۰۲م آذر ،
ممتاز نیوز : اسمش که می‌آید روی پیشــانی بسیار‌ها عرق سرد می‌نشیند. بسیاری از آن به‌عنوان یکی از بدترین تجربیات زندگی‌شان یاد می‌کنند. تعداد بسیاری از والدین وقتی می‌خواهند بچه‌شان را بترسانند از این واژه استفاده می‌کنند؛ دندانپزشکی. ترس از دندانپزشکی یا دنتال فوبیا یا ادونتوفوبیا یکی از ترس‌های مرضی رایج در سراسر دنیاست که سبب می‌شود بسیاری از مردم صرفا به واسطه همین وحشت از مراجعه به دندانپزشک اجتناب کرده و در نهایت با مشکلاتی بسیار پیچیده‌تر و دردناک‌تر روبه‌رو شوند.
به گزارش ممتاز نیوز به نقل از برترین ها ؛ اما به‌راستی ترس از دندانپزشکی چقدر واقعی است؟ آیا راهی برای غلبه بر آن وجود دارد؟ برای آشنایی هر چه بیشتر با این مشکل پای صحبت‌های دکتر فرخ آصف‌زاده متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی، عضو آکادمی دندانپزشکان زیبایی ایالات‌متحده و یکی از متخصصان برجسته کشور در زمینه درمان‌های دندانپزشکی زیبایی نشستیم.
ترس از دندانپزشکی یعنی چه؟
ترس از دندانپزشکی یا دنتال فوبیا (که البته با اسامی دیگری نیز شناخته می‌شود) یکی از رایج‌ترین انواع فوبیا (یا همان ترس‌های مرضی) در سراسر دنیاست. این ترس می‌تواند درجات مختلفی از خفیف تا بسیار شدید داشته باشد. گاهی اوقات شدت این ترس تا حدی بسیار می‌شود که در شرایط عادی نمی‌توان بیمار را درمان کرد. تحقیقات صورت گرفته در ایالات‌متحده نشان داده چیزی حدود ۷۵ درصد از مردم این کشور دچار این مشکل می باشند و از این تعداد ۵ تا ۱۰ درصد از اشخاص آنقدر از دندانپزشکی وحشت دارند که تحت هیچ شرایطی حتی درصورت بروز دردهای دندانی بسیار شدید هم حاضر نیستند به دندانپزشک مراجعه کنند. بسیاری نیز فقط در شرایطی به‌دنبال درمان‌های دندانپزشکی می‌روند که دچار یک مشکل اورژانسی شده باشند. خانم‌ها بیشتر از آقایان و جوانان بیشتر از اشخاص مسن دچار این مشکل می باشند. ترس از دندانپزشکی، یک مشکل واقعی است که می‌تواند دردسرهای بسیاری هم برای بیمار و هم برای دندانپزشک به همراه داشته باشد.
تجربه بد دارید؟
ترس از دندانپزشکی جنبه‌های مختلفی دارد. بیماران مختلف گاهی از تمام درمان‌های دندانپزشکی وحشت دارند و در بعضی موارد صرفا از یک مورد خاص می‌ترسند مثل تزریق بی‌حسی، صدای فرز و تراشیده شدن دندان، ابزارآلات جراحی و درد حین کار. اینکه چرا کسی ممکن است از این موارد وحشت داشته باشد، علل مختلفی دارد. تجربه ناخوشایند دندانپزشکی در دوران کودکی یا یک درمان دردناک در بزرگسالی جزء اصلی‌ترین علل ترس از دندانپزشکی می باشند. بعضی از اشخاص هم خودشان تجربه دندانپزشکی دردناکی نداشته‌اند اما آنقدر مطالب ترسناک دربارهٔ دندانپزشکی شنیده‌اند که از انجام این درمان‌ها وحشت دارند. این مسئله بیشتر در کودکان دیده می‌شود. گاهی اوقات هم بیمار به واسطه تجربیات ناخوشایندی که در سایر درمان‌های پزشکی داشته به‌طور کلی از هر روند درمانی‌ای از جمله دندانپزشکی وحشت‌دارد.
