به گزارش ایرنا از شرکت عمران شهر جدید پرند، هویت و فلسفه تمامی مساجد جامع شهرها این است که در دل بازار و در مکان های پرتردد شهر بنا شود بنابراین مسجد مزبور نیز از این قاعده جدا نبوده و تمامی ورودی های این مسجد به بازار فعلی شهر پرند که به عنوان بازار مرکزی شهر قلمداد شده، منتهی می شود.
**معماری مسجد جامع امام علی علیه السلام
شبستان مسجد جامع امام علی (ع) از سادگی قابل توجهی برخوردار بوده گویا قرار است مانند امام علی علیه السلام سادگی را با خود به همراه داشته باشد؛ از پیامبر اکرم (ص) روایت است که ‘در دوره آخر زمان مساجد مجلل و آذین بندی می شود اما از هدایت و ارشاد در آن خبری نیست’، به همین دلیل طراحان و مجریان این مسجد سعی بر حفظ سادگی این مسجد داشته اند و کاشی کاری در این مسجد به ندرت به چشم می خورد به همین دلیل این مسجد در کنار سادگی چشم هر بیننده ای را مجذوب خود می کند.
تمام مصالح نمای مسجد جامع سنتی بوده که با آجر قزاقی کوره بنددار به صورت کله و راسته و دارای هرزه بندکار شده است؛ در بالای این نمای آجری نواری به شکل گلدوزی به کار رفته است که در اصطلاح معماری به آن کتیبه خط بنایی گفته می شود که با اسماء ۵ تن آل ابا ‘الله ،محمد(ص) ، علی(ع) ، زهرا(س)، حسن(ع) و حسین(ع ) ‘ زینت داده شده است.
نوارهای کارشده عمودی شکل که حکم حفاظ پنجره های نمای بیرونی مسجد را دارد، به صورت مشبک آجری ساخته شده، با هدف اینکه ترکیب و سادگی نما به هم نخورد همچنین زیبایی و امنیت پنجره ها نیز حفظ شود.
مصالح به کار رفته شده در ازاره نمای بیروی مسجد از سنگ تراورتن چهار سانت ضخامت تشکیل شده که به جهت خاص بودن این نما از تیشه کاری ماشینی و امروزی استفاده نشده، بلکه استادکاران تیشه زن ماهر ایرانی در آن نقش آفرینی کرده اند.
در نمای جنوبی بیرونی مسجد قوس های متعددی دیده می شود که همه این قوس ها
‘هفت قسمتی’ بوده و کار دست استادکاران ماهر ایران زمین است.
به گنبد این مسجد که نگاه می اندازی ابتدا یک پایه مربع شکلی می بینی که رفته رفته طی سه پله به سمت بالا به ۸ ضلعی و سپس به ۱۶ ضلعی و نهایتا شکل دایره ای را به خود می گیرد که با آجر کاری به شیوه ‘خط بنایی’ و ‘معقلی’ آذین بسته شده است؛ در نهایت در پله آخر ۱۲ پنجره دیده می شود که قابلیت نشان دادن زمان و اوقات شرعی را دارد.
این گنبد به صورت هفت قسمتی و قوس اسلامی شیعی ساخته شده است که پوشش نهایی گنبد ورق کاری شده و در عین سنتی بودن از مصالح امروزی و مدرن استفاده شده است.
همچنین قرارگیری یک عرق چین بالای گنبد، طرح غنچه ای نیمه باز را به خود گرفته و نمادی است که اهمیت عبادت در جوانی را متذکر می شود.
در نمای جنوبی این مسجد سه کتیبه کاشی کاری دیده می شود که کتیبه مرکزی معرف مسجد بوده و در واقع شناسنامه مسجد روی آن منقش شده است و دو کتیبه همجوار آن به شکل مربع منظم می باشد که با طرح اسلیمی کاشی کاری شده است.
همچنین ورودی های شرقی و غربی مسجد دارای کتیبه های کاشی کاری شده می باشد
این مسجد با ایده حیاط مرکزی طراحی شده که بیشترین هنر معماری سنتی در این صحن دیده شده است به شکلی که چشم هر نمازگزاری را مجذوب خود می کند.
در داخل حیاط مرکزی چهار سردر عظیم بنا شده است که تمامی این سردرب ها دارای
‘قوس ۷ قسمتی’ بوده که با کتیبه های کاشی هفت رنگی با آیات قرآنی زینت داده شده است.
در این نماها پنجره ها به صورت مشبک دیده شده که داخل هر سر درها از سه پنجره قوس دار با ‘مشبک آجری’ تشکیل شده که طراحی مشبک آن با دیگر پنجره های نمای بیرونی متفاوت است.
همچنین در قسمت فوقانی نمای داخل صحن همانند نمای بیروی نوار گلدوزی یا خط بنایی متبرک با اسماء الهی به چشم می خورد.
در حیاط مرکزی مسجد حوضی به ابعاد ۵۵ متر طراحی شده که در هر دو طرف آن کف پوشی از مهتابی قرار می گیرد؛ این حوض علاوه بر آبنما دارای پاشوره نیز می باشد و محلی برای وضو نمازگزاران نیز محسوب می شود.
