جای خالی صدای پرندگان خوش الحان در زندگی شهری

زمانی صدای آواز پرندگان ساعت بیدار باش بود و بر روی هر درخت و درختچه ای لانه های کوچکی که با مهارت خدادادی ساخته شده بود خودنمایی می کرد. اما امروز این صداهای خوش الحان جای خود را به صدای بوق خودروها و ترمزها و درختان زیبا به عنوان مکانی امن برای لانه سازی جایشان را به ساختمان های سر به فلک کشیده داده اند.

پرندگان زیبا و شاد با شهرهای بزرگ وداع کرده اند و فقط تعداد کمی از آنها باقی مانده اند. کارشناسان مهمترین علت انقراض پرندگان را تخریب زیستگاه آنها می دانند که البته این مساله فقط مختص ایران نیست بلکه در تمام دنیا رخ داده است.

تالاب ها و جنگل ها مامن اصلی پرندگان هستند اما با خشک شدن تالاب ها و تخریب جنگل ها دیگر جایی برای گذران زندگی آنها باقی نمانده است.

انسان با قطع هر یک درخت چند آشیانه را ویران می کند و دور نیست زمانی که وجود پرندگان و لانه سازی آنها روی درختان و در دل تالاب ها به فراموشی سپرده شود و آیندگان فقط رویایی تلخ از واقعیتی فراموش شده داشته باشند .

ˈ حسین محمدی ˈ مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش درباره گونه های پرندگان در کشور می گوید : در حال حاضر بیش از ۵۳۵ گونه پرنده در ایران وجود دارد که به ۲۱۵ جنس و ۷۹ تیره تعلق دارند. این تعداد معادل کل گونه های پرنده موجود در قاره اروپا و دو سوم پرندگان خاورمیانه است.

وی ادامه می دهد: بر اساس فهرست گونه های گیاهی و جانوری در معرض تهدید کشور در لیست سرخ (‌red list) ، سال ۲۰۱۲ اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت ( iucn)‌ اعلام کرد در طبیعت یک گونه جانوری منقرض شده ، ۱۵ گونه جانوری در طبقه گونه های شدیدا در خطر انقراض ، ۲۰ گونه جانوری در طبقه گونه های در معرض خطر انقراض و ۶۹ گونه جانوری و یک گونه گیاهی در طبقه گونه های آسیب پذیر قرار دارند.

وی درباره پرندگان در خطر انقراض می گوید: چهار گونه پرنده در طبقه ˈ شدیدا در معرض انقراض ˈ ، شش گونه پرنده در طبقه در ˈ معرض خطر انقراض ˈ و ۱۳ گونه در طبقه ˈ آسیب پذیر ˈ قرار دارند.

وی درباره اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه حمایت از گونه های در خطر انقراض می گوید: انجام پایش و سرشماری پرندگان آبزی و خشکی زی ، تهیه شرح خدمات و تدوین طرح مدیریت پرندگان در معرض خطر انقراض با کمک مراکز دانشگاهی ، حمایت از مطالعات و پروژه های دانشجویی و پژوهشی ، تهیه دستورالعمل ها و آیین نامه ها و بخشنامه های مختلف جهت حفاظت بهینه پرندگان ، مطالعه و تهیه اطلس پرندگان کشور ، مطالعات پرندگان جوجه آور جزایر و حلقه گذاری و احداث مرکز تحقیقاتی میش مرغ در بوکان و هوبره در یزد برخی از اقدامات این سازمان است.

محمدی به صدور مجوز شکار پرندگان اشاره کرد و افزود: پیشنهاد انحصار پروانه شکار از سطح کل استان های کشور به یک منطقه یا زیستگاه خاص ، اعمال مدیریت در زمان آغاز و پایان فصل شکار و تعداد و نوع پرندگان قابل شکار با توجه به شرایط زمانی و مکانی از جمله ساز و کارهای جدید سازمان محیط زیست در مدیریت شکار پرندگان است.

به اعتقاد کارشناسان ، از پرندگان در خطر انقراض در ایران آن طور که باید حمایت نمی شود و این در حالی است که کشورهای پیشرفته ای در اکوتوریسم مانند انگلستان، کانادا و آمریکا سالانه میلیونها دلار از تورهای تماشای پرندگان درآمد کسب می کنند .