ترس از ناشناخته‌ها
یکی از اصلی‌ترین علل وحشت از هر چیزی ناشناخته بودن ماهیت آن است. وقتی ندانیم قرار است با چه روبه‌رو شویم، خواه ناخواه دچار اضطراب و استرس می‌شویم که در بعضی اشخاص این حالت می‌تواند بسیار شدید و حتی فلج‌کننده باشد. یک سبب مهم وحشت بسیاری از بیماران از درمان‌های دندانپزشکی این است که از مراحل درمان و ماهیت آن اطلاع درستی ندارند. درمان‌های دندانپزشکی به‌گونه‌ای است که بیمار اصلا نمی‌تواند مراحل درمانی را ببیند و چون روی اتفاقی که داخل دهانش می‌افتد هیچ کنترلی ندارد، در نتیجه دچار اضطراب و وحشت می‌شود.
بزرگ ترها بیشتر از کوچولوها می‌ترسند
ترس کودکان از دندانپزشکی هم چیزی شبیه ترس بزرگسالان است. در کودکان هم مثل آدم بزرگ‌ها ترس یا به واسطه تجربه ناخوشایند قبلی یا اطلاعات ترسناکی که از دوستان همسن خود یا از بزرگ‌ترها شنیده‌اند، ایجاد می‌شود. متأسفانه بسیاری از والدین از دندانپزشکی به‌عنوان نوعی تنبیه استفاده می‌کنند، به طور مثال به بچه می‌گویند اگر کار بدی بکنی می‌بریمت دندانپزشکی بهت آمپول بزنه یا به دکتر می‌گویم دندانت را بکشد، در نتیجه در ذهن بچه دندانپزشکی به‌صورت یک محل ترسناک و درمان‌های آن به شکل نوعی تنبیه دردناک شکل می‌گیرد.
در این شرایط بسیار طبیعی است که کودک از دندانپزشکی بترسد. یک نکته جالب اینکه ترس بزرگسالان از کودکان بسیار شدیدتر و عمیق‌تر است. ترس کودک را می‌توان تعدیل و منحرف کرد اما در مورد بیماران بزرگسال این امکان تقریبا وجود ندارد. یک دندانپزشک باحوصله که تجربه کار با اطفال را داشته باشد، معمولا با به‌کارگیری ترفندهای خاصی می‌تواند ترس کودک را کاهش داده و درمان لازم را برای او انجام دهد، البته در بعضی موارد کودک در حدی بیقراری می‌کند که نشاندن او روی صندلی دندانپزشکی عملا غیرممکن شده و دندانپزشک ناچار می‌شود او را برای بیهوشی بفرستد. برای کاهش ترس کودکان، رفتار صحیح و سنجیده والدین به‌خصوص در منزل کمک بسیار مؤثری‌است.
مزد ترس
ترس از دندانپزشکی به‌خصوص وقتی از حد خفیف بیشتر باشد می‌تواند دردسرهایی جدی برای بیمار و دندانپزشک به‌دنبال داشته باشد. بسیاری از مردم به سبب این ترس حاضر نیستند به دندانپزشکی رفته و پوسیدگی‌های دندانی و مشکلات لثه‌های خود را برطرف کنند. درنتیجه، این مشکلات روز به روز پیشرفت کرده و سبب بروز تخریب شدیدتری در دندان و لثه‌ها می‌شود. بعد از مدتی دندان‌ها دچار درد شدید یا شکستگی می‌شوند؛ لثه‌ها تحلیل رفته و خونریزی می‌کنند، دهان بدبو و بیمار در جویدن دچار مشکل شده و بسیار زود روند زندگی بیمار دچار اختلال می‌شود. در نهایت بیمار چاره‌ای جز مراجعه به دندانپزشک ندارد اما این تازه اول مشکلات است.
