تلاش برای روشن‌نگه‌داشتن چراغ موسیقی نواحی

موسیقی > نواحی– گروه ادب و هنر:
موسیقی نواحی ایران حال و روز خوبی ندارد.

هفته پیش محمد نبی قدرتی یکی از بخشی‌های شمال خراسان بدون اینکه امکان اجرای صحنه‌ای در جشنواره‌ای داشته باشد دارفانی را وداع گفت و این روزها قسمت خانی خواننده پیشکسوت موسیقی اصیل تالش بعد از گذشت ماه‌ها همچنان در بیمارستان به سر می‌برد و در انتظار توجهی اندک از سوی مسئولان فرهنگی است.

نغمه‌های سرزمین ایران به اندازه هر قوم و ملیت ایرانی تنوع دارد، با این حال توجه و معرفی این موسیقی منوط به برگزاری جشنواره موسیقی شده. اگر سال قبل برگزاری جشنواره هشتمین موسیقی نواحی به همت دفتر موسیقی پس از وقفه‌ای طولانی نتوانست جوابگوی این هنر ایرانی باشد، امسال اولین جشنواره غیردولتی موسیقی نواحی آیینه دار به دبیری محمدرضا درویشی برپا شد تا چراغ موسیقی نواحی روشن بماند.

بخش خصوصی در کنار موسیقی نواحی

پیش از این قرار بود محمدرضا درویشی دبیری هشتمین جشنواره موسیقی نواحی را برعهده بگیرد. حضور درویشی که از پژوهشگران عرصه موسیقی نواحی است سبب دلگرمی اهالی این رشته شد، هرچند محمدرضا درویشی به‌دلیل اختلاف نظر با مسئولان دفتر موسیقی از حضور در جشنواره موسیقی نواحی سرباز زد اما او به اولین جشنواره غیردولتی موسیقی نواحی آیینه‌دار رفت تا به نقل از خودش قدمی برای پاسداشت ازموسیقی دانان نواحی ایران برداشته شود. اولین دوره این جشنواره به هنر جنوب شرق ایران اختصاص داشت و درویشی در روز اول افتتاحیه این جشنواره اعلام کرد: استادان این رشته همچون برگ خزان بر زمین می‌افتند و کسی هم به فکر نیست.

پیش از این از سوی مسئولان و مدیران وزارت فرهنگ و هنر ارشاد وعده‌هایی برای ضبط و انتشار یافتن آلبوم‌های موسیقی نواحی، راه‌اندازی پایگاه موسیقی نواحی، راه‌اندازی مکتب موسیقی بومی و مقامی به گوش رسید که با تغییر دولت به‌نظر می‌رسد این وعده‌ها به‌دست فراموشی سپرده شد‌ه است؛ روندی که سبب شد دبیرنخستین جشنواره آیینه دار عملکرد ۸ ساله دولت‌های نهم و دهم را درزمینه موسیقی نواحی نامطلوب بخواند و بگوید: مرکز موسیقی در این ۸سال هم به لحاظ شکل وهم به لحاظ کارکرد دچار تقلیل وضع شده و اکنون به دفترموسیقی تبدیل شده است. این اواخر نیز دفتر موسیقی بیشتر به یک دفترچه کم‌اهمیت شبیه بوده است و اکنون نیازی مبرم احساس می‌شود تا مدیریت تازه معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدام به ساماندهی امور موسیقی کند.

علی مرادخانی پیش از اینکه عهده‌دار معاونت هنری در دولت یازدهم شود، به‌مدت ۱۴سال مدیریت مرکز موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برعهده داشت. در دوره مدیریت او جشنواره موسیقی نواحی طراحی و راه‌اندازی شد. معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از برگزاری جشنواره موسیقی نواحی‌ آیینه دار حمایت و اعلام کرد: معاونت هنری و دفتر موسیقی باید چوب ازلای چرخ بخش خصوصی بردارد و نباید خود را رقیب بخش خصوصی بداند. وی اعلام کرد: متأسفانه در قبل در این زمینه به توسعه متوازن دست نیافتیم ودربخش فرهنگ با کمبودهایی مواجه هستیم که من کوشش می‌کنم درحد توانم کاستی‌های دولت پیشین را در زمینه فرهنگی جبران کنم.

ادامه بی‌توجهی به هنرمندان

بیماری هنرمندان موسیقی نواحی امر تازه‌‌ای نیست، خصوصا که این هنرمندان به‌دلیل شرایط زندگی نه از بیمه برخوردارند و نه حقوق بازنشستگی. اگرچه معاون سابق هنری وزیر اعلام کرد که حمایت از پیشکسوتان موسیقی مقامی در دستورکار معاونت امور هنری است، اما به‌نظر می‌رسد که این طرح هم یکی از طرح‌های نیمه تمام معاونت سابق است.

در همین جشنواره اعلام شد که استاد لعل‌بخش‌بیگ مبتلا به سرطان است به‌طوری که نتوانست به مراسم افتتاحیه بیاید، همچنین استاد نورمحمد درپور به سرطان مبتلاست اما در این جشنواره ساز خود را کوک کرد. سال قبل هم خبر ناخوشایندی دربارهٔ احمد احمدی، موسیقی‌دان برجسته لرستانی انتشار یافت که از فقر نابینا شده و روزگار خوبی ندارد یا موسی بلوچ که به‌دلیل نداشتن شغل ثابت به مسافرکشی می‌پرداخت و حین مسافر‌کشی جان به جان آفرین تسلیم کرد؛ هنرمندانی که برای هنر ایران در جهان اعتبار آفریدند و امروز خود با مشکلات بسیاری دسته و پنجه نرم می‌کنند و متأسفانه هیچ مسئولی نیست که دست آنها را بگیرد. اگر این روزها مؤسسه هنرمندان پیشکسوت راه‌اندازی شده و بیشتر از همه به صدور بیانیه و گلایه از بهزیستی به‌علت بی‌توجهی به هنرمندان می‌پردازد، اما به‌نظر می‌رسد که در این مؤسسه که بیش از ۳۸۰عضو هنرمند بالای ۶۰سال دارد، جای خالی هنرمندان موسیقی مقامی مشهود است.نخستین جشنواره موسیقی نواحی آیینه دار از ۱۰ تا ۱۲ مهر به دبیری محمدرضا درویشی برگزار شد.

جشنواره‌‌ ای برای استادان

جشنواره موسیقی نواحی آیینه‌دار روز جمعه ۱۲مهر‌ماه در تالار شهناز خانه هنرمندان ایران به‌کار خود پایان داد. جشنواره‌ موسیقی معمولا توسط نهادهای دولتی همچون ارشاد یا حوزه هنری و صدا و سیما طراحی و برگزار می‌شود. ورود بخش خصوصی را به حوزه موسیقی محلی می‌توان به فال نیک گرفت؛ خصوصا که خبرهایی از ضبط آثار هنرمندان موسیقی مقامی در این جشنواره به گوش می‌رسد. آنطور که درویشی در آیین پایانی جشنواره اعلام کرد، این جشنواره را آیینه دار نام گذاشتیم زیرا استادان ما آیینه دار تاریخ و فرهنگ و ادبیات شفاهی سرزمین ما می باشند. باید حضور این جشنواره را به فال نیک گرفت و امیدوار بود که این جشنواره و جشنواره‌هایی از این دست سبب معرفی موسیقی محلی و بومی ایران شود تا از این مسیر موسیقی محلی زنده بماند و مخاطبان خود را پیدا کند.