آداب روزه‌داری احوال روزه‌داران

آثار بسیاری از علمای دین، مربیان اخلاق و حتی ادبا و شعرا در فضیلت ماه رمضان در دسترس طالبان معرفت قرار گرفته است.

کتاب «آداب روزه‌داری، احوال روزه‌داران» از جمله همین آثار است، اما با برخی ممیزات. این اثر گزیده‌ای از مجموعه توصیه‌ها، نصایح، تحلیل‌ها و مواعظی است که در ماه‌های رمضان در طول ۲۲ سال (از سال ۱۳۶۹ تا ۹۰)‌ در بیانات رهبر معظم انقلاب ارائه شده است.

مخاطبان این مواعظ، عموم مردم بوده‌اند، هر چند گاه این سخنان در دیدار جمعی از قاریان قرآن کریم، کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، نمازگزاران نماز جمعه، استادان دانشگاه‌ها، دانشجویان، شاعران و… بیان شده است.

در انتخاب مطالب این کتاب دو ویژگی مورد توجه قرار گرفته است. نخست موضوع بیانات ماه مبارک رمضان، معارف دین مربوط به روزه‌داری، آداب دعا، تکالیف مومنان در این ماه از نظر فردی، اجتماعی و سیاسی و نظایر آن.

دوم، موضوعاتی در محدوده زمانی از حلول ماه مبارک رمضان تا پایان روز عید سعید فطر که هر سال بیان شده است.

توصیف ماه مبارک رمضان به تعابیر و صفت‌های مختلف که هریک حاکی از توجهی به محتوای آن وصف در معارف اسلامی خصوصا گنجینه ارزشمند احادث اهل عصمت و طهارت(ع)‌ بوده، از ویژگی‌های بیانات مقام معظم رهبری است، تعبیرهایی چون رمضان؛ ماه رحمت و مغفرت الهی، ماه ضیافت الهی، ماه خودسازی و تقوا، ماه استغفار و توبه و بازگشت، ماه ذخیره‌سازی تقوا، ماه عبادت و دعا و مناجات و…

عدم غفلت از جنبه‌های اجتماعی توصیه‌های دینی، از دیگر مشخصات بیان معظم‌له درباره ماه رمضان و آداب روزه‌داری است.

در مجموعه این بیانات به اعمال معروفی همچون اطلاع از وضع محرومان، رسیدگی به مستضعفان، محبت به ایتام و دستگیری از ضعفا امر می‌شود و منکراتی چون اسراف، تبذیر، تفرقه و امثال آن مورد نهی قرار می‌گیرد و به این ترتیب توصیه به کسب فضایل و پرهیز از رذائل اخلاقی از محدوده شخصی و فردی خارج شده و به مشخصه‌‌ای برای جامعه مطلوب اسلامی تبدیل می‌شود.

از مطالعه مطالب این کتاب و توجه به تاریخ و مخاطبان هر مطلب نکات مهمی از سیره رفتاری معظم‌له در ماه مبارک رمضان به دست می‌آید از جمله: توجه به برپایی مجالس تلاوت قرآن کریم، محور قرار گرفتن مباحث مربوط به خودسازی ایمانی و اخلاقی، میزبانی اقشار مختلف همچون اساتید، دانشجویان و… و با آنها به گفت‌وگو نشستن، حضور در جمع روزه‌داران نمازگزار ماه رمضان و اقامه نماز جمعه، توجه دادن به اهمیت شب قدر و ایام شهادت امیرالمومنین (ع)‌ و تبیین وضع جهان اسلام و تاکید بر راهپیمایی روز جهانی قدس.

این کتاب براساس ترتیب تاریخی بیانات مقام معظم رهبری تنظیم شده و برای راهنمایی خوانندگان به مطالعه موضوعی، یک فهرست راهنمای موضوعی ارائه شده است.

