداران یاد باد/ از قدم گفته اند خداکند آدمی از اسب بیفتد ولی از اصل نیفتد ولی ما ایرانیها اکثرمان از اصل افتادهیم.
چه زیباست خانه های کاهگلی ،انسانهای خونگرم،صله ارحام،رفت و آمدهای قدیمی ولی افسوس که همه با خانه های سنگی دلهایشان مانند سنگ و از هم دورشدندحتی پدر از فرزند ، فرزند از پدر مادرخبری ندارندانگار که دلها مرده اندو همه دنبال چشم همچشمی هستندتا زمانیکه مرگ آنها را دریابد .
خیلی جالب بود ای کاش هم اکنون خانه ها را اینطور بنا می کردند همه در کنار هم صله ارحام به جا می آردندو از مشکلات هم با خبر بودند در شادیهای هم شادو در غصه ها را هنما بودند