جام جم آنلاین: تولید مجموعه تلویزیونی «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» از سه سال پیش آغاز شد. تاکنون کارگردانان متعددی اپیزودهای این مجموعه را ساختهاند. احمد معظمی، یکی از کارگردانان فعال این مجموعه است.
او تاکنون ۱۰۵ اپیزود از این مجموعه را مقابل دوربین برده است. معظمی معتقد است هنر این مجموعه ساخت یک اثر مناسب با بودجه محدود و کم است.
مجموعهای که توانسته ارتباط خوبی با مخاطبان برقرار کند. برای خواندن گفتوگو ما با این کارگردان همراه شوید.
تهیهکننده مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد تلاش کرده با تهیه این اثر، مجال کار را برای کارگردانان و بازیگران جوان فراهم کند. فکر میکنید این مجموعه تا چه میزان به رشد شما در حوزه فیلمسازی کمک کرده است؟
تولید مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد از حدود سه سال پیش با حضور راما قویدل و چند کارگردان دیگر شروع شد. ابتدا ۱۳ قسمت ساخته شد و بعد از آن ما همکاریمان را با اکبر تحویلیان تهیهکننده مجموعه آغاز کردیم. قبل از شروع همکاری من با این مجموعه در پرونده کاریام ساخت، پنج، شش تلهفیلم را داشتم.
تولید این مجموعه در این سه سال باعث شد تا ما در ساختار، کارگردانی و… به پختگی برسیم. به مرور زمان تمام ایرادها را پیدا کردیم و تلاش کردیم آنها را رفع کنیم. البته هنوز هم اشکالاتی داریم، اما برای بر طرفشدن آن سعی خود را میکنیم. در حال حاضر ۱۷۰ تا ۱۸۰ اپیزود ساخته شده و من ۱۰۵ اپیزود از این سریال را ساختهام و فکر میکنم تجربیات زیادی در این مجموعه پیدا کردهام. امیدوارم مخاطب هم از دیدن این مجموعه راضی باشد.
شما اشاره کردید روز به روز در این مجموعه تجارب شما افزایش یافته و ایرادها برطرف شده است، اما هنوز هم در این مجموعه شاهد فراز و نشیبهای زیادی هستیم. فکر نمیکنید یکی از دلایل، استفاده نکردن از بازیگران چهره است؟
دلیل اینکه این مجموعه یکدست نیست به خاطر حضور کارگردانان مختلف است. هر کارگردانی یک نگاه متفاوت به فیلمنامه و ساختار کار دارد. فکر میکنم ۱۵ تا ۲۰ کارگردان درگیر این مجموعه بوده و هستند بنابراین طبیعی است که در ساختار مجموعه تنوع به وجود آید و به گفته شما، همه قسمتها یکدست نباشد. من از همه اپیزودهایی که ساختهام، راضی نیستم. احساس میکنم برخی اپیزودها آن طور که میخواستم، در نیامده است.
در مجموع تعداد اپیزودهای خوب خیلی بیشتر از بد بوده است. در این مجموعه فرم برایم خیلی مهم است و هرچند سعی کردهام فرم و محتوا کاملکننده هم باشند، اما قصهها، فرم را در این مجموعه تعریف میکند. معتقدم هر کارگردانی با نگاه خودش فیلم میسازد و نمیتوانیم بگوییم این نگاه خوب است یا بد.
قرار نیست همه قصهها خوب در بیاید. باید شرایط هم در نظر بگیرید. درباره بازیگران چهره هم باید بگویم اعتقاد ندارم بازیگران چهره کیفیت مجموعه را بالا میبرند، چنین چیزی نیست. من سعی کردم در قصههایی که کارگردانی میکنم، از بازیگرانی استفاده کنم که چهره نیستند.
یعنی بازیگر هستند، اما چهره نیستند. به جرات میتوانم بگویم این کار هم خیلی خوب جواب داده است. کسانی که انتخاب شدهاند، تئاتری هستند و خیلی هم با استعدادند. به نظرم جای این بازیگران در تلویزیون و سینمای ما خالی است.
متاسفانه من در سری اول این مجموعه یک اشتباهی کردم و آن هم این بود که خیلی به سمت فرم میرفتم و قصههایم نماهای پیچیده داشت، اما در سری جدید که ماه رمضان پخش میشود، قصه را بسادگی روایت میکنم. سعی کردم بازی برتر از کارگردانی نباشد یا فرم برتر از بازیگری نباشد. همه چیز در خدمت کار است.
