گردآوری توسط گروه اقتصاد ممتاز نیوز
باید خاطر نشان کرد که ترکیب و ساختار کلیه نهادهای مالی در کشور اعم از پولی و نهادهایی که گزاره های بازار سرمایه می باشند، نیاز به بازنگری جدی دارند تا بتوان به اتکای ترکیب صحیح آن نهاده ها ، ساختار بیمه ها را نیز مورد بازنگری قرارداد.
موضوع انحصار ، همواره در بازار بیمه به انحای مختلف مطرح بوده است ؛ اما موضوعیت انحصار بخش خصوصی بعد از اجرای طرح تحول صنعت بیمه با خصوصی شدن بیمه های دولتی، اعطای جواز حضور به بخش خصوصی برای تاسیس موسسات بیمه گری، واگذاری حق اعطای نمایندگی به نمایندگان حقیقی و حقوقی از سوی بیمه مرکزی به شرکتهای بیمه ، آزاد سازی تعرفه ها و سایر تصمیماتی از این دست که مجموع طرح تحول صنعت بیمه را تشکیل می دادند، هر چند زمینه های تازه ای را برای شکل گیری یک بازار پویا و رقابتی بوجود آورد ، لاکن نحوه شکل گیری شرکتهای بیمه ی تازه که عنوان بیمه های خصوصی را داشتند، بدعتی را بنا نهادند ؛ شرکتهای بیمه تازه تاسیس ، سطح اتکای خود را بر سهامداران و موسسین خود قرار دادند و به نوعی یک بازار تضمین شده را از پیش ، برای خود متصور شدند تا قبل از شکل گیری شبکه فروش و نمایندگان اشان و… سهمی را از این طریق از بازار بیمه ، گرفته باشند.
هر چند موضوع خودبیمه گری (Captive Insurance) در دنیا نیز مرسوم است ؛ اما شکل اجرای این موضوع در بازار بیمه در ایران تا جائی به اغراق انجامید که خود ، سبب انحصار و کاهش شدت رقابت مورد انتظار در بازار بیمه شد. بطوریکه بیمه شخص ثالث دو خودروساز بزرگ کشور (سایپا و ایران خودرو) بعنوان دو سهامدار عمده ی دو شرکت بیمه گر بخش خصوصی ، حریم اختصاصی برای دو شرکت بیمه گری شد که سهامداران آنها ، دو خودروساز مطرح بودند و سایر شرکتهای بیمه ، امکان خرید ریسک بیمه های شخص ثالث خودروهای صفر کیلومتر این دو خودروساز را در خیال خود نیز نمی توانستند خیال کنند!
این مثال ، در مورد سایر شرکتهای بیمه نیز مصداق های عینی دارد؛ مصادیقی که ریسک های عمده کشور را تشکیل می دادند و می دهند ؛ با نگاهی به وضعیت بازار، هر بیمه گری به اقتضای سهامداران خود، پورتفوی بیمه دارد…! که این موضوع ، اساسا” در تضاد با رقابت است؛ که اگر رقابتی هم بوده در ربایش گوی سبقت و توافق بر سر جذب سهامداران با پورتفوی خوب و کم ریسک بوده است !
اما الگوهای عملی معتبر و قابل اتکا در دنیا چگونه می باشند؟ در دنیا ، مالکیت شرکتهای بیمه با سبدهای سرمایه گذاری مشاع (Mutual Funds) ، شرکتهای سرمایه گذاری (Investment Companies) ، صندوق های سرمایه گذاری (Funds) ، تراست ها (Trust) و بانک ها (Banks) است ؛ نگاهی به الگوهای عملی موفق در دنیا نشان می دهد که این ترکیب ، واقعیتی انکار ناشدنی است. بیمه گران بزرگی همچون AON، Allianz و HSBC ساختار و ترکیب سهامدارانشان بقرار نهادهای مالی که در بالا گفته شد ، می باشد.
بطور کلی باید گفت که در حال حاضر، ساختار بازار بیمه در ایران ، “خود بیمه گری (Captive Insurance) است و موضوع رقابت به شکل آنچه که در دنیا می شناسیم در خوشبینانه ترین حالت ، در بازار بیمه در ایران بسیار ضعیف و خفیف است.تا مادامیکه ، ترکیب سهامداران شرکتهای بیمه به شکل استاندارد آن ، اصلاح نشود؛ این وضعیت که دامنه ی انحصار را همچنان در وضعیت شدید نشان می دهد ، باقی خواهد ماند.البته باید خاطر نشان کرد که ترکیب و ساختار کلیه نهادهای مالی در کشور اعم از پولی و نهادهایی که گزاره های بازار سرمایه می باشند، نیاز به بازنگری جدی دارند تا بتوان به اتکای ترکیب صحیح آن نهاده ها ، ساختار بیمه ها را نیز مورد بازنگری قرارداد.
برای برون رفت از شرایط فعلی حاکم بر بازار بیمه در ایران ، پیشنهاد می گردد تا بیمه مرکزی و در راس آن شورایعالی بیمه ، مقرراتی را برای محدود ساختن خودبیمه گری وضع کرده و ریسک ها را در بازار برای رقابت میان همه بیمه گران توزیع کند. شاید با این روش و اعمال محدودیت پذیرش ریسک خودبیمه گران، سهامداران فعلی شرکتهای بیمه ، سهام خود را به نهادهای مالی موجود در بازار پول و سرمایه واگذار کنند.
انحصار در هر شرایطی مذموم است چه اینکه دولتی و یا خصوصی باشد!
شبکه اطلاع رسانی بانک و بیمه