جام جم آنلاین: اگر این روزها از مقابل برخی سالنهای وابسته به مراکز علمی گذشتید و انتظار داشتید تا صدای پرطمطراق سخنرانی، شما را به خود بخواند، اما به جای آن طنین کف و سوت شما را میخکوب کرد، تعجب نکنید، برخی دانشگاهها برای جبران کسری بودجه به هر دری میزنند و یک راهحل هم اجاره سالنها به مراسم جشن و عزاست.
پدرانمان بهخوبی بهخاطر دارند که آن روزها حتی در مکتبخانهها هم کسی اجازه جسارت به محیط آموزشی را نداشت و قواعد بسیار سفت و سختی در مکتبخانهها حکمفرما بود، اما پس از گذشت دهههای طولانی، ورق برگشته و گویی حالا پول درآوردن از محیطهای آموزشی بر قداست و احترام اماکن علمی پیشی گرفته است.
با وجود آن که همچنان ورود به دانشگاههای مادر، آرزوی بسیاری از کنکوریهاست، اما شواهد نشان میدهد این روزها عمر این دانشگاهها زیربار کسری بودجه خم شده و با ابتکار عملهایی مانند جذب دانشجوی پولی و تاسیس پردیس و حتی اجاره سالنها دست و پا میزنند تا از فشار مالی بکاهند.
«عدالت آموزشی» با طعم اسکناس
دانشگاهها این روزها حال خوشی ندارند، چشمانتظار تصویب لایحه بودجهای هستند که قرار است حالشان را دگرگون کند. برخی از دانشگاهها خود اعلام کردهاند که کسری بودجه در سال ۹۰، عرصه را بر آنان تنگ کرده و در صورت ادامه این شرایط، آنان با بحران روبهرو میشوند.
دانشگاه علم و صنعت یکی از همین دانشگاههاست که با شش میلیارد تومان کسری بودجه روبهروست و بخشی از اعتبارات سال ۹۰ هم به حساب آن واریز نشده است.
محسن افشارچی، رییس دانشگاه زنجان نیز با بیان اینکه میزان افزایش بودجه سال ۹۰ این دانشگاه کم بود، تایید میکند که دانشگاه در بخش هزینهای ۱۰ میلیارد تومان کسری بودجه دارد. منابع غیررسمی هم از کسری ۶ میلیارد تومانی دانشگاه شریف خبر میدهند.
این خبرها مهر تاییدی بر کمبود اعتبارات دانشگاههاست و علتی است تا دانشگاهها تشنه تصویب نهایی لایحه بودجه ۹۱ باشند.
برخی از دانشگاهها نیز مانند بزرگترین دانشگاه کشور، چنان عرصه را تنگ دیدهاند که از اقدامات ابتکاری برای جبران کسری اعتبارات سخن میگویند.
فرهاد رهبر رییس دانشگاه تهران تصریح میکند که سال گذشته ۵۰ میلیون تومان برای بازپرداخت بدهی بانک مرکزی برای دانشگاه تهران درنظر گرفته شد، اما تاکنون رقمی از آن تخصیص نیافته که بتوان آن را ارائه داد و این دانشگاه در سال جاری حدود ۳۵ میلیارد تومان کسری دارد.
به گفته وی، دانشگاه در بحث حقالتدریسیها، طرحهای پژوهشی استادان و همچنین طرحهای دانشجویان بدهکار است.
بهعنوان نمونه دانشگاه باید برای بحث پایاننامه دانشجویان کارشناسی ارشد ۳۰۰ هزار تومان و برای رساله دکتری نیز یک میلیون تومان پرداخت کند، علاوه بر اینکه این رقم برای دانشجویان کم است، اما در این زمینه نیز بدهکار هستیم.
وی با اشاره به فضای فیزیکی و قدمت ساختمانهای دانشگاه تهران نیز به مهر میگوید: دانشگاه تهران یک میلیون مترمربع ساختمان دارد و عمر متوسط ساختمانهای دانشگاه بالای ۴۰ سال است. اگر هزینه نگهداری هر متر آن را ۱۰ هزار تومان در نظر بگیریم، میتوان ملاحظه کرد دانشگاه تهران به چه میزان برای تعمیر و تجهیزات بودجه نیازمند است.
فرهاد رهبر با بیان اینکه برخی خوابگاههای دانشگاه تهران بیش از ۶۰ سال قدمت دارد و با اعلام اینکه میگویند دانشگاه سیستان و بلوچستان زیباترین دانشگاه کشور است، میافزاید: دانشجویی نیمهشب به بنده ایمیل زد که سقف خوابگاه ریخته است و در این زمینه اگر شما رسانهها قصد اطلاعرسانی دارید، اعلام کنید که دانشگاه تهران جزو مناطق محروم دانشگاهی است و باید بودجهای برای تعمیر و تجهیز آن در نظر گیرند.
این در حالی است که بسیاری از دانشجویان دانشگاه تهران از نبود امکانات رفاهی و نیز سرویسهای بهداشتی نامناسب در این دانشگاه گلهمندند.
دانشگاهها به دنبال راه چاره
بسیاری از دانشگاههای بزرگ و مادر کشور، برای فرار از تنگنای مالی در سالهای اخیر به تاسیس پردیس دانشگاهی و جذب دانشجوی پولی روی آوردهاند؛ اما وقتی شهریه برخی رشتههای این پردیسها اعلام شد، آب پاکی را بر دست بسیاری از متقاضیانی ریخت که نه خودشان میلیونر بودند و نه خانوادهشان میتوانست از پس شهریههای میلیونی این شعبه از دانشگاه تهران برآید.