برای یک کارگردان ریسک بزرگی است که از بازیگران چهره استفاده نکند، چرا که اولین چیزی که مخاطب را برای دیدن یک اثر ترغیب میکند، تیتراژ اولیه و نام بازیگران است.
نظری که من درباره استفاده از بازیگران چهره عنوان کردم، درباره مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد بود. فضای فیلمنامه این مجموعه به گونهای است که نیاز به بازیگر چهره ندارد. من هم بدم نمیآید با بازیگران معروف کار کنم. در تلهفیلمهایم این کار را کردهام و از بازیگران معروف استفاده کردهام. فضای مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد، خاص است. وقتی بازیگر چهره نباشد، به باورپذیری قصه و شخصیتها کمک میکند. البته قصههایی هم در این مجموعه بوده که برایشان بازیگر چهره آوردهایم، اما بعد از مدتی که به کار نگاه میکنم، حس میکنم کاش برای این نقش هم از بازیگری استفاده میکردم که چهره نبود که به باورپذیری قصه، کمک بیشتری میکرد.
بازیگری که حرفهای و معروف نیست مثل خمیری میماند که خودم شکلاش میدهم، اما بازیگر چهرهای که صد تا کار کرده، شکل گرفته است، در زمان کم تصویربرداری آن هم با سرعت بالا امکانپذیر نیست که از او بخواهیم یک جور دیگر بازی کند.
صادقانه بگویم اعتقادم این است بسیاری از بازیگران دچار توهم شدهاند و برای بازی در چند نما دستمزدهای بالا میخواهند. من نمیگویم پول بد است، اما این سریال از ابتدا هم قرار بود با یک برآورد پایین ساخته شود، اما این نوع برآورد بر کار تاثیر نگذارد و یک سریال پربیننده ساخته شود.
این نگاه خوب و ارزشمند است، پس چرا شما در یکی از اپیزودهای این مجموعه با عنوان «وسوسه پارکبان» که چند شب پیش پخش شد، در یک صحنه خیلی کوتاه از ثریا قاسمی استفاده کردید؟ استفاده از این بازیگر چهره آن هم در یک صحنه چند ثانیهای با صحبت شما مغایرت ندارد؟
مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد توسط یک بازیگر به هم متصل میشود. ثریا قاسمی هم بازیگر فیلم برادرم، محمود است که نقطه اتصال این قسمت با قسمت بعدی است. قاسمی برای قصه من نبود، حتی این صحنه را هم محمود کارگردانی کرده بود و بعد در تدوین در کار من قرار داده شد. من از بازیگران چهره مثل امیرمحمد زند، رامبد شکرآبی، پویا امینی و… در بعضی اپیزودها استفاده کردم، اما زمانی که این کار را انجام دادم که قصه ایجاب میکرد.
بازی خوبی از بازیگران غیر چهره در اپیزود وسوسه پارکبان گرفته بودید. نوع بازیها چقدر در کار برای شما اهمیت دارد؟
معظمی: در سری اول این مجموعه اشتباهی کردم و آن هم این بود که خیلی به سمت فرم میرفتم و قصههایم نماهای پیچیده داشت، اما در سری جدید که ماه رمضان پخش میشود قصه را بسادگی روایت میکنم
نوع بازی برایم خیلی مهم است. یک زمانی برایم فرم مهم بود، ولی بعد از مدتی متوجه شدم در این کار، فرم جایگاهی ندارد و هر چه کار سادهتر انجام شود، شخصیتها بهتر در میآید. اپیزود وسوسه پارکبان را خیلی دوست داشتم. البته وقتی فیلمنامه را میخواندم، خیلی جذبم نکرد، اما بعد از کمی فکر احساس کردم با این اپیزود داستانی را به تصویر میکشیم که نمونه آن را در تلویزیون ندیدهایم. نویسندگان مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد، خیلی تلاش میکنند قصهها و ایدههای تازهای به کار بیاورند.
اما برخی قصههای این مجموعه ضعفهای جدی دارد؟
به نظرم مشکل از قصه نیست، بلکه به کسی مربوط میشود که کار را میسازد. قصه ضعف ندارد. من هم قصههایی کار کردم که نتوانستم در کارگردانی آنها را در بیاورم؛ در حالی که قصه مایه و جذابیت خوبی داشت.
یعنی شما کارگردانان را مقصر میدانید؟
نه، من نمیگویم کارگردانان مقصر هستند، اما گاهی شخصیتپردازیها جوری است که دست کارگردان را در زمان کار میبندد. با همه این مسائل، طبق نظرسنجیهای میدانی، مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد مخاطبان زیادی دارد که تعداد این مخاطبان در شهرستانها بیشتر از تهران است.
