آنهایی که امروز طبق معمول هرروز، پای دکه های مطبوعاتی می ایستادند تا نگاهی گذرا و چندثانیه ای به نیم صفحه اول روزنامه های صبح داشته باشند، با یک تیتر مشابه در صفحه اول بیشتر روزنامه ها مواجه شدند. تیتری که مدیران ۹ روزنامه سراسری، آن را به عنوان تیتر اول خود برگزیده بودند و ۵ روزنامه دیگر نیز یکی از تیترهای نیم صفحه اول خود را به آن اختصاص داده بودند. این تیترهایا خبر از طرح دولت برای افزایش ۳ برابری یارانه نقدی می داد. موضوعی که البته دنبال کردنش در خبرگزاری ها و سایت های خبری هم به تیترهای داغ و پرحرف و حدیثی تبدیل شده بود و البته با تایید آن توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت وارد فاز جدیدی شده است.
این یارانه مهم
واژه «یارانه» سالهاست که نقش عمده ای در اقتصاد ایران دارد. چه از زمان دولت محمود احمدی نژاد که طرح پرداخت یارانه نقدی را بنا نهاد و چه در سالهای اولیه پیروزی انقلاب اسلامی و روزهای جنگ تحمیلی. آن روزها هنوز فرهنگستان زبان و ادب پارسی برای واژه بیگانه و نامانوس «سوبسید» معادلی انتخاب نکرده بود. اما این «کمک رایگان دولتی » همیشه موضوعی جالب و قابل توجه برای خانوارهای ایرانی بوده است. موضوعی که با اقتصاد خانواده هم ارتباط مستقیمی دارد. شاید برای همین باشد که پرداختن به موضوع یارانه ها در هرحالت و هرجایی برای مردم جذاب باشد. به ویژه آن که سخن از ۳ برابر شدن مبلغ یارانه نقدی نیز به میان آمده باشد.
ارز، یارانه را ۳ برابر می کند ؟
ماجرا از خبر صبح شنبه خبرگزاری «مهر» شروع شد. خبری که در آن اشاره به «ایده ای اقتصادی- سیاسی در بخشی از زیر مجموعه های دولت» شده بود و تصمیمی که قراراست نسخه پیچی بالاترین مقام های اقتصادی دولت هم باشد.این ایده چنین مطرح شده است :« برخی مقامات اقتصادی کشور اخیرا در برخی نشست‌هایشان برای آماده سازی افکار عمومی، این ایده “اقتصادی-سیاسی” را به صورت پرسش مطرح کرده‌اند: چرا نباید مابه التفاوت نرخ ارز ۱۲۲۶ تومان و بازار (حدود ۲۴۰۰ تومان) را به بیت‌المال برگردانیم و آن را به مردم ندهیم؟این مقامات اقتصادی گفته‌اند: حساب سرانگشتی ما نشان می‌دهد که اگر از فروش هر ارز ۱۲۲۶ تومانی با نرخ آزاد فقط ۱۰۰۰ تومان به خزانه واریز شود، سالیانه بیش از ۱ میلیون تومان و ماهیانه حدود ۹۰ هزار تومان نصیب هر ایرانی می‌شود.»
بلافاصله گمانه زنی ها و مصاحبه ها در این باره آغاز شد و این چنین، سناریوی افزایش ۳ برابری یارانه، به تیتر اول روزنامه های صبح یکشنبه تبدیل شد. این واکنش ها کمتر از ۲۴ ساعت بعد، با اظهارنظر رسمی وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره سناریوی جدید اقتصادی دولت رنگ واقعی به خود گرفت. مهدی غضنفری گفته:«طرح‌ها و سناریوهای مختلفی در دولت برای افزایش مبلغ یارانه نقدی مطرح است که این موضوع هم یکی از سناریوهاست ولی هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده است.»
مجلس، مخالف اصلی
خبر سناریوی دولت، بیشتر از هرکسی، مجلسی ها را به واکنش های تند واداشت. به ویژه اعضای کمیسیون های اقتصادی و برنامه و بودجه مجلس که این طرح را سبب افزایش وحشتناک تورم می دانند. در خط مقدم این مخالفت ها هم مثل همیشه جدی ترین منتقدان سیاست های اقتصادی دولت، یعنی «احمد توکلی» و «الیاس نادران» قرار گرفتند. توکلی در گفتگویی که به عنوان تیتر اول چند روزنامه نیز مورد استفاده قرار گرفت، سناریوی «یارانه ارزی» را «خیانت به مردم» خوانده و گفته :« پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز مرجع – ۱۲۲۶ تومان- و نرخ بازار آزاد (حدود ۲۴۰۰ تومان) از محل آزادسازی نرخ ارز به مردم در قالب یارانه، غیرقانونی و خیانت به مردم است».
مشابه این اظهارات، از سوی الیاس نادران هم مطرح شده است. نادران در نطق میان دستور امروز یکشنبه اش در صحن علنی مجلس گفته:« توزیع یارانه ارزی و افزایش حجم نقدینگی با هر قصدی که انجام شود اگر خیانت فاعلی نباشد حتماً خیانت فعلی است و آثار خیانت باری را بر اقتصادی ملی ما تحمیل خواهد کرد.»
دامنه واکنش ها به جلسه ماهانه جامعه اسلامی مهندسین هم کشیده شد. جایی که «محمدرضا باهنر» در آن، به سناریوی اقتصادی دولت پرداخت و گفت:« به شدت مخالف طرح یارانه ارزی هستیم. این طرح اگر عملی شود به شدت برای جامعه مشکل ایجاد می کند مرحله دوم هدفمندی متوقف شد که بسیاری از مشکلات گردش سریع پول و افزایش نقدینگی ناشی از این بود و حالا با یارانه ارزی مشکلات جدید به وجود خواهد آمد.مجلس باید مواظبت کند تا جلوی اعمال غیر معمول و خلاف قانون دولت را بگیرد.»
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، نائب رئیس این کمیسیون و موسی الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در اظهارات مشابهی به شدت با این طرح دولت مخالفت کردند و آن را عامل افزایش شدید تورم خواندند. این نمایندگان مجلس همچنین وعده دادند در صورت جدی تر شدن این سناریو، با ابزار قانونی جلوی تصویب آن در مجلس را خواهند گرفت.
سناریویی برای جیب خانوارها
به گزارش مهر،پرداخت یارانه از مابه التفاوت قیمت ارز و بازار، جدیدترین سناریوی اقتصادی دولت است. سناریویی که به گفته کارشناسان اقتصادی قراراست ماموریتش زدن یک تیر و چند نشان باشد. هم دست دولت را برای افزایش نرخ ارز باز بگذارد و هم جیب خانوارهای ایرانی را از یارانه های ۳ برابر شده پرکند تا به باور دولتمردان چرخ اقتصاد کشور بهتر بچرخد. اقتصادی که به گفته معاون اول رئیس جمهور، هفدهمین اقتصاد برتر دنیاست.