۱۸فروردین۱۳،
ممتاز نیوز : با پایان اولین پایش جمعیت یوز آسیایی، آماری انتشار یافته که اگر نگوییم فاجعه است، دستکم حکایت از بحرانی دارد که اگر شب و روز را از مسوولان محیطزیستی برباید، اتفاق عجیبی روی نداده است.
به گزارش ممتاز نیوز به نقل از فرهیختگان ؛ این پایش حکایت دارد که رشد جمعیت یوز بهشدت منفی است. زادآوری بسیار پایینی در این گونه به ثبت رسیده است؛ در یک کلام، یوز ایرانی به نابودی نزدیکتر از هر زمانی است!نتیجه پایش جمعیت یوز آسیایی، افزون بر آنکه آمار ناامیدکنندهای از شمار این پستاندار گرانبها ارائه میدهد، یک نکته بسیار نگرانکننده دیگر هم دارد؛ تقریبا کمتر از یکسوم یوزهای شناسایی شده، ماده می باشند که تنها یکی از آنها با توله دیده شده است!
فاز اول برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی پس از یک سال به پایان رسید و در جریان این پروژه، ۲۰ قلاده یوزپلنگ در کشور شناسایی شد. برآوردی واقعی از جمعیت یوزپلنگ آسیایی ضرورتی بود که سالها کارشناسان، مدیران و محققان محیطزیست به دنبال دستیابی به آن بودند تا با اطلاعات به دست آمده و آنالیز دادهها بتوان افقی روشنتر و برنامهریزی دقیقتری در زمینه حفاظت از این گونه ارزشمند ترسیم کرد. برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی با همکاری سازمان حفاظت محیطزیست، انجمن یوزپلنگ ایرانی و پروژه بینالمللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی از دیماه سال آغاز شد و فاز اول آن همزمان با روزهای پایانی سال به پایان رسید. در جریان این برنامه ۱۰ زیستگاه اصلی یوزپلنگ در کشور با دوربینهای تلهای پایش شد و در این مدت بیش از ۲۰۰ تصویر از یوزپلنگ به ثبت رسیده که با مقایسه خالهای روی بدن ـ که مشخصهای منحصربهفرد در هر یوزپلنگ به شمار میرود ـ مشخص شد که این ۲۰۰ تصویر تنها متعلق به ۲۰ یوز مختلف است.
نکته نگرانکننده دیگر شناسایی تنها هفت یوزپلنگ ماده بالغ از آغاز اجرای پروژه تاکنون است که متاسفانه یکی از این هفت یوز ماده نیز در آذرماه توسط سگهای گله در منطقه توران کشته شد. به علاوه از میان این هفت یوز ماده، تنها یکی از مادهها توله به همراه داشته است. مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی در مورد این پروژه به دیدهبان محیطزیست و حیات وحش ایران گفت: شناسایی این تعداد یوزپلنگ سبب بر وجود تنها ۲۰ قلاده یوز در کشور نیست و با توجه به گستردگی زیستگاههای یوزپلنگ و محدودیت منابع و امکانات قطعا شمار بیشتری یوزپلنگ وجود دارد که هنوز شناسایی نشدهاند.
مرتضی اسلامی کمبود تعداد دوربینهای تلهای با توجه به گستردگی عرصههای زیست یوزپلنگ، کمبود نیروی انسانی کارآمد و متخصص و نبود حمایت مالی مناسب در چنین پروژه پرهزینهای را از محدودیتها و مشکلات پیش رو در اجرای برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ برشمرد. وی اظهار داشت: غیر از یوزپلنگ ماده منطقه توران که کشته شد و توله یوزپلنگهای میاندشت که جنسیت آنها قابل شناسایی نیست، برای سایر ۱۶ قلاده یوز شناسایی شده، شناسنامهای شامل تصاویر سمت چپ و راست بدن و اختصاص یک کد به هر کدام تنظیم شده که این کد بیانگر جنسیت، اولین منطقهای که یوز در آن شناسایی شده و شماره اختصاص یافته به هر یک از یوزپلنگهاست تا در صورت دیده شدن و تصویربرداری دوباره از هر کدام، به وسیله خالهای منحصربهفرد روی بدنشان قابل شناسایی باشند.
اسلامی کاهش امنیت زیستگاههای یوزپلنگ را از مهمترین عوامل کاهش زاد و ولد یوزپلنگ دانست و گفت: یوزپلنگها در صورت احساس کاهش امنیت در منطقه زندگی خود، زاد و ولد نخواهند کرد یا تولههای خود را رها کرده و آن منطقه را ترک میکنند. کاهش امنیت لزوما با تخریب زیستگاه همراه نیست و فعالیتهای گوناگون از جمله رفتوآمد بیش از اندازه، اکتشافات و فعالیتهای معادن و… میتواند امنیت این مناطق را تا اندازه بسیاری کاهش دهد. وی تصادفات جادهای، سگهای گله و شکار طعمههای یوز توسط انسان را از دیگر عوامل تهدیدکننده جمعیت این گونه برشمرد.
بر پایه این گزارش، با توجه به اینکه تا پیش از این برنامه جامعی دربارهٔ برآورد جمعیت یوزپلنگ آسیایی در کشور اجرا نشده بود، با قاطعیت نمیتوان گفت که جمعیت یوز کاهش داشته یا اعدادی که در قبل از جمعیت این گونه عنوان میشده (۷۰ تا ۱۲۰ قلاده) اعداد واقعی نبوده است اما شواهد نشان از زادآوری پایین و رشد منفی جمعیت یوزپلنگ در کشور دارد و قطعا شمار یوزهای ایران در حال حاضر بسیار کمتر از ۷۰ قلاده است. هماکنون با مشخص شدن جمعیت بسیار کوچک و شکننده یوزپلنگ آسیایی، حفظ این گونه ارزشمند نیازمند عزم ملی و حمایت همه دستگاههای دولتی و غیردولتی خواهد بود.
انتظار میرود شورای عالی محیطزیست در کمیسیون زیربنایی دولت با تصویب ارتقای سطح مناطقی که زیستگاههای قطعی یوزپلنگ در کشور قلمداد میشود و توقف فعالیتهای گوناگون عمرانی در این مناطق، افزایش ضریب امنیتی زیستگاههای یوز در کشور را تامین کند. برای نمونه، منطقه آریز بافق که بیشترین ملاحظات یوز را داشته، هنوز جزو مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیطزیست نیست و بحث عبور جاده از محدوده امن منطقه حفاظتشده کوه بافق همچنان به قوت خود باقی است. فاز دوم برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی از سال آینده اجرا خواهد شد و به پایش یوزپلنگهای ماده شناسایی شده در سال و برآورد نرخ زادآوری آنها اختصاص دارد.
منبع:ممتاز نیوز
باز نشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com