وقتی زباله آشپزخانه ارزشمند می‌شود

اسم محصول این کرم‌ها «ورمی کمپوست» است یعنی کود کِرم. ورمی کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیک کرم‌هایی است که آنها را در علم به نام eisenia fotida می‌شناسند، همان موجودی که با تغذیه از مواد آلی موجود در طبیعت آنها را به کود آلی تبدیل می‌کند.

کود آلی همان اسکناس است چون در تمام دنیا مشتریان آن به صف ایستاده‌اند و حاضرند برای خریدش پول خوبی بدهند.

«ورمی کمپوست» یک غذای کامل و متعادل برای گیاهان است که به دلیل مواد هورمونی‌اش به رشد گیاهان سرعت می‌دهد. برخلاف کودهای شیمیایی که به خاک لطمه می‌زنند این کودها رطوبت را در خاک نگه می‌دارند و حاصلخیزی آن را افزایش می‌دهند.

این کودها درست برعکس رقبای شیمیایی‌شان که گیاهان را در برابر آفات و امراض ضعیف می‌کنند به گیاهان این توانایی را نیز می‌دهند تا به کمک مواد بیوشیمیایی‌اش، خود را برای مقابله با بیماری‌ها مسلح کنند.

در این کودها اثری از آلودگی میکروبی نیست ضمن این ‌که قادر است رنگ، طعم، بو و کیفیت گل‌ها، سبزی‌ها و میوه‌ها را هم بالا ببرد. راز پر مشتری بودن این کودها در جهان همین است.

یک تیر، صدها نشان

یک محصول باید چقدر مزایا داشته باشد که مجذوبش شویم؟ آیا اگر مثل ورمی کمپوست مجموعه‌ای از محسنات باشد حاضریم آن را با چیزهای دیگر عوض کنیم؟ کودهایی که کرم‌های خاکی می‌سازند چند مزیت دارند، چند خاصیت، تعدادی ویژگی اختصاصی و فهرستی از ویژگی‌های عمومی که روی هم آن را یک سر و گردن از کودهای دیگر بالاتر می‌برد.

سبک و بدون بو، مملو از میکروارگانیسم‌های هوازی، سرشار از آهن، روی، مس و منگنز؛ اینها خواص اختصاصی این نوع از کود هستند که وقتی برای گیاهان دارویی و تزیینی استفاده می‌شوند تداوم گلدهی، حفظ رنگ و عطر گل‌ها، تشدید ریشه‌زایی و رشد قلمه و بهبود جوانه زنی بذرها و جلوگیری از زرد شدن و ریزش برگ‌ها را به دنبال می‌آورد.

کِرم‌ها وارد می‌شوند

برای تولید این کود، حمایت از طبیعت و در نهایت کسب درآمد از این کرم‌های خاکی هنرمند، تشکیلات عریض و طویل نیاز نیست؛ این کرم‌ها با حداقل امکانات به ثمر می‌نشینند. تولید ورمی‌کمپوست روش‌های مختلفی دارد، اما ساده‌ترین راه آن استفاده از روش «پشته‌ای» است.

اگر شما مشتاق انجام این کار و کسب درآمد دائمی و مطمئن به این سبک هستید، کافی است یک زمین مسطح بدون کلوخ، سنگ و خرده شیشه را انتخاب کنید و بعد از آن که آن را مرطوب کردید خوب بکوبید تا سفت شود. علت این کار جلوگیری از ایجاد هیبرید (نژاد دورگه) کرم‌های تولیدکننده کود با کرم‌های خاکی معمولی و در نتیجه از دست رفتن نژاد آنهاست. البته برای اطمینان خاطر می‌توان زمین موردنظر را سیمان یا آسفالت کرد.

یادتان باشد که این کرم‌ها از بارندگی و نور خورشید گریزان هستند پس ضروری است که بعد از آماده کردن زمین، حتما برایشان سایبان بسازید.

بعد از انجام این دو کار، بر روی سطح آماده شده پشته‌ای از کود گاوی نیمه پوسیده با عرض ۷۰ سانتی‌متر و به ارتفاع ۵۰ سانتی‌متر و طول دلخواه درست کنید.

پس از پشته کردن، نوبت به آبیاری مداوم پشته می‌رسد تا به این طریق شیرابه کود گاوی خارج شود. در شرایط مطلوب باید به اندازه ۲۵ درصد از وزن پشته ایجاد شده به آن کرم اضافه کرد یعنی اگر وزن پشته مثلا ۱۰۰ کیلوگرم است باید روی آن ۲۵ کیلوگرم کرم قرار داد.

برای این منظور در طول بالاترین قسمت پشته، شیاری به عمق ۱۵ سانتی‌متر ایجاد کنید و کرم‌ها را داخل آن بریزید و رویشان را با کود گاوی که شیرابه‌اش گرفته شده بپوشانید.

در طول مدت فعالیت کرم‌ها یعنی تا تبدیل کودگاوی به ورمی کمپوست هر روز باید به اندازه آبیاری چمن روی این پشته آبپاشی شود تا پشته، رطوبتش را از دست ندهد.

پس از مدتی که مواد بستر تبدیل به ورمی کمپوست شد می‌توان کرم‌ها را از پشته جدا کرد که البته این کار نیاز به مهارت دارد.

در حال حاضر در سازمان فنی و حرفه‌ای کشور این رشته که به مهارت کارآموزان در این بخش منجر می‌شود وجود دارد یعنی دانش‌آموختگان می‌توانند کود ورمی کمپوست را تشخیص دهند و از عهده جداسازی آن برآیند.

جداسازی ورمی کمپوست را می‌توان با روش غربال انجام داد، اما روش ماهیچه‌ای هم روشی توصیه شده است. در این روش می‌توان با ایجاد یک ماهیچه از کود دامی نیمه‌پوسیده در کنار پشته‌ای که مواد غذایی لازم برای تغذیه کرم‌ها را از دست داده سبب مهاجرت کرم‌ها از پشته قدیمی به این ماهیچه شد.

زباله بریز، پول جمع کن

نقاط مختلف کشور ما پر از زباله است؛ جنگل‌ها، سواحل دریا‌ها و حتی حاشیه شهرها و روستاها. این زباله‌های سرگردان همیشه باعث دردسر بوده و هستند که اگر خوب مدیریت شوند و در کاری مثل تولید ورمی کمپوست وارد شوند دیگر نه دردسر سازند و نه دست و پا گیر. کرم‌های خاکی براحتی این زباله‌ها را می‌خورند (بجز سنگ، شیشه و فلز) و کودی تحویل می‌دهند که ارزش اقتصادی زیادی دارد.

این در حالی است که جمعیت کرم‌ها در عرض دو تا چهار ماه، دو برابر می‌شود و می‌توان آنها را با روش‌های مختلف خشک کرد و به عنوان بخشی از جیره غذایی طیور و آبزیان به مشتریان فروخت.

کودی که با این روش تولید می‌‌شود هرگز روی زمین و روی دست تولیدکننده نمی‌ماند چون متقاضیان خرید این کود باید برای هر درخت میوه یک تا ۳ کیلو، هر نهال ۱۰۰ گرم، هر مترمربع چمن و درختچه‌های تزیینی نیم کیلو، هر مترمربع گیاهان زینتی ۴۰۰ گرم، هر گلدان کوچک ۸۰ گرم و برای هر گلدان بزرگ ۱۵۰ گرم ورمی کمپوست بخرند.

آوید طالبیان – گروه جامعه