جام جم آنلاین: ناشران قرآنی یکی از مهمترین، فعالترین و گستردهترین ناشران صنعت نشر کشورند که آثارشان اغلب در حوزه انتشار قرآن کریم، مفاتیحالجنان، نهجالبلاغه و… است.
ناشران این حوزه در ماههای اخیر همزمان با گرانیهای بازار کاغذ و افت و خیزهای موجود در این حوزه با مشکلات کوچک و بزرگی روبهرو بودهاند.
از سوی دیگر خطراتی مانند چاپ یا افست قرآنهای ایرانی در کشورهای دیگر نیز یکی دیگر از آفتهای پیش روی ناشران قرآنی به شمار میآید. اتحادیه ناشران قرآنی به عنوان یکی از اتحادیههای نوپای صنعت نشر کشور، پنج سالی است که فعالیت خود را آغاز کرده است.
در نخستین روزهای ماه مبارک رمضان دقایقی با سید محمدحسین محمودی مدیرعامل این اتحادیه درباره مشکل چاپ قرآنهای ایرانی در کشور چین و لبنان و آسیبهای این موضوع به گفتوگو نشستیم.
سفارشدهندگان اصلی قرآن به کشورهای خارجی چه کسانی هستند؟
اغلب این سفارشها توسط ناشران دولتی انجام میشود، زیرا ناشر خصوصی معمولا توانایی ندارد که بخواهد قرآن کریم را در شمارگان بالا به کشوری مانند چین سفارش دهد، اما نهادهایی با بودجههای دولتی سفارش چاپ این قرآنها را میدهند و با این کار، هزینه و سرمایهای که باید خرج کارگران کشور شود صرف کارگران و شرکتهای کشورهای خارجی میشود.
فکر کنم با این کار ضربه سنگینی به فعالان صنعت چاپ و ناشران این حوزه وارد میشود.
درست است، این ضربهها به گونهای است که اگر ادامه داشته باشد، نشر قرآنی کشور را به چالش میکشد، الان علاوه بر کشور چین، در کشور لبنان هم قرآنهای کوچک و کیفی با گرماژهای پایین چاپ تولید و به ایران وارد میشود و چنین موقعیتهایی موجب شده است که ناشران قرآنی دچار مشکل جدی شوند.
میشود در این خصوص مثالی هم بزنید؟
مثلا خبر دارم که یک مرکز دولتی ۲۰۰ هزار نسخه قرآن کوچک و جیبی به لبنان سفارش داده است و با این کار ۲۰۰ هزار فرصت شغلی را از بین برده است. به هر حال هر شغل و فعالیتی در هر حوزه یک حلقه است که چند شغل و حرفه مختلف را شامل میشود که به واسطه هم موجب چرخش صنعت کشور میشود، اگر این چرخها خوب روی هم قرار نگیرد، سیستم دچار مشکل میشود. در نشر قرآن حلقههایی مانند انتشارات، لیتوگرافی، چاپ و صحافی وجود دارد که به هم متصلند، در این میان اگر برای هر کدام از آنها مشکلی ایجاد شود، بقیه حلقهها دچار مشکل میشوند و شغلهای زیادی از بین میروند.
در میان صحافیهایی که با شما کار میکردند، نمونهای از آسیبهای این حوزه را مشاهده کردهاید؟
بله، چند سال پیش یک صحافی بود که با ۶۵ کارگر فعالیتهای خود را ادامه میداد، اما به دلیل این که حجم سفارشهایش کم شد، نتوانست به حیات ادامه دهد و کارگاه خود را با تمام کارگرانش تعطیل کرد، در این میان معضلاتی مانند گرانی کاغذ یا واردات کتابهای آماده نیز به تولید ملی ضربه میزند.
آیا گرانیهای کاغذ بر نشر قرآنی کشور هم تاثیر داشته است؟
محمودی: کاغذ یک معضل جدی برای نشر مذهبی کشور است چون این نشر مخاطب عام دارد و براساس سطح مالی مخاطب باید قیمت کتابها را پایین نگه دارد و در این میان به دلیل گرانیهای کاغذ با سختیهای زیادی روبهروییم
میتوان گفت کاغذ یک معضل جدی برای نشر مذهبی کشور است چون این نشر مخاطب عام دارد و براساس سطح مالی مخاطب باید قیمت کتابها را پایین نگه دارد و در این میان به دلیل گرانیهای کاغذ با سختیهای زیادی روبهروییم. البته در حوزه کتابهای مقدس مثل قرآن و مفاتیحالجنان این مشکل بیشتر وجود دارد زیرا کتابهای ادعیه و مذهبی نسبت به کتابهای عمومی درصد قیمتگذاری پایینتری دارند و وقتی قیمت کاغذ متشنج میشود، فعالیت بخش خصوصی راکد میشود و ناشر دولتی فعال در این بخش با خریداری کاغذ به نرخ دولتی و مرجع، بازار کار را از دست ما میگیرد. مثلا مرکز طبع و نشر قرآن کریم، سفارش چاپ قرآن به چین میدهد و بخش خصوصی از مرحله چاپ قرآن و لیتوگرافی و صحافی خارج میشود و به همین دلیل است که ناشران قرآنی به عنوان کمکارترین ناشران در ماههای اخیر بودهاند.
چگونه این ادعا را بیان میکنید؟
امسال در نمایشگاه قرآن فقط ۱۴۰ ناشر حضور دارند، در حالی که سال گذشته ۳۰۰ ناشر بودند. طبق دستورالعمل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فقط ناشرانی میتوانستند در نمایشگاه قرآن شرکت کنند که سه سال گذشته ۴۵ عنوان کتاب منتشر کرده باشند که از میان آنها۲۰ عنوان چاپ اول باشد.
در تمام کشور تعداد ناشرانی که توانستند به این حدنصاب برسند عدد ۱۴۰ بود که از میان آنها صد ناشر دولتی هستند و فقط ۴۰ ناشر خصوصی توانستهاند این قانون را رعایت کنند. این موضوع بشدت حوزه نشر مذهبی کشور را تهدید میکند و در صورت استمرار به فعالان این حوزه ضربه جدی وارد میشود.
آیا برای بهبود این وضعیت، راهکاری دارید؟
به نظر من، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی این کار است و باید در حوزه واردات کاغذ حمایتهای جدی داشته باشد، حمایت از تشکلها و انجمنها و تعاونیهای صنفی برای خریداری کاغذ میتواند در بهبود وضعیت نشر مذهبی کشور موثر باشد و در زمان نمایشگاه کتاب مسئولان وعده داده بودند که قیمتها کاهش پیدا میکند، آن زمان هر بند کاغذ ۴۸ هزار تومان بود و الان هر بند کاغذ ۶۲ هزار تومان است و این موضوع نشان میدهد که مدیریت این قسمت با ضعف مواجه است.
ضرورت شکلگیری اتحادیه ناشران قرآنی چه بود؟
اتحادیه ناشران قرآنی برای حمایت از ناشران مذهبی و قرآنی کشور شکل گرفت، ناشران حوزههای مختلف تشکلها و انجمنهای صنفی مرتبط با موضوعات خود را راهاندازی کردهاند و در این میان، جای تشکل صنفی در حوزه قرآن و کتابهای عترت خالی بود، به همین دلیل به پیشنهاد سازمان تبلیغات ایده اولیه شکلگیری اتحادیه شکل گرفت و در جلسهای با حضور ناشران قرار شد حمایتهای مختلفی انجام شود که البته گفتنی است این حمایتها فقط در حد حرف بود.
ساره گودرزی – جامجم
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version