این همه خواننده تازه کار رپ، متن ترانه هایشان را از کجا می آورند؟ تا الان چیزی به نام «بازار تکست» شنیده اید؟ بازاری اینترنتی که در آن همه مدل ترانه ای پیدا می شود، از عاشقانه و احساسی گرفته تا گنگ و اجتماعی.
همشهری جوان: این همه خواننده تازه کار رپ، متن ترانه هایشان را از کجا می آورند؟ تا الان چیزی به نام «بازار تکست» شنیده اید؟ بازاری اینترنتی که در آن همه مدل ترانه ای پیدا می شود، از عاشقانه و احساسی گرفته تا گنگ و اجتماعی.
«تکست احساسی، فروش فقط یک بار، مهلت خرید تا آخر هفته»، «تکست فول شاخ، ۳ وس (تکه)، ۳۵ هزار تومان»، «تکست ضد عشق، با یک بیت رایگان، فقط ۶۹ هزار تومان»، «تکست گنگ، قافیه بازی، شاهکار، ۱۰۰ هزار تومان» کافی است توی اینترنت عبارت «تکست فروشی» را جست و جو کنید تا چند لحظه بعد انواع و اقسام این آگهی ها را ببینید و وارد بازار مجازی خرید و فروش متن ترانه شوید.
آگهی هایی که تازگی ها پایشان به بازار آگهی های اینترنتی باز شده است و توی همین مدت کم به شدت تکثیر شده اند. دلیل این تکثیر سریع هم چیزی نیست جز داغ شدن بازاری که انگار این روزها هر کسی می تواند واردش شود.
برای اینکه بفهمیم توی این بازار چه خبر است و فروشنده ها و خریدارهایش چطور با هم کنار می آیند به چندتا از مهمترین سایت های فروش تکست سر زدیم ونشستیم پای صحبت تکست نویس های جوان این بازار.
توی هر پست فقط یکسری اطلاعات محدود درباره ترانه ها گذاشته اند که از روی آنها نمی شود چیزی فهمید. اطلاعاتی مثل سبک کار و تعداد مصراع ها و البته قیمت اثر. هیچ کدام از متن های فروشی هم اسم ندارند. اینطور که معلوم است، دو کلمه اسم ناقابل می تواند کل کار را لو بدهد. به خاطر همین هم فروشنده ها از خیر نوشتن اسم کار گذشته اند و فقط روی تضمینی بودن تکست مانور داده اند.
در کنار اینها یکسری شماره تلفن هم هست که خریدار را به فروشنده یا فروشنده ها وصل می کند. خریدارهایی که بدجوری دلشان می خواهد بزنند زیر آواز و برای این کار فقط یک شعر کم دارند و فروشنده هایی که صبح تا شب در حال نوشتن جمله هایی هستند که خودشان صدایش می زنند تکست.
ضد عشق، با فحش اضافه
میثم ۲۰ ساله است و سه سال است به صورت حرفه ای متن رپ می نویسد. اینطور که می گوید چراغ اول بازار تکست نویسی را یکسری از خواننده های زیرزمینی روشن کردند. «یه خواننده ای بود که چندتا آهنگش پشت سر هم گرفت. بعد از او از ۱۰ تا متنی که می نوشت، همه اش رو می فروخت. اینطوری شد که کم کم همه رفتن دنبال خرید تکست و بازار این چیزا هم رونق گرفت.»
خود میثم هم اینطور وارد بازار شده و حالا کلا رفته توی کار نوشتن. در واقع به این دلیل که سود نوشتن متن رپ خیلی وسوسه کننده بود. «قبلا اینطوری نبود که یک نفر بره تکست رو بخره و بخونه. ارزش کار به این بود که هر کسی حرف دل خودش رو بنویسه اما الان اینطوری نیست.
من هم سه سال پیش دوتا آهنگ پشت سر هم خودندم. بعد از اون خیلی ها ازم خواستن که براشون متن بنویسم. من هم اوایل رفاقتی می نوشتم اما کم کم به فکر این افتادم که یه سایت درست کنم و تکست هام رو بفروشم.»
توی این سه سال مشتری های مختلفی داشته. بعضی وقت ها آدم های حرفه ای که اسم و رسمش را شنیده بودند و بیشتر وقت ها هم آماتورها. «من بین بچه های متن نویس معروفم. به خاطر همین گاهی پیش می آد که خواننده های پاپ حرفه ای هم برای خریدن تکست باهام تماس می گیرن ولی اغلب مشتری هام آماتورهایی هستند که دلشون ترانه متفاوت می خواد.»
اینطوری که میثم می گوید ۹۹ درصد آماتورها خیلی اطلاعی از کاری که می خواهند بکنند ندارند و خریدن متن برایشان اولین قدم است. «من کلا کاری به کار مشتری ها ندارم. حتی ازشون نمی پرسم که مال کدوم شهر هستند چون بیشتر مشتری ها از شهرستان زنگ می زنن و اگر بپرسی کجایی هستی، فکر می کنن داری سرشون کلاه می ذاری.»
با اینکه می گوید زیاد اهل کنجکاوی نیست اما بعضی وقت ها انگار خود مشتری ها دلشان می خواهد درد و دل کنند. «بیشتر آماتورها متن عاشقانه سفارش می دن. مثلا تکست عاشقانه که توش اسم نامزدشون باشه. یک بار هم یه جوان افغان بهم زنگ زد و گفت یه تکست می خواد درباره افغانی های توی ایران. خودش اینجا کار می کرد و می خواست به عشق هموطنانش یه ترانه افغانی بخره.»
این وسط اما یک قاعده کلی وجود دارد. بیشتر مشتری ها دنبال ترانه ای هستند که بتواند معروفشان کند. «اغلب مشتری ها اصلا نمیدونن چی می خوان. فقط یه چیزی می خوان که توش کلمات عجیب و غریب داشته باشه و سر زبون ها بیفته؛ مثلا کارهای ضد عشق که ما بهش می گیم دیس لاو یا کارهایی که توش از بی وفایی می گه. تازه خیلی هم دلشون می خواد که توی تکستشون، دوتا دری وری هم باشه که بیشتر شنیده بشه. به هر حال عشق معروف شدنه دیگهم من هم هر چیزی که بخوان براشون می نویسم.»
یک بار سرودن، یک عمر فروختن
عرشیا یکی دیگر از فروشنده های تکست است. توی سایتش یک فرم سفارش گذاشته که خریدارها می توانند آن را پر کنند و ترانه را از طریق ای میلشان تحویل بگیرند. توی فرم سفارش هم فقط اسم واقعی و اسم مستعار خواننده را خواسته و بلافاصله بعد از آن شماره فیش واریزی. عرشیا تکست های آماده اش را به محض چک کردن شماره فیش ای میل می کند و متن های سفارشی را هم یک هفته بعد از چک کردن شماره فیش می فرستد. توی فرم سفارش ترانه هم یک جایی را گذاشته اند که مشتری باید توی آن بنویسد که چه جور شعری می خواهد.
عرشیا فقط بعدازظهرها تلفنش را جواب می دهد. «صبح ها دانشگاه هستم و شب ها هم برای مجالس کار می کنم. کار اصلی من موزیکه. از نوازندگی و آهنگسازی تا نوشتن تکست و تنظیم.» اینطور که می گوید، بازار تکست فروشی تا همین سال گذشته بازار خوبی بوده اما توی همین یک سال اوضاع خیلی بد شده.
«اصلا اخلاق حرفه ای رعایت نمی شه. از فروشنده هایی که یک تکست رو به ۲۰ نفر می فروشن توی بازار هست تا شعرهای بی معنی که از اول تا آخرش فقط فحش می ده. تازه فضا کاملا مافیایی شده.» حرف که به اینجا می رسد، عرشیا سر درد دل را باز می کند.
«دو سال پیش من یک تکست فروختم به مشتری توی کرمانشاه. حالا بعد از دو سال یکی از فروشنده ها همون متن رو بدون یک کلمه اضافه گذاشته تو وبلاگش برای تبلیغ. زیرش هم نوشته تکست رایگان. کلا از این اتفاق ها زیاد می افته. الان خیلی ها فقط تکست های مختلف رو گوش می کنن و بعد از هر کدوم یه جمله برمی دارن و به هم می چسبونن. گاهی هم کل ترانه رو بدون تغییر به ۲۰ نفر تو ۲۰ تا شهر مختلف می فروشن.»
و حالا داستان مافیای بازار از زبان عرشیا. «کسی که تکست می خره، معمولا هیچ چی از فضای موجود نمیدونه. به خاطر همین مجبوره تنهایی با یه استودیو قرارداد ببنده. الان استودیوها معمولا تکست کس دیگه رو قبول نمی کنن و کاری که ضبط می کنن، صفر تا صدش مال خودشونه. یعنی از تکست تا آهنگ و تنظیم و ضبط. اینطوریه که همه ترانه ها شبیه هم شدن و هیچ کسی کار جدیدی نمی کنه.»
البته مافیا و استودیویی که عرشیا از آن حرف می زند چیزی نیست جز یکی دوتا چهره ثابت که به جز طرفداراهایشان در همین سایت ها کسی اسمشان را بلد نیست و استودیو هم همان زیرزمین ها یا اتاق های کوچکی است که با ۲-۱ میلیون تومان جمع و جور شده اند و روزی چندتا آهنگ تویشان ضبط می کنند.
هر چی پول بدی آش می خوری
قیمت متن های معمولی که توی وبلاگ ها و سایت های فروش گذاشته شده اند مشخص است.در حال حاضر ارزان ترین تکستی که توی اینترنت پیدا می شود ۱۰ هزار تومان است و گران ترین های شان هم از ۲۰۰ هزار تومان بیشتر قیمت ندارند.
بین این کف و سقف قیمت هم همه مدل تکستی پیدا می شود که بسته به تعداد مصراع های شان قیمتشان فرق می کند. از متن های ۴۹ و ۶۹ و ۸۹ هزار تومانی، تا تکست های ۱۲۰ و ۱۴۰ و ۱۸۰ هزار تومانی، تا تکست های ۱۲۰ و ۱۴۰ و ۱۸۰ هزار تومانی که البته اشانتیون هم دارند و مثلا در کنار هر کدامشان یک بیت رایگان به مشتری داده می شود اما در کنار این تکست های معمولی، سفارشی ها و تکست های ویژه هم هستند که قیمتشان فرق می کند.
یاسر یکی از خواننده هایی است که خودش می گوید الان حسابی معروف شده و توی فکر درست کلیپ تصویری است. «توی موسیقی اگر بخواهی معروف شوی، باید هفته ای یک آهنگ بخونی. مثلا … اصلا صدای خوبی نداشت وآهنگ هایش هم خیلی تاپ نبود اما تعداد آهنگ هایش خیلی زیاد بود و اول هر آهنگ هم اسمش را می گفت. اینطوری بود که معروف شد و برای خودش استودیوی ضبط زد.» یاسر می گوید اوایل خودش شعرهایش را می نوشته اما بعد از یک مدت کم آورده و مجبور شده تکست بخرد.
«متن های زیر ۵۰ هزار تومان اصلا کیفیت ندارند. اصلا جمله ها به هم نمی خورند و با آهنگ هم نمی شود چیزی ازشان فهمید. تکست خوبی که چهارتا جمله و قافیه درست و حسابی داشته باشد، زیر ۱۰۰ هزار تومان نیست.» منتها تکست های ۱۰۰ هزار تومانی و ۲۰۰ هزار تومانی هم بگیر و نگیر دارند.
«برای اینکه مطمئن باشی کارت می گیره باید تکست خوب بخری. تکست خوب هم یعنی کار سفارشی که لااقل ۴۰۰-۳۰۰ هزار تومن قیمتشه. معمولا چهره های معروف تر ازت این تکست ها دارن. همشون هم ۱۰۰ درصد می گیره. منتها برای کسی که می خواد تعداد آهنگ هاش زیاد باشه نمی صرفه. به خاطر همینه که هر کسی یه آهنگ می خونه و دیگه پیداش نمی شه.»