**شبستان مسجد جامع امام علی علیه السلام
سادگی شبستان مسجد جامع امام علی علیه السلام نیز قابل توجه بوده و در مقایسه با نمای بیرونی و داخل صحن از آلایش کمتری برخوردار است در واقع شوق دیدار عبد به معبود در اینجا با سادگی بیشتری آمیخته تا هرچه غیر از اوست محو و نادیدنی شود.
داخل شبستان وقتی سر را بالا می گیری قسمت زیر گنبد را می بینی که آجرکاری شده و کاملا ساده است و پوسته زیر گنبد مجددا نمایی از غنچه ای نیمه باز را نشان می دهد که با نقش اسما الهی گچ بری شده بر گرد آن شمیمی از عطر الهی را به مشام هر نمازگزاری می رساند.
شبستان مسجد جامع امام علی (ع) با زیربنای ۸۵۰ متر در همکف، ۹۰۰ تا یکهزار نمازگزار را در خود جا می دهد از این رو این مسجد فضای مناسبی برای برگزاری مراسمات عظیم مانند مراسم معنوی اعتکاف همچنین انجام فریضه نمازهای اعیاد و یا نماز جمعه خواهد بود.
قسمت خواهران و برادران در این شبستان تفکیک شده است به طوری که از زیر گنبد به سمت شرق قسمت برادران و از زیر گنبد به سمت غرب قسمتی برای خواهران مهیا شده است، البته این فضا قابلیت فضای یکپارچه را نیز دارد تا برحسب نیاز از فضای بیشتری استفاده شود مانند برگزاری نماز عید فطر که تعداد بیشتری از نمازگزاران در آن حضور پیدا می کنند.
سه محراب در این مسجد طراحی شده که دو محراب آن در شبستان مسجد و یک محراب در نمازخانه مجاور شبستان جانمایی شده است ؛ در مساجد ساخته شده کمتر به چشم می خورد که محراب در سطحی پایین تر از نمازگزاران ساخته شود اما محراب اصلی که در شبستان مسجد امام علی(ع) ساخته شده است پایین تر از سطح نمازگزاران است و این موجب می شود تا نمازگزاران از هر کجای شبستان و دیگر فضاهایی که به برحسب نیاز برای ادای نماز مهیا می شود، به امام جماعت وصل شوند.
در قسمت شمال شرقی شبستان مسجد جامع نمازخانه ای با ابعاد کوچکتر طراحی شده که این فضا تا هنگامی که نماز ادا هست برای عموم مردم باز خواهد بود و از ویژگی منحصر به فرد این مسجد این است که علاوه بر فریضه نماز اول وقت و جماعت، درب این نمازخانه در مدت زمان بیشتری باز خواهد بود تا مردم و مسافران بتوانند فریضه واجب خود را به جای آورند ؛ البته از این نمازخانه برای مناسبت هایی خاص مانند جشن تکلیف نیز استفاده می شود.
در شرق شبستان مسجد جامع امام علی (ع) کتابخانه ای مجهز با متراژ حدودا ۶۰۰ متر مربع طراحی شده که این کتابخانه خود از فضاهای متعددی از جمله سالن قرائت، مخزن باز، کتابدار،اتاق محققین ، کارت دان و آبدارخانه تشکیل شده و از کتابخانه های مدرن و الکترونیکی سطح شهر به حساب می آید.
در مجاورت شبستان فضاهای اداری جانمایی شده که نقش پشتیبانی شبستان را بر عهده دارند که از جمله می توان به دفتر امام جماعت و اتاق صوت اشاره کرد البته اتاق های متعدد صوت متناسب با هر فضا در این مسجد طراحی شده است به نوعی که پخش صدا در مکان های مختلف تداخلی با یکدیگر نخواهد داشت.
مسجد جامع امام علی (ع) بزرگترین مسجد شهر پرند محسوب می شود به همین دلیل از ابتدای بنای این مسجد سعی بر این بوده که مجهزترین سیستم ها و امکانات در ساخت این بنای معنوی به کار برده شود از این رو سیستم اعلام حریق هوشمند برای آن طراحی شده است این سیستم آدرس پذیر بوده و در مواقع حاد و حادثه خیز امکان دسترسی سریعتر برای مامور آتش نشانی را فراهم می کند.
این سیستم هوشمند آدرس پذیر در یک اتاق مانیتورینگ جانمایی شده که با مرکز آتش نشانی شهر در ارتباط است و می توان گفت مسجد امام علی علیه السلام نخستین مسجد شهر پرنداست که در کنار معماری سنتی از امکانات و تجهیزات مدرن نیز برخوردار است.
اکنون در شهر جدید پرند سه مسجد جهت اقامه نماز و امور فرهنگی نمازگزاران و شهروندان دایر است؛ مسجد جامع شهر پرند یکی از مهمترین پروژه های مذهبی شهر پرند بوده که شرکت عمران شهر جدید پرند بخشی از هزینه های ساخت آن را از محل بودجه عمرانی تاسیسات روبنایی، متقبل شده و قرار بر این است این فضای معنوی و تربیتی در دهه فجر سال جاری به بهره برداری برسد.
فراهنگ**
انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۱۶۰۴۷۱
ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی