بی‌ثباتی تامین‌اجتماعی؛سرگردانی بیمه‌شدگان

این در حالی است که گفته می‌شود، بخش عمده‌ای از بدهی تامین اجتماعی به مراکز طرف قرارداد پرداخت شده، اما سابقه هر ساله تامین اجتماعی می‌گوید که با تغییر هر مدیری حتی با آمدن مدیران جدید، احتمال تاخیر در پرداخت بدهی‌ها به مراکز طرف قرارداد کم نیست.

داستان مشکلات این سازمان بیش از ۱۰ ماه پیش شروع شده و این روزها که تکلیف ریاست آن همچنان با خبر بقا یا عزلش امروز و فردا می‌شود به اوج خود رسیده است.

مراکز پاراکلینیک مانند آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی، رادیولوژی، عکسبرداری‌ها و خدماتی از این دست که با تامین اجتماعی قرار داشته‌اند، از مرداد ماه سال گذشته تا اواخر فروردین ماه امسال به ازای خدمات ارائه شده، حق بیمه‌ای را که سازمان تامین اجتماعی باید پرداخت کند؛ دریافت نکردند.

مساله بدهی‌های سازمان تامین اجتماعی به این مراکز و خصوصا داروخانه‌ها، کار را به جایی رساند که رییس انجمن داروسازان ایران اواخر فروردین‌ماه اعلام کرد که داروخانه‌داران تصمیم گرفته‌اند دیگر داروها را با نسخه‌های بیمه ندهند و هزینه داروها را به صورت آزاد و نقدی با بیماران محاسبه کنند.

به گفته رهبر مژدهی‌آذر، سازمان تامین اجتماعی برخلاف قانون که باید مطالبات داروخانه‌ها را حداکثر طی دو ماه پرداخت کند، این مطالبات را عموما بعد از پنج تا هفت ماه پرداخت می‌کند و جریمه تأخیر و دیرکردی هم نمی‌پردازد، در حالی که خودش از ظرفیت‌های قانونی خود حداکثر استفاده را برای جریمه داروخانه‌ها استفاده می‌کند.

علاوه بر داروخانه‌داران، انجمن‌های رادیولوژی و بسیاری از آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی نیز اعلام کردند که دفترچه‌های تامین اجتماعی را نپذیرفته و بیماران باید هزینه مابه‌التفاوت حق بیمه و تعرفه واقعی را خود بپردازند.

همزمان با اعلام این اخبار و در حالی که انتخاب رئیس جدید سازمان تامین اجتماعی کار را به بحث استیضاح وزیر کار نیز رساند، حدود دو هفته پیش اعلام شد که کل بدهی‌های تامین اجتماعی به طرف‌های قرارداد با تدارک ۱۱ هزار میلیارد ریال و ظرف ۱۵ روز آینده به همه بیمارستان‌ها، پزشکان، دندانپزشکان، داروخانه‌ها، مراکز تصویربرداری و سایر مراکز طرف قرارداد با تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.

با این تفاسیر دولت دست به کار شد و در همان روزها بخشی از این مطالبات را پرداخت کرد تا جایی که برخی از انجمن‌های مربوط به خدمات پاراکلینیک و خصوصا انجمن داروسازان اعلام کردند که فروش نقدی و بدون پذیرش دفترچه بیمه منتفی شد.

در واقع داستان تمام شدن مشکلات این سازمان کاملا موقتی بود، چرا که براساس اعلام مدیران قبلی این سازمان، دو سال پیش تاخیر در پرداخت بدهی‌های تامین اجتماعی حتی به ۱۲ ماه هم رسیده بود و دولت دخالتی نداشت.

در واقع بدهی‌های این سازمان که دودش تنها به چشم بیمه‌شدگان می‌رود زمانی پرداخت می‌شود که دولت بخواهد از انتصابی در این سازمان دفاع کند و هدف متاسفانه حل مشکلات نیست.

شش سال شش مدیر!

سازمان تامین اجتماعی در باور همه، به سازمانی با توان مالی زیاد معروف است. این سازمان حدود ۳۵ میلیون نفر بیمه شده دارد که هر ماه بدون حتی یک ساعت تاخیر، حق بیمه‌شان را مستقیم به این سازمان می‌پردازند.

