اظهارات عجیب و غریب مسؤولان بانک مرکزی

مسؤولان بانک مرکزی برای توجیه دریافت کارمزد از دستگاه‌های کارتخوان فروشگاه‌ها هر روز اظهارات تازه‌ای می‌کنند که فاصله قابل توجهی با منطق دارد.

ناصر حکیمی، مدیرکل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در جدیدترین اظهارات خود استفاده از پول نقد را برای خریدهای خرد پیشنهاد داده تا مردم کمتر از دستگاه‌های کارتخوان استفاده کنند! وی با بیان اینکه کارمزد خدمات الکترونیک به حساب شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات رفته و بانک‌ها هم باید ۵۰ درصد هزینه را بپردازند، گفت: در هیچ جای دنیا برای خریدهای ۱۰ سنتی از کارت استفاده نمی‌کنند و اصولا پول نقد برای خریدهای خرد است. وی با بیان اینکه هزینه تراکنش‌ خریدهای خرد با خریدهای با ارقام بالا فرقی نمی‌کند، گفت: قطعا نرخ کارمزد خرید از کارتخوان بیشتر از نرخ ۱۲۰ تومانی مانده‌گیری نخواهد بود و حداکثر نرخی که تعیین خواهد شد ۱۲۰ تومان است. مدیرکل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی افزود: سالانه حدود ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه از این بابت توسط بانک‌ها به شرکت‌های پی‌اس‌پی پرداخت می‌شود؛ این یارانه از جیب چه کسی داده می‌شود. از منابع عمومی این هزینه‌ها تامین می‌شود.

وی تصریح کرد: هزینه خرید هر دستگاه ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان و هزینه نگهداری به طور متوسط در هر ماه ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان است و در چنین شرایطی باید مقداری از این هزینه توسط دارنده دستگاه‌ کارتخوان پرداخت شود. حکیمی در پاسخ به انتقاد برخی افراد مبنی بر اینکه بانک بابت سپرده‌گذاری مشتری سود به دست می‌آورد و از محل همان سود، هزینه تراکنش‌ها را به شرکت‌های پی‌اس‌پی بپردازد، گفت: حتی اگر کارمزد تعیین شود باز هم بانک ۵۰ درصد هزینه‌ها را می‌پردازد؛ فرض‌ کنید پایانه‌ای وجود نداشت، صاحب دستگاه کارتخوان باید پول‌ها را جمع کرده و در نهایت با مراجعه به شعبه بانک، پول‌ها را سپرده‌گذاری کند. وی با بیان اینکه هزینه هر تراکنش خرید بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ تومان است، افزود: نرخ تعیین شده برای دریافت کارمزد از هر تراکنش خرید تنها ۵۰ درصد هزینه را پوشش می‌دهد و ۵۰ درصد دیگر توسط بانک پرداخت می‌شود. حکیمی اظهار داشت: طرح کیف پول الکترونیکی (برای خریدهای خرد) از اوایل سال آینده به صورت پایلوت در یک منطقه و بعد به صورت کامل در سراسر کشور راه‌اندازی خواهد شد.

وی درباره برخی انتقادها نسبت به دریافت کارمزد از تراکنش‌های خرد و امکان افزایش استفاده بیشتر از پول نقد در خرید‌های خرد، گفت: برای خرید‌های خرد مثلا ۵۰۰ تومانی باید از کارتخوانی که هزینه هر تراکنش آن ۲۵۰ تومان است استفاده کرد؟ در هیچ کشوری برای خریدهای ۱۰ سنتی از کارت استفاده نمی‌کنند. به گفته وی، در خریدهای خرد در همه جای دنیا از پول نقد یا از سیستم کیف پول الکترونیکی استفاده می‌کنند. مدیرکل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با بیان اینکه نرخ‌های رایگان موجب شده هر خریدی با استفاده از کارت انجام شود، تصریح کرد: یکی از مزایای برقراری کارمزد این است که تراکنش‌های خرد کم‌ارزش در شبکه‌ای که با هزینه‌های فراوان مواجه است، حذف خواهد شد؛ پول نقد برای همین خریدهای خرد منتشر می‌شود و کارکرد اسکناس و مسکوک این است. وی افزود: معمولا ابزاری که رواج می‌یابد به طور غیرمنطقی از آن استفاده می‌کنیم؛ کارت نه برای خریدهای ۱۰۰ میلیونی و ۵۰ میلیون تومانی است و نه برای خریدهای هزار تومانی.‌ این ابزار برای خریدهای ۱۰ هزار تومان تا ۱۰ میلیون تومان است زیرا به دلیل امکان سوء استفاده، ریسک افزایش می‌یابد. حکیمی با بیان اینکه از این ابزار بیش از اندازه استفاده شده، گفت: ما مجبوریم با تلاش فراوان این کار را ساماندهی کنیم و قطعا این اقدام بدون اعتراض و شکایت نخواهد بود زیرا وقتی رویه‌ای غلط جا می‌افتد، اصلاح آن بسیار سخت است.

 توجیهات عجیب

اظهارات این مدیر بانک مرکزی بیشتر به توجیه شبیه است تا شفاف‌سازی. مدیرکل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی از استفاده زیاد از دستگاه‌های کارتخوان انتقاد می‌کند در حالی که عیب آن را نمی‌گوید. قطعا پرداخت هزینه ۸۵۵۰ تومان یک خرید با کارت بانکی برای خریدار بسیار راحت‌تر است تا اینکه دنبال پول خرد بگردد! اصلا چه ایرادی دارد که همه خریدها با دستگاه کارتخوان انجام شود. مسؤولان بانک مرکزی اعتقاد دارند «از این ابزار (دستگاه‌های کارتخوان) بیش از اندازه استفاده شده است» مگر ایرادی دارد. هم اکنون بانک مرکزی به دنبال طرح کیف پول الکترونیکی است که با دستگاه‌هایی مشابه دستگاه کارتخوان کار می‌کند و به آن طرح سپاس می‌گویند. طبق اظهارات مسؤولان این طرح برای خریدهای خرد است تا کلان اما تا سال آینده اجرای این طرح طول می‌کشد. همین موضوع نشان می‌دهد که مسؤولان بانک مرکزی می‌خواهند قبل از اینکه زیرساخت‌ها را آماده کنند، از تراکنش‌ها کارمزد دریافت کنند. بانک مرکزی‌ها هنوز به بسیاری از ابهامات نیز پاسخ نمی‌دهند؛ اینکه این کارمزد از چه کسی دریافت خواهد شد؟ فروشنده یا خریدار؟ بسیاری از فروشنده‌ها در واکنش به اینکه قرار است از تراکنش کارتخوان‌ها کارمزد دریافت شود اعلام کرده‌اند که قطعا این کار موجب خواهد شد فروشنده‌ها بیشتر به دریافت  پول نقد تمایل پیدا کنند.

جالب اینکه مسؤولان در توجیه این موضوع که اگر فکر می‌کنید کارمزد تراکنش‌ها مبلغ ناچیزی است چرا بانک‌ها همه کارمزد‌ها را نمی‌پردازد، می‌گویند: «حتی اگر کارمزد تعیین شود باز هم بانک ۵۰ درصد هزینه‌ها را می‌پردازد؛ فرض‌ کنید پایانه‌ای وجود نداشت، صاحب دستگاه کارتخوان باید پول‌ها را جمع کرده و در نهایت با مراجعه به شعبه بانک، پول‌ها را سپرده‌گذاری کند.» این توجیهات عجیب و غریب در حالی انجام می‌شود که بسیاری از بانک‌ها برای اینکه تراکنش کارتخوان‌هایی که به حساب آنها متصل است بیشتر شود جوایز میلیاردی تعیین می‌کنند و اگر استفاده از کارتخوان‌ها به نفع بانک‌ها نبود این مشوق‌ها نیز انجام نمی‌شد. ناصر حکیمی، مدیرکل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی دیروز حتی گفته از پس دادن پوزهای اضافی خوشحال می‌شویم! گویا مسؤولان بانک مرکزی از اعتراض فروشنده‌ها به پرداخت کارمزد ناراضی هستند و سخنانی لجوجانه از آنها می‌شنویم. اظهارات و اقدامات مدیران بانک مرکزی و اصرار برای دریافت کارمزد تراکنش‌ها نشان می‌دهد که مسؤولان اطمینان دارند با وجود عدم رضایت خریدار و فروشنده از تعیین کارمزد، به علت گسترش کارتخوان‌ها، مردم مجبور به استفاده از تراکنش‌های الکترونیکی و پرداخت کارمزدها خواهند بود. این اجبار دست بانک مرکزی را باز خواهد گذاشت تا کارمزدهای مختلف دریافت کنند و حالاحالاها نگران کاهش درآمد نباشند.