هدایت فهمی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود:دستیابی به توسعه پایدار مستلزم هماهنگ سازی سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بوده و یکی از زیربناهای اساسی توسعه پایدار، پایداری منابع آب می باشد.
وی ادامه داد: در ایران میزان‌آب تجدید شونده بطور متوسط ۱۳۰ میلیارد متر مکعب در سال است و با توجه به اینکه جمعیت فعلی ما ۷۵ میلیون نفر می باشد سرانه هر فرد از میزان آب تجدید شونده حدود یک هزار و ۷۳۰ متر مکعب می باشد.
این کارشناس صنعت آب در ادامه به شاخص‌های موجود برای سنجش میزان بحران آب کشورها اشاره کرد و گفت: معتبرترین شاخص‌ها، شاخص ‘فالکن مارک’، شاخص سازمان ملل و شاخص موسسه بین المللی آب می باشد که تفاوت این شاخص ها در معیارهای مورد استفاده می باشد.
به گفته فهمی بر اساس شاخص ‘فالکن مارک’ کشورهایی که دارای سرانه منابع آب تجدید شونده بین یک هزار تا یک هزار و ۷۰۰ متر مکعب هستند، جزء کشورهای با تنش آبی محسوب می‌شوند در حالی که با استناد به شاخص سازمان ملل، هر گاه میزان برداشت آب یک کشور بیش از ۴۰ درصد کل منابع آب تجدیدپذیر آن باشد، این کشور با بحران شدید آب مواجه می باشد.
استاد دانشگاه اضافه کرد:بر اساس شاخص موسسه بین المللی آب نیز در صورتی‌که در کشوری میزان برداشت کنونی نسبت به منابع آب سالانه تجدید پذیر بیشتر از ۵۰ درصد باشد، آن کشور با بحران آبی شدید روبرو است و بر اساس هرسه شاخص مذکور، کشور ایران در وضعیت بحران آبی قرار دارد.
این کارشناس صنعت آب در ادامه میزان آب مصرفی کشور را سالانه ۹۴ میلیارد متر مکعب ذکر کرد و خاطرنشان کرد: اگر‌آب برگشتی را که حدود ۳۴ میلیارد مترمکعب می باشد از این رقم کم کنیم، مصرف خالص حدود۶۰ میلیارد مترمکعب است که این رقم معادل ۴۶ درصد منابع آب تجدید شونده می باشد.
بر اساس اظهارات این استاد دانشگاه، میزان برداشت از منابع تجدید شونده در ایران، بیش از ۷۳ درصد و مصرف خالص حدود ۴۶ درصد می باشد و این درحالی است که حتی کشوری که از ۴۰ درصد منابع آب تجدید شونده استفاده می کند نیز باید احتیاط کند.
کارشناس صنعت‌آب خاطرنشان کرد: برای تامین مصارف بخش‌های مختلف به ازاء جمعیت آینده ۱۱۰ میلیونی کشور پیش بینی می شود به ۱۳۰ میلیارد متر مکعب آب نیاز هست و با الگوی مصرف فعلی، بدون شک برای تامین آب مورد نیاز جمعیت آینده کشور دچار مشکل اساسی خواهیم شد.
فهمی با بیان اینکه بخش اعظم بارش‌های کشور در فصل غیرزراعی رخ می دهد، اظهار کرد: ۲۵ درصد بارش‌ها در ایران در فصل مناسب و ۷۵ درصد در فصل غیرزراعی رخ می دهد و به همین دلیل ایران از نظر کشت دیم، کشوری با قابلیت ضعیف است.
این استاد دانشگاه افزود: تنها هشت درصد تولیدات کشاورزی ما از کشت دیم بوده و بقیه یعنی ۹۲ درصد تولیدات کشاورزی از کشت آبی است، در حالی که از نظر وسعت اراضی، تفاوت چندانی بین این دو وجود ندارد.
فهمی ادامه داد: وضعیت رودخانه‌ها هم بهتر از این نبوده و توزیع مکانی و زمانی منابع آب سطحی یکسان و هم سو با نیازها نیست. به نحوی که ۷۰ درصد رودخانه‌های کشور در مناطق خاص و در فصل غیرزراعی دارای آب است و تنها ۳۰ درصد رودخانه‌ها در فصل زراعی آب دارند.
به گفته این کارشناس صنعت آب کشور، راهی که بشر برای مقابله با مشکلات کم آبی پیدا کرده است، طراحی وساخت سازه‌های ذخیره و اجرای پروژه‌های انتقال آب بین حوضه ای است که این هم تا حدی پاسخگو است در حالی که برای حل کامل و پایدار این مشکل، باید با رویکرد توسعه پایدار و مدیریت بهم پیوسته منابع آب موضوع را پیگیری نمود.
**راندمان بخش کشاورزی تنها ۳۴ درصد است
فهمی با تاکید بر لزوم مدیریت تقاضا از طریق کاهش و رعایت الگوی مصرف گفت:راندمان کشاورزی ما در حد ۳۴ درصد است هر چند متولیان بخش کشاورزی این رقم را ۴۱ درصد اعلام می کنند، اما آنچه مسلم است این است که بیش از ۸۸ میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که فقط ۳۴ درصد آن بصورت بهینه مصرف می شود.
وی با بیان اینکه بخشی از این میزان مصرف کاهش ناپذیر است،خاطرنشان کرد:تنها با اعمال ۲۰ درصد بهینه‌سازی مصرف، سطح زیرکشت، تراکم کشت و عملکرد ، ۲۰ میلیارد متر مکعب آب صرفه جویی خواهد شد.
فهمی افزود:این در حالی است که ظرفیت تنظیمی سدهای ما ۳۲ میلیارد متر مکعب است و با این صرفه‌جویی و مصرف بهینه ۲۰ درصدی، ظرفیت تامین آب بیش از یک و نیم برابر افزایش خواهد یافت.
وی در خصوص میزان تولید محصولات کشاورزی گفت: تولید محصولات کشاورزی در کشور ما حدود ۹/۰ تا یک کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب است در حالی که متوسط جهانی دو و نیم کیلو بوده و حتی در کشوری مثل فرانسه این رقم بالاتر هم هست.
این کارشناس صنعت‌آب گفت:با وجود هزینه‌های کلانی که برای تامین آب بخش کشاورزی صرف می شود و در حالی که همه مظاهر توسعه در کشور ما وجود دارد، متاسفانه هنوز کشاورزی ما از مرحله معیشتی به سمت صنعتی و تجاری پیش نرفته است.
به گفته استاد دانشگاه، این در حالی است که دنیا از این مرحله نیز فراتر رفته و به سمت مدیریت کشاورزی پایدار که با محیط زیست نیز سازگار می باشد، پیش رفته است.
وی افزود: نباید نگاه ما به کشاورزی یک بعدی باشد، بلکه باید در این بخش دارای راهبرد بلندمدت و متکی بر ظرفیت‌ها و قابلیت‌های خود باشیم.
فهمی بار دیگر با تاکید بر اینکه بحران آب در کشور ما جدی است، تصریح کرد: با توجه به نرخ رشد جمعیت در کشور و میزان منابع آب موجود، مطمئنا امنیت غذایی با مفهومی که در کشور ما معادل خود اتکایی تلقی می شود، به خطر خواهد افتاد و از این رو امروزه صرفه جویی در‌آب و مدیریت تقاضا نه یک انتخاب، بلکه یک الزام است.
اقتصام**۲۰۲۴**۱۳۱۹
انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۲۲۱۸۵۳
ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی