نادیده گرفتن ضوابط در جذب هیات علمی دانشگاه‌ها

ماجرای این جذب از این قرار است که فرد استخدام شده، با‌این‌که در رزومه کاری و تحصیلی‌اش نکته متمایزکننده‌ای وجود ندارد، اما موفق شده اندکی پس از گرفتن مدرک فوق لیسانس از دانشگاه آزاد، در هیات علمی گروه زبان‌های خارجی دانشگاه علم و صنعت مشغول به فعالیت شود و همردیف سه عضو دیگر که همگی مدرک دکتری دارند، قرار بگیرد.

این خبر شاید برای کسانی که در برخی سازمان‌ها، ادارات و ارگان‌ها، موارد اینچنینی را سراغ دارند موضوع قابل اعتنایی نباشد، اما از آنجا که از یک سو در پشت پرده این انتصاب، نکات ظریف و نهانی وجود دارد و از سوی دیگر هزاران نفر که در صف ورود به هیات علمی دانشگاه‌های مختلف هستند به دلیل وجود چنین اتفاقاتی از رسیدن به مقصود باز می‌مانند، پرداختن به این خبر اهمیت زیادی دارد.

پیگیری‌های ما

«دختر معاون وزیر، با مدرک فوق‌لیسانس، عضو هیات علمی دانشگاه شد». برگه خبری که از دفتر سردبیر به گروه جامعه رسید تا خبرنگار آن را پیگیری کند، کل ماجرایش همین بود ؛ یک خبر از یک مقام مسوول و عضوی از خانواده‌اش با داستان تکراری ارتقای یکشبه.

قرارمان این بود که خبر را بدون مطمئن شدن از اصل موضوع در روزنامه چاپ نکنیم برای همین به وزارت علوم و دانشگاه علم و صنعت بارها زنگ زدیم، بدون این‌که در نهایت، نتیجه‌ای بگیریم.

روابط عمومی وزارت علوم اصلا از انتشار این خبر اطلاع نداشت، حتی نمی‌دانست که معاونش دختری دارد و چنین ارتقایی یافته، شماره موبایل معاون وزیر هم در دسترس‌شان نبود.

این روابط عمومی حتی پس از شنیدن این خبر از زبان خبرنگار ما، هیچ تلاشی برای پیگیری، شفاف‌سازی و ارائه توضیح نیز نکرد.

روابط عمومی دانشگاه علم و صنعت هم اطلاعش از وزارت علوم بیش از این نبود اما با سعه صدر بیشتر، ما را به معاون آموزشی دانشگاه ارجاع داد که او هم در جلسه بود و از این خبر، بی‌خبر.

علم و صنعتی‌ها با این حال به ما وعده پیگیری دادند و بدون هیچ موضعگیری منفی، قول دادند که با ما تماس بگیرند، اما برقراری چند تماس تلفنی با محمد فتحیان معاون آموزشی این دانشگاه به شنیدن این چند جمله ختم شد: «من از روابط عمومی خواستم توضیحاتی را به صورت مکتوب تهیه کند تا حرف‌ها جابه‌جا نشود» ‌و به خاطر اصرار خبرنگار ما به این‌که با چه ملاک‌هایی این انتصاب انجام شده، این چند جمله هم شنیده شد: «شرایط جذب هیات علمی همان است که در قانون جذب وزارت علوم آمده، می‌توانید آن را روی سایت ببینید.»

در واقع با این مکالمه، جریان خبرگیری از دانشگاه علم و صنعت قطع شد، اما جستجوی خبرنگار ما در سایت این دانشگاه حقایق دیگری را فاش کرد.

محمد فتحیان در این سایت به عنوان یکی از اعضای هیات هفت نفره جذب دانشگاه علم و صنعت معرفی شده یعنی کسی که دوشادوش آقای«م» (عضو دیگر این هیات هفت نفره، معاون وزیر و کسی که انتصاب دخترش خبرساز شده)، تمام جذب نیروها زیر نظر و با موافقت او انجام می‌شود.

طبیعی است که قرار گرفتن نام آقای «م » در این فهرست، چنین انتخابی را توجیه می‌کند ولی با این حال خبرنگار ما برای برقراری ارتباط با وی تلاش زیادی کرد ولی چون حتی در سایت دانشگاه نیز هیچ شماره‌ای برای ارتباط با او درج نشده، این کار میسر نشد.

