۱۸م آذر ،
به بهانه ثبت تار به نام آذربایجان/۱
یک پژوهشگر موسیقی گفت: گرچه کشور آذربایجان، موسیقی عاشیقها و تار را به نام خود ثبت کرده اما مانعی برای ثبت این دو از سوی ایران وجود ندارد اگر ضرورتی برای ثبت موسیقی احساس شود.
بهروز وجدانی در گفتوگو با هنرآنلاین به اینکه کشور آذربایجان، موسیقی عاشیقها و تار را به نام خود ثبت کرده اما مانعی برای ثبت این دو از سوی ایران وجود ندارد؛ اشاره و بیان میکند: سازمان میراث فرهنگی، متولی ثبت میراث مادی و معنوی است و ظاهرا این سازمان، نه تمایلی به ثبت موسیقی دارد و نه ضرورت این کار را احساس میکند چراکه شناختی از آن ندارد و لازمه ثبت و ضبط موسیقی، در درجه اول شناخت آن است.
گردآورنده کتاب”فرهنگ جامع موسیقی”، ایران را به درخت تنومندی مانند میکند که شاخ و برگ گسترده و میگوید: شباهتهای فرهنگی بسیار میان ایران و کشورهایی چون تاجیکستان و قرقیزستان و آذربایجان وجود دارد؛ حالا این کشورها میآیند و لباس و موسیقی و دیگر مظاهر فرهنگی خود را بدون توجه به ریشه ثبت میکنند و این برعهده ماست که بی قیل و قال و تنها با شناخت و درک اهیت هویت و تاریخ خود به ثبت آن بپردازیم.
وجدانی که سال قبل و به سفارش سازمان میراث فرهنگی، پرونده موسیقی اقوام ایرانی را گردآوری و به یونسکو ارسال کرده بود میگوید: باور اشتباهی که وجود دارد این که بعضی گمان میکنند هر کشوری که زودتر از خواب بیدار شود، زودتر آثار فرهنگی خود را در فهرست میراث مادی یا معنوی به ثبت میرساند در حالیکه هر کشور میتواند بخشی از تاریخ و سنت خود را ثبت کند. عراق و آذربایجان و ترکیه و ازبکستان و تاجیکستان، موسیقی مقامی دارند و شباهتهایی بین موسیقی این کشورها و موسیقی ما وجود دارد حالا چون عاشیق لار و ساز تار به نام آذربایجان ثبت شده ما دیگر نمیتوانیم این دو را در فهرست یونسکو و به نام خود ثبت کنیم؟!
موسیقی بخشیهای شمال خراسان به ثبت جهانی رسید اما واقعیت دردناک اینکه بخشیای باقی نمانده؛ پس ثبت یک اثر تا چه اندازه به دوام آن کمک میکند و چقدر به آن جنبه موزهای میدهد؟! وجدانی بر این باور است که ثبت یک اثر نه نقش تخریبی دارد و نه سازنده است چراکه آداب و رسوم و خردهفرهنگها در جامعهای در حال گذار چون ایران، چه بخواهیم چه نخواهیم کمرنگ و محو میشوند اما به این بهانه نمیتوان از ثبت و ضبط میراث معنوی و ناملموس سر باز زد. او با اشاره به مزایای ثبت یک اثر میگوید: مهمترین مزیت ثبت یک اثر در فهرست میراث معنوی یونسکو این است که به جهان میگوییم ما هم فرهنگ ناملموس و آداب و رسوم خاص خود را داریم که قابلیت جهانیشدن دارند. آداب و سنتهایی که از فرهنگ چند هزار ساله ما نشات میگیرند.
از سوی دیگر، سال ۲۰۰۳ میلادی، کنوانسیون میراث فرهنگی ناملموس شکل گرفت و ایران به عضویت آن درآمد؛ وقتی که ما عضو کنوانسیونی شدهایم باید قوانین و ضوابط آن را به اجرا درآوریم؛ هرچند ما آثار ملموس و بناهای تاریخیمان را بهدرستی نگه نمیداریم چه رسد به فرهنگ و میراث ناملوس.
آخرین خبرها
باز نشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com