این شهریههای سرسامآور که پرداخت آن در توان بسیاری از خانوادههای ایرانی نیست، شانه به شانه دانشگاههای خارجی میزند.
این شرایط معمولا از سوی دانشجویانی مورد انتقاد قرار می گیرد که شهریه نمیدهند، اما دانشجویان پولی را در کنار خود، مهمانان ناخوانده میدانند.
محسن میرحاجی، معاون سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه تهران درخصوص مشکلات آموزشی دانشگاه تهران به «جامجم» میگوید: متاسفانه دانشجویان پولی دانشگاه تهران از همان امکاناتی بهره میبرند که ما از آن استفاده میکنیم. حتی استادانمان هم یکی است و تازه آنها میتوانند از استادان بازنشسته دانشگاه هم استفاده کنند.
محسن جعفری، دبیر انجمن اسلامی دانشگاه تهران هم با بیان این که نباید رفته رفته دانشگاه تهران به یک دانشگاه خصوصی تبدیل شود، تاکید میکند: اگر این مکانیسم تاسیس پردیسهای پولی دانشگاه تهران ادامه یابد، در بلندمدت اعتبار مدارک دانشگاه تهران هم پایین میآید. اصلا به نظر من نباید درخصوص دانشگاههای بزرگ دولتی، اینگونه رفتار شود که رفتهرفته دانشگاههای مطرح دولتی، شکل دانشگاه خصوصی را به خود بگیرد.
اجاره سالنهای دانشگاهی برای مراسم جشن و عزا
به گفته برخی از دانشجویان دانشگاهها، اجاره فضاهای آموزشی به کلاسهای درس دانشگاههای پیام نور و علمی ـ کاربردی، تشکیل کلاسهای کنکور یا برگزاری آزمونهای آزمایشی موسسات مختلف، از شأن دانشگاهها میکاهد و فضای دانشگاهها را تجاری کرده است.
برگزاری مسابقات ورزشی غیردانشجویی و انجام مسابقات بازیهای رایانهای و حتی اجاره باشگاه اساتید و دانشجویان به مراسم عروسی و عزا در دو سال اخیر نیز از دیگر اقداماتی است که دانشجویان از آن ابراز نارضایتی میکنند.
مسوولان دانشگاه تهران چه میگویند؟
هر چند کمبود اعتبارات تنها به دانشگاههای تهرانی و دانشگاه تهران اختصاص ندارد، اما دانشگاههای مادر همواره در کانون توجه هستند و بهدلیل گستردگی فعالیتهایشان بیشتر از بقیه دانشگاهها به بودجههای جانبی نیازمندند.
عبدالرضا سیف، معاون فرهنگی دانشگاه تهران از مشکلات کمبود بودجه این دانشگاه سخن میگوید و تایید میکند که دانشگاه تهران از سر اجبار برای جبران کمبود بودجه خود، به اجاره فضاهای فرهنگی و آموزشی اقدام کرده است.
به گفته وی، دانشگاه تهران بودجه خاصی برای تجهیز و تعمیر فضاهای آموزشی ندارد و به همین دلیل مسوولان دانشگاه مجبور هستند که برخی اوقات سالنهای دانشگاه تهران را به افرادی بیرون از محیط آن اجاره دهند.
این مقام مسوول دانشگاه تهران با بیان این که اجاره دادن سالنهایمان از سر نیاز است و نه از سر بینیازی، تاکید میکند: بودجه فرهنگی دانشگاه تهران بسیار پایین است. بسیاری از برنامههای ما زاهدانه و با مضیقه مالی فراوان اجرا میشود؛ معتقدم که کمبود بودجه و اجاره سالنهای دانشگاه، در بلندمدت بر کیفیت فعالیتهای فرهنگی و آموزشی دانشگاه تاثیر منفی میگذارد که مسوولان باید برای رفع این مشکل، بودجه اختصاص یافته به دانشگاه تهران را افزایش دهند.
مهدی قمصری معاون آموزشی دانشگاه تهران نیز درخصوص مشکلات آموزشی این دانشگاه به «جامجم» توضیح میدهد: در یک دوره زمانی و با توجه به افزایش متقاضیان تحصیلات تکمیلی در کشور و همچنین برای جلوگیری از خروج ارز، ما به عنوان یک وظیفه ملی احساس کردیم که میتوانیم با ایجاد پردیسهای دانشگاه تهران در کرج و کیش، بخشی از مشکلات تحصیلات تکمیلی کشور را رفع کنیم.
وی تاکید میکند: گرچه میپذیرم که همه متقاضیان نمیتوانند مثلا در شعبه کرج دانشگاه تهران تحصیل کنند، اما ما دو راهحل بیشتر برای این موضوع سراغ نداریم؛ یا باید شهریه دانشجویان تحصیلات تکمیلی از طریق منابع عمومی و بودجههای دولتی تامین شود یا این که شهریه پردیسهای دانشگاهی را خود دانشجویان متقاضی پرداخت کنند؛ در غیر این صورت ما واقعا برای این موضوع راهحل سومی سراغ نداریم.
با این وضعیت، شاید تصویب و تحقق افزایش اعتبارات در بودجه ۹۱ بتواند دانشگاهها را از فشار مالی برهاند.
امین جلالوند – گروه جامعه
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version