تجارت با ارزش‌های جنگ به نفع هنر نیست

پایگاه خبری- تحلیلی سوره سینما: عماد افروغ گفت: برای انتشار ارزش‌های دفاع مقدس در سینما باید به سراغ کسانی رفت که در این حوزه کار فاخر کرده‌اند. کسانی که هم در خود حماسه جنگ و هم در اتفاقات بعد از جنگ حضور داشته‌اند و صاحب درد هستند. باید به سراغ کسانی مثل ابراهیم حاتمی‌کیا رفت که هم با درد جنگ و مقاومت آشناست و هم با دردهای بعد از جنگ. این افراد می توانند از منظری درون گفتمانی به ارزشهای دفاع مقدس نگاه کند.

این استاد دانشگاه افزود: افرادی مثل حاتمی‌کیا که دردآشنا با موقعیت جنگ و عواقب بعد از آن هستند و در صنعت سینما نیز صاحب سبک و بیان حرفه‌ای هستند بهترین گزینه هستند تا مسئولین برای انتشار ارزش‌های دفاع مقدس در سطح جامعه به آنها مراجعه کنند. این آدم‌ها هم دستی بر آتش جنگ داشته‌اند و با فضای پس از جنگ روبه رو بوده‌اند. اتفاقا باید به سراغ این آدم‌ها رفت ، از آنها چاره جست با آنها مشورت کرد و از آنها راهکار خواست.

افروغ گفت: برای برداشت سینمایی از ارزش‌های دفاع مقدس باید به نکات مهمی توجه کرد. دفاع مقدس صرفا نباید به نشان دادن صحنه‌های جنگ و فداکاری و رشادت‌ها خلاصه شود. دفاع مقدس یعنی توجه کردن به عقبه دینی و فرهنگی یک رزمنده. اگر یک سرباز با کمترین امکانات توانسته است خوب بجنگد و حماسه خلق کند باید ببینیم این رفتار از چه عقبه دینی و فرهنگی نشأت گرفته‌است.

وی ادامه داد: در یک اثر سینمایی فقط به نشان دادن اینکه یک سرباز جوانمردانه می‌جنگد بسنده نکنیم. به پشتوانه عاطفی، دینی و فرهنگی‌اش هم نگاهی بیندازیم و ارزش‌های شخصیتی و تربیتی او را جستجو کنیم. باید بررسی کرد، رزمندگانی که حماسه آفریدند در چه جامعه‌ای می‌زیستند. رابطه مدیران و مردم در آن جامعه چگونه بوده است. رابطه قدرت رسمی و غیر رسمی با مردم از چه جنسی بوده است. مردم از چه تفکری تغذیه می‌شدند. ارزش‌های دفاع مقدس شامل بررسی این عقبه نیز می‌شود.

افروغ افزود: در نشان دادن صحنه‌های جنگ نباید تنها خاکریزهای مقابل یا خاکریزهای خودی را تصویر کرد. به مدیریتی که فرماندهان بر اساس آن جنگ را اداره می‌کردند نگاهی از روی دقت بیندازیم. آیا اگر مدیران و فرماندهان جنگ اقتدار نداشتند یا رابطه عاطفی منحصر به فردی با رزمندگان نداشتند، اینهمه حماسه آفریده می‌شد؟

این کارشناس فرهنگی گفت: رابطه عاطفی یک سرباز با فرمانده‌اش بسیار منحصر به فرد است که در تجلی ارزش‌های دفاع مقدس می‌توان بارها به آن مراجعه کرد. رابطه‌ای که امروز بر حزب‌الله لبنان حاکم است از همین جنس است. سید حسن نصرالله و سربازانش رابطه‌ای با هم دارند که در شرایط جنگی قطعا با اتکا به این محور عاطفی حماسه‌ها خلق خواهند کرد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در انتشار ارزش‌های دفاع مقدس باید به همگانی بودن این انتشار توجه کرد. به گونه‌ای ترویج کنیم که همه مردم با آن درگیر شوند و این آثار را در زندگی شخصی مورد بهره‌برداری قرار دهند. بسیاری از مدیران به انتشار همگانی و نگاه جمعی در نشر ارزش‌های دفاع مقدس بی‌توجه هستند و تنها به بهره برداری سیاسی می‌اندیشند.

وی گفت: اگر حضور گسترده مردم از هر قشری در جنگ نبود، این حماسه به وجود نمی‌آمد. به همین دلیل امروز تمام مردم را باید با جنگ و ارزش‌های مرتبط با آن آشنا کرد. کتاب «دا» از جمله آثاری است که برای نشر ارزش‌های جنگ همه مردم را خطاب می‌دهد. جنگ را بین همه مردم برد و شاهد بودیم که چه تأثیر فراگیری بر مردم گذاشت.

این کارشناس فرهنگی و استاد دانشگاه افزود: «دا» به قصه زن‌هایی می‌پرداخت که در صحنه‌های مختلف جنگ حضور داشتند و با تکیه بر روایتی صمیمانه و واقعی از حضور زنان در جنگ توانست جذابیت را به عنوان مهم‌ترین ویژگی خود به ثبت برساند. جنگ و حماسه‌های مرتبط با آن را به دست هنرمندی بدهیم که نگاه کاسبکارانه و تجاری به این مفاهیم نداشته باشد.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم از طریق جنگ، تجارت‌پیشگی کنیم، به یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های نوستالژیک خود خیانت کرده‌ایم. متأسفانه در برخی محافل می‌بینم که ارزش‌های جنگ، ابزار سیاست‌ورزی و ابزار کاسب شده است. سیاست‌ورزی و کاسبی هر دو سم مهلک برای انتقال این ارزش‌ها در بین مردم است. توجه به ملزومات اقتصدی را از ساخت یک اثر ارزشی یا دفاع مقدسی حذف کنیم.

عماد افروغ گفت: برای انتقال ارزش‌های دفاع مقدس در سطح جامعه به سراغ افرادی برویم که بسیار ظریف، دقیق و دلسوزانه‌تر از هر کسی با جنگ و آسیب‌های پس از آن آشنا هستند و می‌توانند مشاوران خوبی برای هنرمندان و مسئولین باشند. به این شکل می‌توانیم کسانی را که با اثر ارزشی برای منافع سیاسی خود کلاه می‌سازند و تجارت می‌کنند از میدان حذف کنیم.