صدایی که مردن نمی‌داند

اولین نکته‌ای که در این مستند داستانی جلب توجه می‌کند این که سردار شهید حسن باقری که هیچ‌کس او را به نامی غیر از این نمی‌شناسد، نام واقعی‌اش این نبوده است. غلامحسین افشردی نام واقعی حسن باقری است که شاید کمتر کسی آن را شنیده باشد.

این را محسن رضایی می‌گوید که دربخش‌هایی از این مستند درباره شهید حسن باقری صحبت می‌کند. حسن باقری یک روزنامه‌نگار فعال بود که با دلسوزی بسیار، اخبار و رویدادهای جنگ را پیگیری و منعکس می‌کرد. همین روحیه او باعث شد از طرف مسوولان جمهوری اسلامی مورد توجه قرار بگیرد.

در واقع شهید حسن باقری را رهبر معظم انقلاب در زمان ریاست جمهوری‌شان به محسن رضایی که در آن زمان فرمانده سپاه بود، معرفی کردند.

حسن باقری نامی بود که محسن رضایی برای این شهید انتخاب کرد و او با همین نام به شهادت رسید. حسن باقری در دوران دفاع مقدس معروف به سقّای بسیجیان بود و او را جوان‌ترین فرمانده ایران در دوران جنگ ایران و عراق می‌دانند.

شهید حسن باقری به‌عنوان فرمانده قرارگاه‌های نصر و کربلا نقش زیادی در موفقیت نیروهای ایران در عملیات فتح‌المبین، رمضان، همچنین بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر داشت. باقری هنگام شهادت سمت قائم‌مقامی فرمانده نیروی زمینی سپاه را به عهده داشت.

او نهم بهمن ۱۳۶۱وقتی در منطقه فکه مشغول شناسایی دشمن و آماده‌سازی عملیات والفجر مقدماتی بود در سنگر دید‌بان مورد اصابت گلوله خمپاره قرار گرفت و همراه با مجید بقایی به شهادت رسید.

باقری زمان شهادت ۲۷ سال داشت و محل دفن وی، قطعه۲۴ گلزار شهدای بهشت زهرای تهران است.

مستند داستانی آخرین روزهای زمستان ترکیبی از تصاویر واقعی و بازسازی شده است که البته کنار اینها مستندسازی تاریخی نیز به‌واسطه صحبت‌های نزدیکان شهید باقری صورت می‌پذیرد.

سازندگان این اثر با آشنایی کامل از روحیات و خلقیات شهید حسن باقری سراغ ساخت این مستند رفته‌اند و این موضوع کاملا از بازی جوانی که نقش حسن باقری را در این اثر بازی می‌کند، مشهود است.

در واقع مهدی زمینی‌پرداز، بازیگر نقش حسن باقری با هدایت درست کارگردان موفق شده جزیی‌ترین حالات رفتاری شهید باقری را بازی کند.

 این موضوع به قابل باورترشدن این مجموعه مستند بسیار کمک کرده است. البته دیگر بازیگران این مجموعه هم مثل بازیگر نقش شهید احمد متوسلیان در ایفای نقش خود موفق بوده‌اند.

یکی دیگر از مزیت‌های مجموعه مستند شهید باقری این است که با دوربین ۱۶ میلی‌متری فیلمبرداری شده و این امر باعث شده فضای مجموعه به حال و هوای دوران دهه ۶۰ نزدیک‌تر باشد.

استفاده از صداهای واقعی هم اقدام بدیع دیگر مجموعه مستند آخرین روزهای زمستان است. در واقع صداهایی که می‌شنویم صدای بازیگران نیست، بلکه صداهای شخصیت‌های اصلی است که حفظ و ضبط شده، مثلا صدای واقعی شهید باقری را روی صدای بازیگر این نقش می‌شنویم یا صدای شخصیت‌های اصلی را می‌شنویم که از پشت بیسیم صحبت می‌کنند. با این اقدام، فضاسازی واقعی کار تقویت شده است.

درباره این‌که چطور این مستندسازی‌ها اتفاق می‌افتاد و صداهای واقعی ثبت و ضبط می‌شدند هم نکته‌های جالبی است از زبان قهرمانان جنگ که در مجموعه آخرین روزهای زمستان می‌بینیم و می‌شنویم.

به هر حال ساخت آثار مستند و داستانی از زندگی سرداران شهید شاید یکی از بهترین کارها باشد تا نسل جوان با آرمان‌های دفاع مقدس آشنا شوند. کاری که معاونت سیما به آن همت کرده و تاکنون براساس زندگی شهدایی همچون تندگویان، بابایی و… آثاری را تولید و پخش کرده است.

اولین قسمت مجموعه مستند آخرین روزهای زمستان جمعه هفتم مهر، ساعت ۲۳ از شبکه یک سیما پخش شد.

این مجموعه مستند نمایشی به نویسندگی و کارگردانی حسین مهدویان ساخته شده است. در این مجموعه، مهدی زمین‌پرداز (حسن باقری)، مجتبی شفیعی (احمد متوسلیان)، ابراهیم امینی (محسن رضایی)، سعید میرزایی (رحیم صفوی) و سهیل بابایی (محمد، برادر شهید باقری) ایفای نقش کرده‌اند.

تیتراژ این مجموعه مستند با صدای علیرضا قربانی و شعری از عارف قزوینی (از خون جوانان وطن لاله دمیده) ساخته شده است. (جام جم – ضمیمه قاب کوچک)

فریبا رحمانی