هر اپیزود را چند روزه کار میکنید؟
به فیلمنامه بستگی دارد. معمولا هشت تا ده روز طول میکشد. البته قصههایی هم بوده که ۱۲ روز طول کشیده است.
فکر میکنید این زمان مناسبی برای تولید یک اپیزود با کیفیت بالاست؟
بله، زمان خوبی است. هر اپیزود ۴۰ دقیقه است. متاسفانه برخی کارگردانان تلهفیلم را ۱۲ روزه تصویربرداری میکنند. برخی فکر میکنند این هنر است که یک تلهفیلم را مثلا ۱۲ روزه تمام کنند. به نظرم، این از بیهنرمندی کارگردان است که این نگاه را دنبال میکند. من نمیتوانم تصور کنم کسی ۱۲ روز یک تلهفیلم ۹۰ دقیقهای کارگردانی کند!
ولی در مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد، تعجیل در تدوین، قصه و کارگردانی دیده میشود. به نظرتان چرا این اتفاق در این سریال میافتد؟
من این مشکلات را در قسمتهایی که ماه رمضان امسال پخش شده، ندیدهام. از سوی دیگر روحالله هاشمی، تدوینگر مجموعه برای تندشدن ریتم کار، برخی صحنهها را حذف میکند. این مجموعه چند کارگردان دارد که نگاههای آنها با یکدیگر فرق دارد. طبیعی است برخی یک نگاه را میپسندند و برخی دیگر نه. شاید به همین دلیل است که برخی مخاطبان، برخی قسمتها را میپسندند و برخی را هم نمیپسندند.
اپیزود «تیغ کهنه» که روزهای اول ماه رمضان پخش شد، با ایرادهای زیادی روبهرو بود، بویژه شخصیت پسری که تفریح کردنش دروغ گفتن بود. به حدی این شخصیت اغراقآمیز بود که برای مخاطب باورپذیر نبود. چرا این شخصیت غیرقابل باور در آمده بود؟
من سه سال پیش این قصه را کار کرده بودم و این اپیزود در سری اول مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد ضبط شده بود. این شخصیت دروغگو نبود، بلکه تفریحش این بود. از سوی دیگر من سعی کرده بودم تابع متن باشم و طبق متن شخصیت را در بیاورم.
چرا این اپیزود الان پخش شد؟
دلیلش را نمیدانم. البته هر داستانی در زمان خودش خوب است، چون بعد از گذشت چند سال ممکن است تازگی خود را از دست بدهد.
در اپیزود وسوسه پارکبان در فواصل اتفاقات قصه، صحنههایی مثل شمردن پول از سوی متصدی پمپ بنزین یا تصادف ماشین با تنه درخت و… نشان داده میشود که ربطی به قصه ندارد. دلیل قرار دادن این صحنهها چیست؟
اینها دغدغه من است. ما در تیتراژ یک دقیقه و ۳۰ ثانیه وسوسه پارکبان از بالا تا پایین شهر را نشان دادیم تا نگاهمان را نسبت به زندگی نشان بدهیم. با قرار دادن این صحنهها هم گرفتاریهای مردم دیگر شهر را نشان دادیم.
تا چه زمانی قصد دارید کارگردانی این مجموعه را ادامه بدهید؟ قصد دارید تا آخرین قسمت حضور داشته باشید؟
تا جایی که توان داشته باشم در خدمت این مجموعه هستم. از زحمات تهیهکننده این مجموعه که بر فیلمنامه، کارگردانی و… نظارت دارد، قدردانی میکنم. او جزو تهیهکنندگانی است که به کارش اشراف دارد. امیدوارم این مجموعه بتواند روز به روز رونق بیشتری پیدا کند. هنر این مجموعه این است که با برآورد پایین، یک کار خوب برای پخش تحویل میدهد. آنچه اهمیت دارد این است که با کمترین امکانات، بهترین کار ساخته شود. هر اپیزود از مجموعه شاید برای شما هم اتفاق بیفتد، انرژی یک فیلم را میگیرد. بینندگان ارتباط خوبی با این مجموعه برقرار کردهاند.
هر قصه از این سریال برای من یک تجربه جدید است. خیلی از دوستان به من میگویند تا چه زمانی میخواهم این کار را ادامه بدهم و کی میخواهم فیلم سینمایی بسازم. من هم به آنها گفتهام زمانی یک کار سینمایی میسازم که روی فیلمنامه فکر شده باشد. امیدوارم هر روز بتوانیم نظر بینندگان را بیشتر از قبل جلب کنیم.
فاطمه عودباشی – گروه رادیو تلویزیون
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version