هفت خوان برای متقاضیان

اگر قرار باشد بگوییم تمام انتخاب‌ها و گزینش‌ها از این جنس هستند، حتما بزرگنمایی و سیاه نمایی تلقی خواهد شد، اما انتشار چنین اخباری حتی اگر به صورت موردی اتفاق بیفتد و عمومیت هم نداشته باشد، می تواند به اصلاح امور کمک کند.

البته بدبینی که به صورت کلی نسبت به گزینش‌های دولتی و مراکز مهم در جامعه وجود دارد زیاد هم بیراه و بی‌سند و مدرک نیست چون موسی‌الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بتازگی بانی حرکتی در مجلس شده که به استخدام غیرقانونی ۲۰ هزار نیرو در آموزش و پرورش اعتراض دارد.

او و همفکرانش در مجلس به این مساله اعتراض دارند که «تمام این ۲۰ هزار نفر با رابطه، پارتی‌بازی و چون از قوم‌و‌خویش‌های روسای آموزش و پرورش هستند، استخدام شده‌اند.»

با این حال وزیر آموزش و پرورش که با انتشار این خبر در آستانه استیضاح آن هم با رای بالا قرار گرفته نه این موضوع را کاملا رد می‌کند و نه در بست، می‌پذیرد چون با این که تاکید دارد پارتی بازی‌ها آموزش و پرورش را زمینگیر کرده، با شهامت بیان می‌کند که «اگر کسی ادعا دارد از من یک نامه یا دستور مبنی بر این‌که شخصی را به این سیستم آورده‌ام برای چاپ به روزنامه‌ها تحویل دهد.»

صرف نظر از آموزش و پرورش که همیشه در تیررس قرار داشته و دارد، واقعیت این است که در تمام مراکز دولتی در هر سطح و در هر نقطه از کشور، وجود ارتباطات ویژه و توصیه‌نامه‌ها، کار عده‌ای را جلوتر از کارعده دیگر می‌اندازد، به طوری که نص صریح قانون که مردم را به صبوری در مواجهه با خوان‌های هفتگانه رستم دعوت می‌کند فقط درباره کسانی صدق می‌کند که هیچ نسبتی با هیچ مسئولی ندارند.

امیدهایی که تحلیل می‌رود

به اذعان وزارت علوم، در صف مانده‌های متقاضی ورود به هیات علمی آنقدر زیادند که دانشگاه‌ها باید هر چه سریع‌تر دست‌بجنبانند و تکلیف منتظران را روشن کنند.

این در حالی است که در صف منتظران، افراد لایق، با سوابق علمی درخشان نیز کم نیستند، اما به خاطر ظرفیت‌های کم جذب و البته ورود افراد توصیه شده، سال‌ها چشم انتظار می‌مانند و حتی در این چشم‌انتظاری، گاهی عطای ماندن در ایران را به لقایش می‌بخشند و به سمت کشورهایی می‌روند که برای جذب نخبگان، مشتاق‌ترند.

اما برخی از آنهایی که در کشور می‌مانند بازهم صبوری پیشه می‌کنندتا در یک فضای علمی پویا و عدالت محور، افراد شایسته و برتر گوی سبقت را از دیگران بربایند و پیشرفتشان انگیزه پیشرفت را در دیگران نیز به وجود ‌آورد.

شرایط اختصاصی جذب اعضای هیات علمی در بیشتر دانشگاه‌های کشور

ـ دارا بودن مدرک دکترای تخصصی از دانشگاه‌های معتبر داخل یا خارج کشور مورد تائید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. (در موارد خاص (خبرگان بدون مدرک و رشته‌های فاقد دوره دکتری) ارائه گواهی صادر شده توسط مراجع رسمی مجاز کشور، می‌تواند کافی باشد.)

ـ سوابق درخشان آموزشی. (حائزین رتبه های اول مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، مشروط به احراز سایر شرایط، از اولویت برخوردار خواهند بود.)

ـ سوابق درخشان پژوهشی (از قبیل دارا بودن مقالات چاپ شده در مجلات معتبر علمی ـ پژوهشی تخصصی داخلی و بین‌المللی، تالیف و ترجمه کتاب‌های علمی و تخصصی، انجام طرح‌های پژوهشی بنیادی، توسعه‌ای، کاربردی، ثبت اختراع، اکتشاف و خلق آثار بدیع هنری، کسب نشان‌ها و افتخارات علمی و… با ارائه تائیدیه از مراجع علمی معتبر و ذی‌صلاح داخلی و بین‌المللی.)

ـ تسلط بر حداقل یک زبان زنده بین‌المللی متناسب با رشته تخصصی (انگلیسی، فرانسه، آلمانی، عربی و…)

مریم خباز – گروه جامعه