این اثر به کوشش علیرضا مختارپور قهرودی و توسط انتشارات انقلاب اسلامی در تابستان امسال، برای نخستین بار در حجم ۴۲۲ صفحه و بهاء ۱۱ هزار تومان منتشر شده است.

 ادراک حسی

این مساله که منبع دانش ما از عالم خارج چیست، از مسائل قدیمی متفکران شرق و غرب بوده است. برخی، ادراک حسی را تنها منبع شناخت ما از جهان دانستند و بعضی برای فطرت نیز جایگاهی قائل شدند، اما در هر صورت و بر پایه هر یک از این دو نظریه، ادراک حسی یکی از منابع شناخت روزمره ما از جهان است.

هر روزه داده‌هایی درباره جهان خارج، به واسطه پنج حس بینایی، بویایی، شنوایی، لامسه و چشایی به ما می‌رسد، اما این داده‌های خام چگونه به اطلاعات دارای محتوای خبری تبدیل می‌شود؟ این یکی از مسائل بسیار مهم در حوزه معرفت‌شناسی است.

در کتاب «مسائل و نظریه‌های ادراک حسی» شش مقاله درباره فلسفه ادراک حسی (توسط یاسر پوراسماعیل) گزینش و ترجمه شده است.

عناوین این مقالات عبارتند از: مساله ادراک حسی (نوشته تیم کربن)، داده‌های حسی (نوشته مایکل هویمر)، نظریه انفصالی درباره ادراک حسی (نوشته مثیو سوتریو)، مسائل معرفت شناختی ادراک حسی (نوشته لارنس بنجور)، معرفت‌شناسی ادراک حسی (نوشته دنیل اوبرایان) و محتواهای ادراک حسی (نوشته سوزانا سیگل).

منبع اصلی تمامی این مقالات به استثنای مقاله پنجم، دائره‌المعارف فلسفی استنفورد است و منبع مقاله پنجم دائره‌المعارف اینترنتی فلسفه است.

سه مقاله نخست درباره متافیزیک ادراک حسی بحث می‌کنند.

در اولین مقاله، نویسنده مساله ادراک حسی را روشن می‌کند.

هویمر در دومین مقاله انواع استدلال‌ها به نفع دیدگاه‌های قائل به واقع‌گرایی مستقیم را بررسی می‌کند.

سوتریو در سومین مقاله درباره واقع‌گرایی مستقیم بحث می‌کند، دیدگاهی که براساس آن، ما در تجربه‌های ادراکی خود مستقیما با اشیاء و ویژگی‌های جهان خارج مرتبط می‌‌شویم.

مقاله چهارم جایگاه معرفت‌شناختی ادراک حسی را براساس نظریه‌های مختلفی که درباره آن مطرح است، بررسی می‌کند: نظریه داده‌های حسی، نظریه قیدی، پدیدارگرایی، بازنمودگرایی و واقع‌گرایی مستقیم.

اوبرایان در مقاله پنجم درباره معرفت‌شناسی ادراکی در چارچوب انواع نظریات معرفت‌شناختی مانند مبناگرایی و انسجام‌گرایی بحث می‌کند.

آخرین مقاله کتاب از چیستی محتوا و انواع آن (مانند محتوای راسلی، محتوای جهان ممکن، محتوای فرگه‌ای، محتوای اشاری و محتوای چندگانه) بحث می‌کند.

نویسنده در این مقاله موضوعات مهم دیگری را نیز معرفی می‌کند، از جمله این که اشیا چگونه در تجربه‌های ما بازنمایی می‌شوند (محتوای دربردارنده شیء، محتوای تهی و محتوای وجودی)، محتوای ادراکی چه رابطه‌ای با مفاهیم دارد و انواع محتواهای غیرمفهومی چیست.

این کتاب امسال برای نخستین بار توسط انتشارات حکمت در حجم ۳۳۳ صفحه، شمارگان ۱۲۰۰ نسخه و بهاء ۱۰ هزار تومان منتشر شده است.