پرندگان در خطر انقراض در ایران جزو گونه های کمیاب در دنیا محسوب می شوند: پلیکان خاکستری ، عروس غاز، قوی کوچک ، درنای سیبری ، باکلان کوچک ، گیلانشاه خالدار، عقاب شاهی ، عقاب طلایی دم سفید ، عقاب ماهی خوار، هما ، شاهین ، بحری ، بالابان ، لاچین ، میش مرغ ، هوبره ، سیاه خروس ، اردک سر سفید و اردک بلوطی گونه هایی هستند که در دنیا ارزش زیادی دارند و جزو پرندگان کمیاب به حساب می آیند و از گونه های پرنده در معرض انقراض هستند.

پرندگانی مانند پلیکان سفید ، فلامینگوها ، درناها ، قوها ، حواصیل ها ، لک لک ها، غواصها ، باکلان مارگردن ، غاز پیشانی سفید (کوچک) ، غاز پازرد ، اردک تاج دار، اردک مرمری ، اردک چشم طلایی ، مرگوسها ، اسکوترها ، بوتیمار کوچک ، زنگوله بال ، کبک دری ، دراج ، قرقاول ، دارکوب سبز راه راه ، پرستو ، بلبل و تمام پرندگان شکاری و گوشتخوار از قبیل عقابها ، بازها ، قوش ها ، قرقی ها ، کرکس ها ، بوف و جغدها و بسیاری دیگر از پرندگان مورد حمایت سازمان حمایت محیط زیست ایران است که هرگونه شکار و صید این پرندگان ممنوع و پیگرد قانونی دارد.

پرندگانی همچون کبک ، تیهو ، بلدرچین ، کوکرها ، باقرقره (قره قویلوق) ، ابیا ، نوک دراز، توکا ، دودوک ، کشیم ، انواع غاز، انواع مرغابی ، آنقوت ، چنگر ، کبوتر، فاخته ، قمری ، چکاوک ، زرده پرده مزرعه ، زرده پرده سیاه ،‌ سار،‌ سهره پرندگانی هستند که حالت عادی دارند و جزو پرندگان در معرض خطر انقراض یا حمایت و حفاظت شده نیستند.

*** عجایب پرندگان

هر ساله ۵۰ میلیارد پرنده در دنیا مهاجرت می کنند. این رقم شگفت آور، اهمیت و عظمت مهاجرت پرندگان را نشان می دهد. در مهاجرت پرندگان شگفتی ها و عجایب زیادی وجود دارد از جمله آنها می توان به پرستوهای دریایی قطبی اشاره کرد که رکورد دار طولانی ترین مسافت پرواز در مهاجرت است.

این گونه که از نزدیکی قطب شمال تا نزدیک قطب جنوب پرواز می کند مسافتی حدود ۳۰هزار کیلومتر را طی می کند.

برخی گونه ها در اقیانوس آرام ، مثل تلیله و سلیم حدود ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ کیلومتر را بدون توقف پرواز می کنند. برای چنین فاصله ای این پرندگان باید ۱۰۰ ساعت بی وقفه پرواز کنند.

وقت شناسی دقیق پرندگان را حتی در پرندگان داخل قفس هم می توان دید. پرندگانی که در قفس می مانند هنگام مهاجرت بی قراری می کنند و بال بال می زنند و جالب این که مطالعات دانشمندان روی این پرندگان در قفس نشان داده که حاصل ضرب مدت بال زدن پرنده در معدل سرعت پرواز پرنده ، برابر با فاصله مهاجرت پرنده به محلی است که برای زمستان گذرانی می رود.

پرندگان جهت مهاجرت خود را به خوبی می دانند. آنها می دانند چه زمانی باید مهاجرت خود را آغاز کنند، به کجا باید بروند و چه زمانی باید بازگردند. بعضی از آنها مجبورند چند شبانه روز بی وقفه پرواز کنند و از جنگل و کوهستان ها و رودها عبور کنند؛ اما همیشه با وجود تمامی این سختی ها و خطرها راه و مسیر خود را پیدا می کنند و به مقصد نهایی و درست خود می رسند.

بیاییم با برنامه ریزی های علمی و اصولی و فرهنگ سازی به حیات پرندگان که آوازشان روح هر انسانی را طراوت می بخشد ، کمک کنیم.

علمی **۹۰۱۴**۱۵۴۴

گزارش:کیمیا عبدالله پور

انتهای پیام /*


www.irna.ir
منبع:ایرنا
بازنشر: ممتاز نیوز

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.