جام جم آنلاین: اگر همه پزشکان عضو برنامه پزشک خانواده مثل دکتر محمد شریعتی، خوشاخلاق و باحوصله باشند آن وقت باید مطمئن باشیم که این طرح با استقبال عمومی در همه استانهای کشور مواجه میشود.
شریعتی رییس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع است و در این گفتوگو برای ما و شما توضیح میدهد که چگونه باید پزشک خانوادهمان را انتخاب کنیم.
مراحل انتخاب و ثبت اطلاعات در برنامه پزشک خانواده، آنطور که شریعتی میگوید آنقدر دقیق است که هیچکس نمیتواند بهانهای برای ثبت نام نکردنش در این طرح داشته باشد مگر آن که منطقه محل زندگیاش هنوز تحت پوشش این برنامه قرار نگرفته باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران نهتنها همه مراحل انتخاب پزشک خانواده را به تفصیل برایتان شرح میدهد بلکه در طول گفتوگو بارها تاکید میکند که همه میتوانند برای کسب اطلاعات بیشتر، کتاب پزشک خانواده را به شکل رایگان از سامانه http://ph.behdasht.gov.ir دریافت کنند و از همه جزئیات درباره این برنامه باخبر شوند.
گاهی از پزشک انتظاراتی داریم که در حوزه وظایفش نیست. گاهی هم خیلی از پرسشها را درباره سلامت مان از او نمیپرسیم که مبادا در حوزه وظایفش نباشد.از پزشک خانواده دقیقا باید چه انتظاری داشته باشیم؟
پزشک خانواده سه وظیفه اصلی دارد. نخستین مسوولیتش درمان بیماریهاست. او در این مرحله اگر لازم باشد شما را به متخصص ارجاع میدهد، اما از پزشک خاصی نام نمیبرد و انتخاب متخصص در نهایت به عهده شماست.
مسوولیت دوم پزشک خانواده، ارائه خدمات مراقبت سلامت است. این پزشک باید بر اساس برنامههای سلامت کشوری از گروههای سنی و جنسی خاص مراقبت کند. بر این اساس، نخستین دفعهای که به پزشک خانواده مراجعه میکنید او ویزیت پایهای مخصوص هر یک از اعضای خانواده شما انجام میدهد.
در این ویزیت، پزشک وضع سلامت هر عضو خانواده را به شکل کاملی میسنجد مثلا درباره سوابق بیماریهای او و نوع داروهایی که مصرف میکند میپرسد.
در مرحله بعد او همه این اطلاعات را وارد پرونده الکترونیکی افراد میکند و با توجه به مجموعه این دادهها از طریق نرمافزاری مخصوص، برای هر عضو خانواده یک برنامه مراقب سلامت ارائه میشود.
توضیح درباره این برنامه به زبان ساده و قابل فهم و پیگیری نحوه اجرای آن از سوی اعضای خانواده نیز از مسوولیتهای این پزشک است.سومین وظیفه پزشک خانواده، نظارت بر سلامت عمومی است.
برای مثال او مشاهده میکند که بیشتر بیمارانش در یک منطقه خاص دچار مسمومیت شدهاند بنابراین قضیه را به «پزشک خانواده مسوول» خبر میدهد.
پزشک خانواده مسوول، پزشکی است که بر مسوولیت نظارت بر سلامت عمومی منطقه نیز نظارت میکند. این پزشک بر خلاف پزشکان خانواده عادی که هر کدام دو هزار و ۵۰۰ نفر را تحت پوشش دارند، دو هزار نفر را تحت پوشش میگیرد تا بهتر بتواند سلامت عمومی منطقهاش را رصد کند.
در مثالی که درباره مسمومیت مطرح کردم. پزشک خانواده مسوول پس از دریافت گزارشها، موضوع را پیگیری و آن را با کارشناس بهداشت محیط مطرح میکند و کارشناس با بررسیهایی که در منطقه انجام میدهد دلیل اصلی مسمومیت مردم در منطقه را پیدا کرده و با کمک مراجع بالاتر به این موضوع رسیدگی میکند و به این ترتیب با همکاری یک گروه بهداشتی درمانی مشکل یک منطقه شناسایی و حل میشود.
توضیحات شما نشان میدهد، همه مردم بدون استثناء به پزشک خانواده نیاز دارند.
دقیقا همینطور است. همه مردم و حتی پزشکان نیاز به پزشک خانواده دارند. در واقع نقش این پزشک، کمک به ارتقاء سلامت جامعه است. ارتقای سلامت معنایی فراتر از درمان و پیشگیری از بیماریها دارد. این پزشک کاری میکند که فرد در رده بالاتری از نظر سلامت قرار بگیرد. منظورم از سلامت اینجا همه ابعاد آن است هم روحی روانی و هم جسمی.
هم اکنون برنامه پزشک خانواده در کدام استانها اجرا میشود؟
این برنامه در استان فارس و مازندران به شکل کامل اجرا شده است و در استان سیستان و بلوچستان و تهران هنوز برخی مناطق وجود دارد که تحت پوشش برنامه پزشک خانواده نیست، البته به زودی این برنامه در سراسر کشور به شکل کامل اجرایی میشود.
