آیا شاپرک به شتاب کمک می‌کند؟ +جدول

قرار است شبکه شاپرک بار شبکه شتاب را کاهش داده و مشکلات آن را کاهش دهد.
«با آمدن شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی یا شاپرک دیگر شاهد اختلال در سیستم پایانه‌های فروش یا دستگاه‌های pos‌ نخواهیم بود.» این جمله بخشی از خبری است که روی خروجی سایت بانک مرکزی ایران قرار گرفته است. شاپرک براساس آنچه مسوولان بانک مرکزی وعده‌اش را داده‌اند قرار است از ۱۵ اردیبهشت‌ماه سال‌جاری، طی یک مرحله آزمایشی تعدادی POS یا پایانه فروش از هر شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت به سوئیچ شاپرک وصل ‌شود. این شبکه در راستای ساماندهی پایانه‌های فروش الکترونیکی در نظام بانکی کشور، نظارت دقیق و همه‌جانبه بر عملیات بانکی انجام شده از طریق پایانه‌های فروش، حصول اطمینان از رعایت استانداردها و ضوابط، افزایش سطح پوشش پایانه‌های فروش به منظور تعمیق پرداخت‌های الکترونیکی و… سال گذشته و با فرا رسیدن دهه فجر ایجاد شده است.
به باور کارشناسان حوزه بانکی، «شاپرک»، تمهیدات لازم را برای اتصال مستقیم ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت به زیرساخت‌های ملی پرداخت و تسویه فراهم می‌آورد.

** تاخیر در راه‌اندازی
راه‌اندازی شبکه شاپرک همچون دیگر پروژه‌های حوزه آی‌تی با تاخیر و جابه‌جا شدن زمان راه‌اندازی همراه بوده است، به طوری که در بهمن ماه سال گذشته محمود احمدی، دبیرکل بانک مرکزی، در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که ساماندهی کارتخوان‌های کشور اول اسفند راه‌اندازی می‌شود و تا پایان اردیبهشت ماه سال آینده نیز به سر انجام می‌رسد، اما به فاصله سه ماه در فروردین ماه سال ۹۱، در یک نشست خبری مشترک، با حضور شرکت‌های PSP و مسوولان شبکه شاپرک، سامان قطبی، مدیرعامل شرکت شاپرک اعلام کرد که طبق برنامه، ۱۵ اردیبهشت اتصال کلیه PSPها به سوئیچ شاپرک در محیط عملیاتی به انجام خواهد رسید و عمل انتقال از وضعیت فعلی به وضعیت جدید نیز بر طبق سناریوهای طراحی شده تکمیل خواهد شد. وی توضیحی از سناریوهای از پیش طراحی شده نداد، اما اعلام کرد که این پروژه تا پایان شهریور ماه سال‌جاری به اجرای نهایی خواهد رسید.
در واقع اتصال دستگاه‌های پایانه فروش به شبکه شاپرک مانند دیگر پروژه‌ها، ابتدا به صورت پایلوت خواهد بود، اما هنوز جزئیات فاز پایلوت و مدت اجرای آن به شرکت‌های PSP اعلام نشده است.
اما براساس گزارش‌های منتشر شده این شرکت‌ها در حال حاضر، در حال انجام آخرین تست‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری روی سوئیچ‌شان و اتصال آن به سوئیچ شاپرک هستند. در فاز پایلوت، سوئیچ شرکت‌ ارائه‌دهنده خدمات پرداخت به ‌صورت همزمان هم به سوئیچ بانک و هم به سوئیچ شاپرک متصل خواهد بود، اما زمانی که ارتباط سوئیچ شاپرک پایدار شود، ارتباط سوئیچ PSP با بانک قطع و فقط به سوئیچ شاپرک وصل می‌شود.

** سامان به بازار کارتخوان
براساس آمارهای ارائه شده توسط بانک مرکزی، تعداد کارت صادره از سوی شبکه بانکی در سال ۹۰ به مرز ۱۷۴ میلیون رسیده است. همچنین تعداد دستگاه‌های خودپرداز نیز به عدد ۲۶ هزار و ۶۲۶ دستگاه رسید و تعداد کارتخوان‌های منصوبه شبکه بانکی مرز دو میلیون و ۱۸۴ هزار دستگاه را پشت سر گذاشته است.
هریک از ما تجربه استفاده از دستگاه‌های خودپرداز و داستان‌هایی نظیر، قطعی شبکه، کم شدن پول از حساب و عدم دریافت مبلغ را داشته‌ایم. مشکل قطعی سیستم پرداخت الکترونیکی تنها محدود به دستگاه‌های خودپرداز نیست؛ چرا که به این چرخه اختلال، چند سالی است که دستگاه‌های پایانه فروش یا pos اضافه شده‌اند. بسیاری از کاربران هنگام خرید خود در فروشگاه‌های بزرگ کشور به دلیل اختلال در شبکه این دستگاه‌ها هم پولشان را به طور موقت از دست داده‌اند و هم نتوانسته‌اند خرید خود را انجام دهند.
محمود فراهانی، کارشناس بانکداری الکترونیکی معتقد است که با راه‌اندازی و بهره‌برداری از شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی یا شاپرک اختلال در دستگاه‌های pos نیز حل خواهد شد.
وی در این خصوص می‌گوید: «در حال حاضر سوئیچ پایانه‌های فروشگاهی از شبکه شتاب رد و بدل می‌شود و این یک بار اضافه برای این شبکه به همراه دارد، اما به زودی و با راه‌اندازی شبکه شاپرک تمام نقل و انتقالات از طریق دستگاه‌های pos‌ به شبکه شاپرک انتقال پیدا می‌کند.» براساس اظهارات وی بهره‌برداری از شبکه شاپرک از بار ترافیکی در شبکه شتاب کم خواهد کرد و شهروندان کمتر شاهد اختلال در سیستم‌های پرداخت الکترونیکی خواهند بود.
در همین زمینه عبدالحمید منصوری، معاون فناوری اطلاعات بانک پارسیان، در تشریح شبکه الکترونیک پرداخت کارتی می‌گوید: «‌بر اساس این طرح زمانی که یک POS نصب می‌شود داده‌هایش از طریق یک شبکه عمومی (public Network) و عموما بر محوریت تلفن دایالاپ به مرکز منتقل می‌شود».وی در ادامه می‌افزاید: «با استقرار این شبکه وقتی در یک فروشگاه، کارتی روی POS یک بانک کشیده می‌شود بدون دخل وتصرف عمل مورد نظر انجام و در نهایت به دیتا سنتر بانک مورد نظر متصل می‌شود.» به اعتقاد منصوری، ایجاد شبکه شاپرک ودر کنار آن اجرایی شدن طرح ایجاد PSPهای مستقل می‌تواند در برطرف شدن مشکلات فعلی شتاب تاثیرگذار باشد.
منصوری در تشریح مزایا و معایب این طرح می‌گوید: «در حال حاضرهمه بانک‌ها شبکه خاص خود را دارند واگر مشکلی برای به طور مثال شبکه بین اصفهان ویک بانک ایجاد شود برای سایرین اتفاقی نمی‌افتد و می‌توانند به کار خود ادامه دهند. این در حالی است که اگر دستگاه‌های فعلی شبکه کارت حذف وهمه داده‌ها تنها از یک شبکه عبور کند، اگر مشکلی در تداوم عملیات ایجاد شود همه بانک‌های آن ناحیه دچار مشکل خواهند شد.»