سفره‌ ای که ۱۰۰ درصد گران شده است!

 دولت در حالی که مدام بر تورم ۲۷ درصدی اصرار می‌ورزد، خریدهای مختلف در جامعه، حکایت از واقعیتی دیگر دارد. در مجموع، هدفمند کردن یارانه‌ها، قرار بود که توان خرید مردم را بهبود ببخشد، اما ایستادگی مجلس برابر اجرای فاز دوم، نیز نشان می‌دهد، نه تنها توان خرید، افزایش نیافته بلکه تورم شدید که نوسانات ارزی هم بر شدت آن افزوده است، اقتصاد ایران را با بحران روبرو کرده است. هدفمندی یارانه‌ها در عرصه‌های مختلف اقتصاد، تأثیرگذار بوده و این عرصه‌ها نیز در تمامی رده‌های ثروتی جامعه کشور مؤثر واقع شده است.

بدین معنا که هدفمندی یارانه‌ها، در صنعت و هزینه‌های مرتبط با آن تأثیر گذاشته است، در قیمت حمل و نقل عمومی و خصوصی مؤثر بوده است، بر هزینه‌های خوراکی و پوشاکی نیز تأثیر داشته است، قیمت‌های خدمات ارتباطات و فناوری اطلاعات را نوسان داده است و… ، از این رو، تمامی این عرصه‌ها، اشخاص مختلف جامعه را در خود جای داده‌اند و از فقیر و غنی همگان با آن‌ درگیر می باشند.

 بنابراین، باید گفت که هدفمندی یارانه‌ها فارغ از خوب یا بد بودن آن، رخدادی فراگیر بوده است و همه آحاد ملت را تحت تأثیر مثبت یا منفی خود قرار داده است. از جمله حوزه های تحت تأثیر فرآیند هدفمندی، مواد خوراکی و اقلام خوردنی می باشند که عموماً به صورت صعودی جهش داشته‌اند.

ما در این‌جا بر اساس گزارش رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، متوسط قیمت برخی از مواد خوارکی را در تهران در آخرین هفته قبل از هدفمندی یارانه‌ها و همچنین هفته آخر شهریور امسال آورده‌ایم.

 با قیاس این دو داده، می‌توان تحلیل بر آنچه بر سر قیمت‌های محصولات خوراکی آمده است را دریافت. همان طور که می‌بینیم قیمت برخی محصولات حتی از افزایش ۱۰۰ درصدی نیز عبور کرده‌اند و شتابان به صعود خود ادامه می‌دهند. جالب توجه است که باید در نظر بگیریم آیا قدرت خرید مردم نیز همراه با این افزایش قیمت، بالا رفته است یا خیر.

 امری که عموم مردم از آن گلایه دارند و حتی صدای برخی از مسوولان را هم در آورده است. محمدرضا خباز اقتصاددان و نماینده سابق مجلس در این زمینه اشارتی جالب داشته است: «کسانی که دوراندیش می باشند و کسانی که محاسبه‌گر و خرج و دخلشان حساب و کتاب دارد، وقتی نگاه می‌کنند می‌بینندکه اندکی به آنها یارانه‌ داده شده، چند برابر آن از جیبشان بیرون آمده است.

الان خیلی از مردم می‌گویند که ما حتی یارانه‌هایی که در این یک سال و خورده‌ای به ما دادند، پس بدهیم، و ما را برگردانند به قدرت خرید قبل از هدفمند کردن یارانه‌ها. ما با همان درآمد اندکمان قدرت خریدمان کمتر شده است. قدرت خرید ما در حدی بود که با هدفمند کردن یارانه‌ها به ظاهر ماهی ۴۵۰۰۰ تومان به ما می‌دهند، ولی عملا قدرت خرید ما یک چهارم یا به یک سوم تقلیل پیدا کرده است.

به حساب درآمد خودمان و درآمدی که دولت به ما می‌دهد به عنوان هدفمند کردن یارانه و صرفه‌جویی هم که در مصرف حامل‌های انرژی می‌کنیم ولی باز هم نمی‌توانیم زندگی‌مان را به گونه‌ای اداره کنیم، برای اینکه شرایط سختتر شده است.»اما در این بین، مطلوب است که نگاهی هم به تورم بیندازیم.

 تورم شاخصی است که نمایش آشکاری از تغییر در سطح عمومی قیمتها بوده و این شاخص هم به صورت میانگین و هم به صورت نقطه‌ای نمایشی است از آنچه به صورت عمومی بر سبد کالاهای مردم رخ داده است. مواد خوراکی هم بخش قابل توجهی از این سبد کالاست که بر اساس محاسبات فعلی در کشور، این بخش درصد قابل توجهی از این سبد را تشکیل می‌دهد.

براساس گزارش‌های بانک مرکزی ایران، تورم یک سال اول هدفمندی یارانه‌ها (یعنی دوازده ماه منتهی به آذرماه ۱۳۹۰)۶/۲۰ درصد بوده و تورم نقطه به نقطه آذرماه ۱۳۹۰ نیز به میزان۴/۲۲ درصد بوده است. یعنی آذرماه ۱۳۹۰ نسبت به آذرماه ۱۳۸۹ (که آخرین ماه قبل از هدفمندی یارانه‌ها بود) سطح عمومی قیمت‌ها۲۲۴/۰ برابر شده است. که باز هم بر اساس همین آمار، گروه‌های کالایی حمل و نقل، خوراکی‌ها و پوشاک به ترتیب با افزایش ۳۳، ۲۵ و ۲۳ درصدی نسبت به آخرین ماه قبل از هدفمندی یارانه‌ها همراه بوده است.

اما در سال جاری با توجه به اینکه هنوز جزئیات اطلاعات مربوط به «شاخص بهای کالاها وخدمات مصرفی در مناطق شهری ایران» برای ماه‌های اخیر سال ۹۱ از سوی بانک مرکزی منتشر نشده است، باید بر داده‌های کلی فعلی بسنده کنیم.