یاسر از خرید و فروش تکست های میلیونی توی این بازار حرف می زند و می گوید بعضی از معروف ها تکست دو میلیونی هم می فروشند. «شاید اسم این آدم ها برای شما آشنا نباشه اما برای کسانی که طرفدارشون هستن، خیلی آشنا و معروفند. مثلا «ب» چند وقت پیش یه تکست نوشته بود که ۲ میلیون فروخت. تکست عالی بود. خریدارش هم کلی گل کرد.»
همین چیزهایی که یاسر از آن حرف می زند، از نشانه های معروف شدن است. در واقع همین فضای خاله زنکی است که یکهو چهره را سرشناس می کند. «بین خود ما یه اصطلاحاتی هست که شما نمی دونین؛ مثلا تکست برای پراید. ما به تکستی که خیلی عاشقانه یا ضد عشق باشه، می گیم آهنگ پراید.
معمولا توی پرایدهایی که مسافرکشی می کنن، مدام از این آهنگ ها پخ شمی شه. یا تکست هنری. این تکست ها معمولات موضوع اجتماعی دارن و یک کمی هنری هستن اما خیلی کم پیش می آد که هنری ها خالتور بشن و خوانندشون معروف بشه. در عوض عاشقانه ها خیلی زود معروف می شن و به خاطر همین همیشه از اجتماعی ها گرونترن.»
ترانه هایی که توی بازار فروخته می شوند را بدون آهنگ نمی شود فهمید
بازار حرف تو حرف
تا وقتی تکست ها فقط نوشته روی کاغعذ هستند، از معروف ترین هایشان هم نمی شود سر درآورد، چه برسد به متن هایی که هنوز خوانده نشده اند و فقط یکسری کلمه هستند که پشت سر هم ردیف شده اند و فقط خود شاعر می تواند بفهمد که منظورش از نوشتن این کلمات دقیقا چه چیزی بوده و تکستش در کدام دسته است اما به هر حال تکست ها از این چهار سبکی که اینجا نوشته ایم خارج نیستند.
عاشقانه
عاشقانه ها پرفروش ترین متن های بازار هستند. قیمتشان هم به خاطر همین فروش زیاد از همه مدل های دیگر بالاتر است. عاشقانه ها معمولا پر از کلمه های تکراری اند و البته پر از کلمه های به روز مثل گلم و وروجکم و فسقلی من و اینها.
یه نگام به راهه – یه نگاه به ساعته هنوز – یه ساعت دی کرده پ کوش؟ عین قدیما دلم بی طاقته – گل من می میرم بی تو اینو بگیر به گوش.
ضد عشق
بعد از عاشقانه ها ضد عشق ها هستند که طرفدار زیادی دارند. حالا این ضد عشق ها می توانند فقط ضد یک آدم خاص باشند یا ضد کل یک گروه. مثلا ضد دخترها یا ضد پولدارها یا یک همچین چیزهایی.
فقط یا تو بود نذاشت من بمونم بی اشک – فقط یاد تو بود باعث شد بنالم با اشک – می پرسی من چرا شدم شاعر هر غم؟ – چون عشق تو شده باعث مرگم.
کل کل
سبک کل کل طرفدارهای خاص خودش را دارد. توی کل کل ها باز هم می شود مثلا کل کل دو نفر آدم خاص را پیدا کرد یا کل کل دوتا گروه با هم؛ مثلا جنوب شهری ها و شمال شهری ها، دخترها و پسرها و …
پشت سر من حرف زدی انگار دوباره خوشگل – تو دوست داری بشی انگار دچار مشکل – همچین می زنم بچخی عین پنکه سقفی – بفهمی اینجا کلاس نیست زنگ تفریح
اجتماعی
سبک اجتماعی از آن سبک هایی است که یا نمی گیرد، یا اگر بگیرد به قول خودشان حسابی هیت می شود و سر زبان ها می افتد. تکست هایی که یا درباره مشکلات جوان ها هستند مثل کار و دانشگاه و ازدواج، یا درباره موضوعاتی که جزو دغدغه های دوست داشتنی شان به حساب می آید.
بگو ازت شب چی می دونی – تو که دستات پر پوله – تو که آهنگ تنهایی – توی گوشات نمی خونه – چرا کوری نمی بینی – که بارون داره می تازه – یکی آواره و تنها – تو دست خیابونه