بررسی لزوم علنی بودن محاکمه مطبوعاتی

۲۴م اسفند ،

علنی بودن دادرسی این است که اشخاص جامعه بتوانند آزادانه در جلسات دادگاه حاضر شوند و چگونگی جریان آن را از نزدیک ببینند و به اجرای دقیق قوانین، بی نظر بودن دادرسان و وجود عدالت واقعی قضایی اطمینان خاطر پیدا کنند و مطبوعات نیز بتوانند جریان دادرسی را انتشار یافتن دهند تا کارکرد دادگستری مورد سنجش و ارزیابی افکار عمومی قرار گیرد.

به گزارش خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران، طبق قانون آیین دادرسی کیفری، علنی بودن دادرسی در تبصره ۱ ماده  ۱۸۸ چنین تعریف شده است که منظور از علنی بودن محاکمه، عدم ایجاد مانع جهت حضور اشخاص در جلسات رسیدگی است .

خبرنگاران رسانه‌ها می‌توانند با حضور در دادگاه از جریان رسیدگی گزارش مکتوب تهیه کرده و بدون ذکر نام یا مشخصاتی که معرف هویت فردی یا موقعیت اداری و اجتماعی شاکی و متشکی‌عنه باشد منتشر کند.

یکی از تضمینات مهم امنیت قضایی، علنی بودن دادرسی‌های مطبوعاتی است.

منظور از علنی بودن دادرسی این است که اشخاص جامعه بتوانند آزادانه در جلسات دادگاه حاضر شوند و چگونگی جریان آن را از نزدیک ببینند و به اجرای دقیق قوانین، بی نظر بودن دادرسان و وجود عدالت واقعی قضایی اطمینان خاطر پیدا کنند و مطبوعات نیز بتوانند جریان دادرسی را انتشار یافتن دهند تا کارکرد دادگستری مورد سنجش و ارزیابی افکار عمومی قرار گیرد.

اصل علنی بودن دادرسی مانند سایر اصول مهم دادرسی‌های کیفری علاوه بر قانون اساسی در قوانین عادی نیز پیش بینی شده است‌، طبق اصل ۱۶۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، محاکمات  علنی انجام می‌شود و حضور اشخاص بلا مانع است، مگر آن که به تشخیص دادگاه علنی بودن آن منافی عفت عمومی و نظم عمومی باشد.

به هر حال علنی برگزار شدن محاکمات مطبوعاتی، یکی از امتیازاتی است که مجرمان مطبوعاتی از آن برخوردار می باشند زیرا این در حالی است که در محاکمات عادی شرط علنی برگزار شدن محاکمات این است که موضوع دعوی، منافی عفت و بر خلاف اخلاق حسنه نباشد و هم چنین مخل امنیت یا احساسات مذهبی نبوده و در امور خانوادگی نیز در خواستی از طرفین مبنی بر غیر علنی بودن نباشد.

در یک محاکمه علنی تمامی اشخاصی که قصد شرکت در محاکمه را داشته باشند می‌توانند در جلسه دادرسی حضور یافته و محاکمه را ملاحظه کند .

 فقهای اسلام نیز معتقدند که قاضی باید در موضع نمایان یعنی جایی که بدون در و دیوار باشد ، مثل مکانی وسیع بنشیند تا اینکه دسترسی به او آسان باشد.

در بعضی روایات آمده است که هر کس عهده دار امور مردم شد و حاجب و مانعی برای بر قراری ارتباط میان خود و مردم به وجود آورد ، خداوند برای او حاجب و مانع به وجود می‌آورد؛ گروهی از فقها از این روایت استنباط کرده‌اند که مکروه است قاضی برای محکمه خودش دربان و مانعی قرار دهد.

گروهی دیگر حتی “قرار دادن مانع برای مردم را حرام تلقی کرده‌اند ، به این دلیل که وجود دربان و حاجب سبب می‌شود تا مراجعه کنندگان به آسانی نتوانند به حاکم دسترسی پیدا کنند و حقشان پایمال می شود و عدالت قاضی نیز از بین می‌رود.

از روایت فوق میتوان علنی بودن جلسه دادرسی و امکان حضور همگان در آن را استنباط کرد .

از جمله دلایل فقهی دیگر که علنی بودن دادرسی را مستحب اعلام داشته است این است که مستحب است قاضی در فضایی باز بنشیند تا دسترسی به او آسان باشد، یا در جلسه دادرسی دانشمندان را شرکت دهد یا در جلسه دادرسی اشخاص عادل باشند که همه اینها نشان دهنده تاکید بر علنی بودن دادرسی است.

علت دیگر برای علنی بودن جلسات دادرسی مخصوصاً جلسات دادرسی مربوط به مطبوعات آن است که همه کسانی که نسبت به موضوع محاکمه توجهی دارند در دادگاه حضور یافته و از نحوه دادرسی و از حسن جریان آن و بی طرفی قضات آگاهی یابند و در محاکماتی که جنبه عمومی دارد خبرنگاران نیز باید باشند تا با حضور دردادگاه و انتشار یافتن مشهودات خویش در مطبوعات، افکار عمومی را در جریان دادرسی قرار دهد .

چندی است، که با اصلاح ماده ۳۰۵ لایحه آیین دادرسی کیفری، دادگاه جرایم سیاسی و مطبوعاتی علنی و با حضور هیات منصفه برگزار می‌شود و  بر اساس ماده ۳۵۲ این لایحه هرگاه قاضی تشخیص بدهد دادگاه به صورت غیرعلنی برگزار می‌شود.

 انتهای پیام/


باشگاه خبرنگاران
باز نشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.