بررسی روند جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران طی یکسال گذشته به صورت خاص و روند چند سال اخیر آن به گواه آمار نشان می دهد که با وجود فاصله زیاد کشور با فرصت ها و ظرفیت های عظیم جذب سرمایه خارجی، اما روند حداقل ۵ سال گذشته در یک خط سیر رو به رشدی قرار گرفته است.
ایران در سال گذشته توانسته است به میزان ۵٫۳ میلیارد دلار طرح و پروژه برای جذب سرمایه های خارجی طراحی و معرفی کند و با اینکه نتوانست به همه آنچه که تدارک شده بود برسد، رقم ۴٫۱ میلیارد دلار جذب سرمایه گذاری خارجی را محقق کرد.
تلاش برای جذب سرمایه های خارجی در پروژه ها و به کارگیری آن در برنامه های پیشرفت اقتصادی چه از سرمایه گذاران خارجی و چه از ایرانیان مقیم سایر کشورها؛ تفکری است که در چندسال گذشته جدی شده و با تدوین برخی اولویت ها رو به رشد گذاشته است.
تلاش برای بازگرداندن سرمایه ایرانیان خارج نشین
در تعامل با بخش دولتی و برای رفع موانع عمومی سرمایه گذاری در ایران و اخذ مصوبات و مشوق های لازم؛ اقداماتی از جمله طراحی و تدوین مشوق های هدفمند، اصلاح و تسریع فرایند صدور مجوز سرمایه گذاری خارجی و تدارک بسته ها و فرصت های سرمایه گذاری برای جذب سرمایه خارجی، صورت گرفته است.
همچنین تاثیر برخی از وزارتخانه ها و دستگاه ها در بهبود روند جذب سرمایه های خارجی مانند نیرو، راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و برخی سازمان ها مانند خصوصی سازی، بنیاد مستضعفان و جانبازان، سازمان بورس و اوراق بهادار، اتاق های بازرگانی، سازمان میراث فرهنگی، مناطق آزاد، سازمان انرژی های نو، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و سازمان گسترش و نوسازی معادن، سازمان اقتصادی کوثر، شستا و صندوق توسع ملی نیز مورد تاکید برنامه ریزان قرار گرفته است.
جدول شماره (۱): بررسی آمار و روندهای سرمایه گذاری خارجی در جهان
| منطقه/ گروه کشوری | حجم جریان ورودی(میلیارد دلار) | نرخ تغییرات نسبت به سال ۲۰۱۰ (درصد) | پیش بینی جریان های ورودی سال ۲۰۲۴ (میلیارد دلار) |
| کشورهای توسعه یافته | ۷۴۸ | ۲۱+ | ۸۴۰ تا ۱۰۲۰ |
| کشورهای در حال توسعه | ۶۸۴ | ۱۱+ | ۷۵۵ تا ۹۳۰ |
| کشورهای در حال گذار | ۹۲ | ۲۴+ | ۱۱۰ تا ۱۵۰ |
| جنوب آسیا | ۳۸٫۹ | ۲۲٫۶+ | ۴۶۰ تا ۵۷۰ |
| غرب آسیا | ۴۸٫۶۸ | ۱۶٫۳۴- | ۴۶۰ تا ۵۷۰ |
| آسیای میانه | ۸۴٫۵۳ | ۲۲٫۵۸+ | ۴۶۰ تا ۵۷۰ |
| جهان | ۱۵۲۴ | ۱۶+ | ۱۷۰۰ تا ۲۱۱۰ |
در جدول شماره (۱) از نظر قاره ای تنها دو قاره آفریقا و اقیانوسیه با رشد منفی نسبت به سال قبل همراه بود و در تقسیم بندی منطقه ای نیز تنها دو منطقه غرب آسیا و حوزه دریای کارائیب با رشد منفی روبرو بودند.
جدول شماره (۲): لیست ۱۰ کشور برتر سرمایه فرست دنیا در سال ۲۰۱۱ و مقایسه آن با عملکرد ۲۰۱۰
| کشور | میزان سرمایه فرستی۲۰۱۰(میلیون دلار) | میزان سرمایه فرستی۲۰۱۱(میلیون دلار) |
| آلمان | ۱۰۹٫۳۲۱ | ۵۴ |
| جزایر ویرجین | ۵۸٫۷۱۷ | ۶۳ |
| چین | ۶۸٫۸۷ | ۶۵ |
| روسیه | ۵۲٫۵۲۳ | ۶۷ |
| سوئیس | ۶۴٫۷۸ | ۷۰ |
| هنگ کنگ | ۹۵٫۳۹۶ | ۸۲ |
| فرانسه | ۷۶٫۸۶۷ | ۹۰ |
| بریتانیا | ۳۹٫۵۰۲ | ۱۰۷ |
| ژاپن | ۵۶٫۲۶۳ | ۱۱۴ |
| ایالات متحده | ۳۰۴٫۳۹۹ | ۳۹۷ |
بررسی وضعیت سرمایه گذاری خارجی در ایران از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۱ نشان می دهد که مجموعه تلاش ها منجر به رشد ورود سرمایه های جدید به داخل کشور به میزان ۱۱۷ درصد در سال گذشته میلادی شده است.