در این اوضاع دندانپزشک با شرایطی روبه‌رو می‌شود که درمان آنها بسیار سخت است. التهاب و عفونت لثه‌ها که شاید قبلا با یک جرم‌گیری ساده قابل درمان بود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. از سوی دیگر معمولا در این شرایط تخریب دندان‌ها در حدی است که ترمیم و بازسازی آنها کار دشوار و گرانقیمتی خواهد بود و حتی بعد از انجام درمان نیز نمی‌توان نسبت به موفقیت آن و ماندگاری دندان اطمینان کافی داشت. دندانپزشک برای انجام همین درمان دشوار نیز اول باید یک بیمار ترسیده و مضطرب را کنترل کند. در واقع نتیجه ترس از دندانپزشکی و عدم مراجعه به موقع به پزشک تحمل درمان‌های سنگین‌تر، گران‌تر و با درصد موفقیت پایین‌تر است.
چطور نترسیم؟
برای کنترل ترس از دندانپزشکی راههای مختلفی وجود دارد. در مورد کودکان همان‌طور که اشاره شد، والدین نقش بسیار مؤثری بر عهده دارند، آنها برای کاهش ترس کودک باید حتما با دندانپزشک مشورت کرده و طبق پیشنهاد‌های او اطلاعات خاصی را به کودک انتقال دهند. والدین اصلا نباید دربارهٔ مراحل درمان با کودک صحبت کنند بلکه تمرکز صحبت‌ها باید بر زیبا شدن و سالم شدن دندان‌ها و از بین رفتن درد و ناراحتی کودک بعد از درمان باشد.
در مورد بزرگسالان روش‌های متنوعی برای کاهش ترس وجود دارد. در این بین دندانپزشک نقش بسیار مهمی در کاهش اضطراب بیمار بر عهده دارد. دندانپزشک با توضیح مراحل درمان برای بیماران وحشت‌زده، می‌تواند ترس آنها از لوازم و مراحل درمانی را کاهش دهد. بیمارانی که از دندانپزشکی وحشت دارند می‌توانند پیش از آغاز درمان از دندانپزشک بخواهند مراحل درمان و لوازم مورد استفاده را برای آنها توضیح دهد. ترس از تزریق بی‌حسی یکی از شایع‌ترین ترس‌های بیماران است. در این مورد باید گفت تزریق دندانپزشکی برخلاف ظاهر ترسناک سرنگ‌های فلزی آن اصلا به اندازه تزریق‌های سایر نقاط بدن دردناک نیست. سوزن‌های دندانپزشکی بسیار ظریف‌تر و نازک‌تر از سوزن‌های تزریقات عادی می باشند. همین مقایسه ساده می‌تواند ترس شما را به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد. در ضمن یادتان باشد حاصل همین تحمل چند ثانیه‌ای تزریق، می‌تواند درمانی بدون درد و استرس باشد. در ضمن بعضی از دندانپزشکان برای کاهش درد در لحظه تزریق از ژل‌های بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنند که در کاهش درد تزریق کمابیش مؤثر است. اخیرا دستگاه تازهی به بازار عرضه شده که با کمک آن می‌توان تزریق بدون دردی را انجام داد. این دستگاه که «دنتال وایب» نام دارد با ایجاد لرزش هنگام تزریق مانع از ارسال پیام درد ایجاد شده هنگام تزریق به مغز می‌شود.
در بعضی از بیماران که ترس‌شان در حد متوسط تا شدید است، مصرف داروهای آرامبخش چند ساعت پیش از درمان می‌تواند مؤثر باشد. بیمار با مشورت با دندانپزشک می‌تواند چند ساعت قبل از درمان از یک داروی آرامبخش ملایم استفاده کند. در این شرایط داروهایی نظیر دیازپام ۲ یا ۵، کلردیازپوکساید ۵ یا اکسازپام می‌توانند داروهای مناسبی باشند. اما در بعضی شرایط شدت وحشت بیمار در حدی است که با روش‌های فوق قابل کنترل نیست. در این حالت بهتر است بیمار به یک روانپزشک ارجاع داده شود. گزینه دیگر درمان بیمار در شرایط بیهوشی است. در این حالت دندانپزشک برای بیمار بیهوش درمان‌های ضروری را انجام می‌دهد.
منبع: ممتاز نیوز
باز نشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com