این سازمان با قسمت عمده بخش تولید و صنعت کشور نیز در ارتباط است با این تفاسیر کسی نمی‌داند چرا بدهی‌های این سازمان با تاخیر چند ماهه پرداخت می‌شود یا این ‌که چرا و چگونه همه این بدهی‌ها با جریان‌های خبری ناگهان همسو شده و در کمتر از ۱۰ روز پرداخت می‌شود.

یک مقام مسوول در این سازمان که ترجیح می‌دهد از عنوان و اسمش فعلا در رسانه‌ها استفاده نشود، همه این مشکلات را به تصمیمات سیاسی و تاثیر مستقیم دولت در ساز و کار این سازمان مربوط می‌داند.

به اعتقاد او تصمیمات این سازمان از انتخاب مدیرعامل گرفته تا چگونگی پرداخت بدهی‌ها باید خارج از عرصه سیاسی و تنها به سود بیماران و بیمه‌شدگان گرفته شود که متاسفانه در عمل شاهد آن نیستیم.

در همین خصوص مدیرعامل انجمن رفاه و تامین اجتماعی به مهر می‌گوید: در سال‌های بعد از انقلاب به ترتیب دکتر غرضی ۱۲ سال، دکتر کرباسیان هشت سال و دکتر ستاری‌فر شش سال و شریف‌زادگان چهار سال مدیر سازمان تامین اجتماعی بودند، اما از ۸۴ تاکنون طی شش سال به طور متوسط هر سال یک مدیر در سازمان تامین اجتماعی تغییر کرده است.

عباس اورنگ ادامه می‌دهد: به دنبال تغییر مدیریت مدام مدیران میانی، معاونان و… نیز تغییر می‌کنند و صرف‌نظر از هرز شدن منابع؛ مخاطبان سیستم و شرکای اجتماعی و بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی را دچار مشکلات جدی خواهد کرد.

به اعتقاد کارشناسان هر چند سازمان تامین اجتماعی به شکل مستقیم با حقوق کاری و مسائل سلامت نیمی از ایرانیان در ارتباط است، اما در سال‌های اخیر انتصابات سیاسی به ارائه خدمات مناسب از سوی این سازمان به بیمه‌شدگان خلل وارد کرده است.

این دفترچه‌های بی‌مصرف!

گویا دفترچه‌های بیمه فقط به درد درمان سرماخوردگی و بیماری‌هایی از این دست می‌خورند البته باز در ارتباط با همین بیماری‌ها هم سهم قابل توجهی را باید خود بیمار پرداخت کند.

داریوش قنبری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در گفت‌وگو با ایسنا، با انتقاد از پرداخت نشدن هزینه‌های درمان توسط بیمه‌ها ادامه می‌دهد: بیمه باید در مورد بیماری‌های صعب‌العلاج که درمان آنها هزینه‌های نسبتا بالایی هم دارد مساعدت بیشتری با مردم داشته باشد؛ اما برعکس، متاسفانه حمایت بیمه در این گونه موارد کمتر است.

نمایندگان مجلس، کارشناسان حوزه سلامت و هر کسی که خواسته برای امر مهمی از دفترچه بیمه خود استفاده کند، می‌داند که نه‌تنها دفترچه تامین اجتماعی که سایر بیمه‌های کشور نیز حداقل هزینه‌های درمان را می‌پردازند.

این در حالی است که هر بیمه شده حدود هفت درصد درآمد خود را به بیمه‌ها می‌پردازد و این مبلغ خارج از حق بیمه‌ای است که کارفرمایان نیز پرداخت می‌کنند، اما در عمل این دفترچه‌ها نه‌تنها کارایی لازم را ندارد، بلکه مناسبات سیاسی موجود در انتصابات و تغییرات سطوح بالای سازمان‌های بیمه‌گر مشکلی به این مشکلات اضافه کرده است.

در هر صورت آنچه در این گزارش بر آن تاکید می‌شود این است که تغییر مدام در مدیریت سازمانی که با بهداشت و درمان ۳۵ میلیون نفر سر و کار دارد، نباید به وضعیتی منجر شود که بیماران آسیب ببینند. نکته‌ای که متاسفانه در انتخاب مدیران معمولا مدنظر قرار نمی‌گیرد.

مستوره برادران‌نصیری – گروه جامعه