جدول شماره (۳): وضعیت سرمایه گذاری خارجی در ایران از ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۱
| سال | حجم سرمایه گذاری خارجی(میلیون دلار) | رشد سالانه(درصد) | نرخ رشد نسبت به میانگین مقطع زمانی پایه از ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۰ (درصد) |
| متوسط ۱۹۹۹-۲۰۰۶ | ۱٫۹۱۲ | – | – |
| ۲۰۰۷ | ۲٫۰۰۵ | – | ۴٫۹ |
| ۲۰۰۸ | ۱٫۹۰۹ | ۴٫۸- | ۰٫۱۵- |
| ۲۰۰۹ | ۳٫۰۴۸ | ۵۹٫۷ | ۵۹٫۴ |
| ۲۰۱۰ | ۳٫۶۴۸ | ۱۹٫۷ | ۹۰٫۸ |
| ۲۰۱۱ | ۴٫۱۵۲ | ۱۳٫۸ | ۱۱۷٫۱ |
آمارهای مربوط به سرمایه های خارجی جذب شده در استان های کشور بدون احتساب نفت و گاز در سال ۹۰ (۲۰۱۱ میلادی) نشان می دهد که فارس با ۳۹۰ میلیون دلار بیشترین میزان سرمایه خارجی را جذب کرده است که بیشتر از ۲ برابر کل بودجه های عمرانی اختصاص یافته به این استان است.
گیلان در این بخش با ۲۱۲ میلیون دلار در جایگاه دوم کشور و تهران با جذب ۱۳۵ میلیون دلار سرمایه خارجی در جایگاه سوم قرار دارد. کران در این بخش ۱۳۰ میلیون دلار و مازندران نیز ۱۲۴ میلیون دلار جذب سرمایه خارجی داشته اند.
آذربایجان شرقی نیز ۱۲۱ میلیون دلار و زنجان ۱۱۶ میلیون دلار سرمایه خارجی در سال گذشته جذب کرد. با این حال همدان نیز توانسته است ۱۰۳ میلیون دلار سرمایه خارجی برای اجرای طرح های جذب کند. مابقی استان ها دارای جذب سرمایه های خارجی کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار بوده اند.
البته اگر بخواهیم جذب سرمایه های خارجی را با احتساب نفت و گاز بررسی کنیم استان بوشهر با جذب ۱۹۵۵ میلیون دلار در جایگاه اول کشور قرار دارد و بعد از آن نیز خوزستان توانسته است ۹۴۳ میلیون دلار سرمایه را به داخل کشور وارد کند.
یکی از راهکارهایی که در سال های اخیر برای جذب سرمایه های خارجی مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است، تلاش برای بازگرداندن سرمایه های ایرانیان خارج کشور است که در طول چند سال اخر روند رو به رشدی داشته است.
جدول شماره (۴): سهم ایرانیان مقیم خارج کشور از سرمایه خارجی جذب شده در ۵ سال گذشته
| سال | سهم سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کل سرمایه وارده (درصد) |
| ۱۳۸۶ | ۰٫۰۰۹ درصد معادل ۱٫۶ میلیون دلار |
| ۱۳۸۷ | ۱٫۱۹ درصد معادل ۲۵ میلیون دلار |
| ۱۳۸۸ | ۵٫۱۱ درصد معادل ۱۳۳ میلیون دلار |
| ۱۳۸۹ | ۰٫۷۴ درصد معادل ۲۸ میلیون دلار |
| ۱۳۹۰ | ۹٫۹۵ درصد معادل ۴۸۲ میلیون دلار |
جدول شماره (۵): جدول مقایسه روند سرمایه گذاری خارجی ایران و جهان
| سال | نسبت سرمایه گذاری خارجی جذب شده به تولید ناخالص داخلی کشور (درصد) | سهم تولید ناخالص داخلی ایران از کل تولید ناخالص داخلی جهان (درصد) | سهم سرمایه گذاری خارجی جذب شده ایران از جریان سرمایه گذاری جهان(درصد) |
| ۲۰۰۷ | ۰٫۵۴ | ۰٫۵۵ | ۰٫۱ |
| ۲۰۰۸ | ۰٫۴۵ | ۰٫۵۸ | ۰٫۱ |
| ۲۰۰۹ | ۰٫۸۳ | ۰٫۶۳ | ۰٫۲۵ |
| ۲۰۱۰ | ۰٫۹۵ | ۰٫۶۴ | ۰٫۲۷ |
| ۲۰۱۱ | ۰٫۹۰ | ۰٫۶۸ | ۰٫۲۷ |
بررسی روند نرخ رشد سالیانه سرمایه گذاری خارجی ایران و منطقه با نرخ رشد سال پایه ۲۰۰۶ نشان می دهد که ایران در بین سایر کشورهای منطقه دارای رشد ۱۵۲ درصدی در نرخ رشد سالیانه جذب سرمایه از خارج است.
در این بخش پاکستان رشد منفی ۶۲ درصدی و عربستان نیز نرخ رشد منفی ۴ درصدی را به ثبت رسانیده است. همچنین ترکیه دارای رشد منفی ۲۱ درصدی در نرخ رشد سالیانه سرمایه گذاری خارجی بوده است.
کشور عمان با نرخ رشد منفی ۵۱ درصدی و قطر نیز با نرخ رشد منفی ۱۰۲ درصدی مواجه شده اند. در این بین متوسط نرخ رشد سالیانه سرمایه گذاری خارجی در منطقه خاورمیانه به میزان ۲۲٫۳۶ درصد اعلام شده است.
جدول شماره (۶): رتبه ایران در منطقه در بخش جذب سرمایه گذاری خارجی
| سال | رتبه ایران در منطقه | تغییر جایگاه |
| ۲۰۰۸ | ۷ | – |
| ۲۰۰۹ | ۵ | ۲+ |
| ۲۰۱۰ | ۵ | – |
| ۲۰۱۱ | ۳ | ۲+ |
/۳۱۳۱
دانلود
خبرآنلاین