در پایتخت چگونه میتوانیم با خبر شویم که منطقه محل زندگیمان تحت پوشش طرح پزشک خانواده هست یا نه؟
در تهران میتوانید با ۸۹۹۹ تماس بگیرید و بپرسید. در استانهای دیگر نیز رسانههای جمعی در این زمینه اطلاعرسانی میکنند. علاوه بر این، پزشکان عضو طرح پزشک خانواده تابلویی بر سر در مطبشان نصب میکنند که نشان میدهد عضو برنامه پزشک خانواده شدهاند.
چه کسی پزشک خانوادهمان را انتخاب میکند؟
انتخاب پزشک خانواده به عهده سرپرست قانونی خانواده است که طبیعتا با همفکری و تعامل میان اعضای خانواده است.
همه ما در طول زندگی به پزشکان متعددی مراجعه کردهایم و شناختی نسبی از آنها به دست آوردهایم. شما میتوانید پزشک خانوادهتان را از میان همین پزشکان انتخاب کنید و حتی اگر خودتان آنقدر شناختی از پزشک معالجتان به دست نیاوردهاید، میتوانید از دوستان و آشنایان بپرسید که آیا پزشک حاذقی را در نزدیکی محل زندگیتان میشناسند یا نه.
از دیدگاه شما بهتر است چه ملاکهایی را برای انتخاب پزشک خانواده در نظر بگیریم؟
دو معیار برای انتخاب پزشکتان در اولویت است. معیار اول، سطح دانش پزشک معالج است و معیار دوم، اخلاق و رفتار پزشک و میزان پاسخگویی اوست یعنی نوع برخوردش با بیمار، میزان احترامی که به او میگذارد و زمانی که به او اختصاص میدهد.
پس هیچ محدودیتی برای انتخاب پزشک خانواده وجود ندارد؟
هیچ محدودیتی نیست، اما باید دقت کنید نام پزشکی که انتخاب میکنید در فهرست پزشکانی که عضو طرح پزشک خانواده هستند، وجود داشته باشد. البته نام بیشتر پزشکان در این فهرست قید شده است.
در این مرحله باید انتخابمان را ثبت کنیم. مراحل ثبت چیست؟
پس از انتخاب باید به مرکز مجری برنامه پزشک خانواده در منطقه محل زندگی خود مراجعه و مشخصاتتان را رسما ثبت کنید. در این قسمت دیگر ثبت نام شما نهایی شده است.
من تا به حال چنین مراکزی ندیدهام. این مراکز بتازگی آغاز به کار کرده است؟
این مراکز در واقع همان مراکز بهداشت و درمان در هر منطقه است که حالا به مراکز مجری پزشک خانواده تبدیل شده است. آنها میتوانند مردم را درباره نحوه ثبت نام و انتخاب پزشک راهنمایی کنند و حتی فهرستی از پزشکان عضو برنامه پزشک خانواده را در اختیار کسانی که هنوز پزشکشان را انتخاب نکردهاند، قرار بدهند.
به گمانم این بخش کار تا حدی اشکال دارد. چون ممکن نیست همه مردم در استانهای بزرگ بتوانند به مراکز مجری پزشک خانواده مراجعه و نام و مشخصات پزشکان عضو برنامه را بپرسند.
ما به این مشکل هم فکر کردهایم و به همین علت سامانه خدمات سلامت ایرانیان را به نشانی http://www.1590.ir راهاندازی کردهایم. با ثبت اطلاعات در این بخش شما بر حسب محل زندگیتان فهرست کاملی از همه پزشکان عضو این برنامه و برخی مشخصاتشان را دریافت میکنید.
وقتی که پزشک خانوادهتان را از آن فهرست انتخاب کردید، دکمه ثبت را میزنید و سامانه کد پیگیریای به شما میدهد که با استفاده از آن میتوانید به کارتابل مخصوص خود و خانوادهتان دسترسی داشته باشید.
منظورتان این است که برای ثبت مشخصاتمان یا باید به مراکز مجری برنامه پزشک خانواده مراجعه کنیم یا با مراجعه به سامانهای که راهاندازی کردهاید، تشکیل پرونده الکترونیکی بدهیم؟
خیر. ثبت اطلاعات در سامانه، پیش ثبتنام محسوب میشود و حتی اگر ثبتنامتان را از طریق اینترنت انجام داده باشید، پیامی برایتان ارسال میشود که میگوید برای ثبتنام نهایی باید در یکی دو هفته آینده، با دفترچه بیمه و کارت ملی به مرکز مجری برنامه پزشک خانواده در محل زندگیتان، مراجعه کنید.
هر خانواده مجاز است فقط یک پزشک خانواده داشته باشد یا امکان دارد خانوادهای تحت پوشش دو پزشک خانواده باشد؟
انتخاب پزشک همانطور که گفتم به وسیله سرپرست خانواده انجام میشود، اما ما این احتمال را هم دادهایم که شاید سرپرست خانواده که معمولا پدر است، یک پزشک خانواده مرد را انتخاب کند، اما مادر خانواده مایل باشد، تحت پوشش پزشک زن قرار بگیرد. در چنین شرایطی خانواده میتواند دو پزشک داشته باشد. در موارد دیگر نیز با نظر ستاد اجرایی شهرستان محل سکونت خانواده میشود تحت پوشش دو پزشک خانواده قرار گرفت.
مریم یوشیزاده - گروه جامعه
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version