سنجش سلامت ایرانیان با بودجه صفر!

سلامت > عمومی– گروه دانش و سلامت- زهرا رفیعی:
طرح غربالگری سلامت ایرانیان بالای ۳۰سال با عدم‌تحقق بودجه آن شروع به کار کرد.

اجرای این طرح که از نیمه راه نامش به «بسیج ملی ارتقای سلامت ایرانیان» تغییر کرد، از ۱۰روزی که در ابتدای طرح برای آن پیش‌بینی شده بود، به حدود ۴۵روز افزایش یافت. دلیل این تغییر مشکلات مالی است که معاون بهداشتی وزارت بهداشت به رفع آن امیدوار است. قرار بود معاونت نظارت راهبردی و برنامه‌ریزی ریاست‌جمهوری این بودجه را تأمین کند.

رئیس کل سازمان نظام پرستاری به‌وجود دو نقص در اجرای این طرح ملی اشاره کرد و گفت: موضوع اول، تبلیغات این طرح بود که صداوسیما خیلی دیر به صحنه آمد در حالی که باید خیلی زودتر از اینها وارد عرصه اطلاع‌رسانی و تبلیغات این برنامه ملی می‌شد. از نظر بودجه‌ای هم تا الان ریالی نگرفته‌ایم و از بضاعت سازمان پرستاری استفاده کرده‌ایم. متأسفانه به‌رغم اینکه معاون اول رئیس‌جمهور به استانداری‌ها ابلاغ کرده‌ که از امکاناتشان برای حمل‌ونقل و جابه‌جایی پرستاران استفاده کنند اما هنوز با مشکل مواجهیم.

محمد میرزابیگی درباره تأمین اعتبار اجرای طرح توسط دولت، گفت: معاون اول رئیس‌جمهور گفت که ۲۷میلیارد تومان به این طرح اختصاص یابد اما معاونت نظارت راهبردی و برنامه‌ریزی ریاست‌جمهوری هنوز این پول را اختصاص نداده است. برآورد اولیه ما این بود که برای یک وعده غذای روزانه پرستاران نیازمند ۱۰ میلیارد تومان هستیم که چون پول نداریم، غذا نمی‌دهیم؛ تا الان یک‌میلیارد و ۳۰۰میلیون تومان از بضاعت سازمان نظام پرستاری هزینه کرده‌ایم که امیدواریم پرداخت شود.

دکتر فاطمه رخشانی، معاون بهداشتی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به بودجه مورد نیاز برای این پروژه گفت: نامه موافقت ریاست جمهوری را برای تأمین بودجه گرفته‌ایم ولی این پول هنوز پرداخت نشده است و فعلا از محل بودجه دانشگاه‌ها طرح را به پیش می‌بریم. این کار، ما را در ادامه طرح‌های معمول وزارت بهداشت برای مردم با مشکل مواجه می‌کند.

قرار بود طرح پایش سلامت درصورت تحقق بودجه ظرف ۱۰روز انجام شود که با تغییر در برنامه تا پایان خرداد این طرح به طول خواهد انجامید. وی با اشاره به اهمیت این طرح گفت: بحث اصلی در بسیج ملی ارتقای سلامت ایرانیان، مقابله با بیماری‌های غیرواگیر و در حال گسترش است. سال‌ها قبل بیماری‌های واگیردار مسئله اصلی سلامت در کشور بود ولی با تسلطی که بر این بیماری‌ها یافتیم موضوع بیماری‌های واگیردار به مسئله فرعی تبدیل شد. نقش مردم در کنترل بیماری‌های غیرواگیر‌ بسیار اهمیت دارد.

عامل بیماری در بیماری‌های غیرواگیر سبک زندگی، محیط‌زیست، صنایع غذایی، مواد غذایی و… است. بیماری‌هایی مانند سرطان، تنگی عروق، چاقی، دیابت و… تک عاملی نیستند. به همین دلیل فرهنگسازی اولویت وزارت بهداشت برای تغییر سبک زندگی مردم و مقابله با بیماری‌های غیرواگیر است. ۷۵درصد بیماری‌های غیرواگیر به سبک زندگی مردم بستگی دارد.

وی گفت که سه عامل تغذیه، دخانیات و فعالیت‌های بدنی در سلامت سبک زندگی اهمیت دارد و ادامه داد: حدود ۷۵درصد از بیماری‌های غیرواگیر به این سه عامل بر می‌گردد. امسال تمرکز بر فشار خون و چاقی است؛ چراکه عامل ۳۵درصد از سکته‌های قلبی و مغزی و ۴۰درصد از جراحی‌های قلب فشار خون بالاست. ۲۰درصد از افراد بالای ۳۰ سال در کشور فشار خون بالا دارند و این زمانی اهمیت می‌یابد که بدانیم نیمی از این افراد از بیماری فشارخون بالای خود خبر ندارند.

از آنجا که چاقی و فشارخون بالا عوامل خطر ساز به‌حساب می‌آیند، در طرح پایش سلامت، فشار خون و چاقی سنجیده می‌شود. دکتر رخشانی گفت: مردم می‌توانند به تمام مراکز درمانی و پایگاه‌های بهداشتی و درمانی که در شهر‌ها مستقر هستند مراجعه کنند. این مراکز آمادگی انجام این خدمات را دارند. در خانه‌های سلامت روستا این طرح از سه سال پیش انجام می‌شده و ما اطلاعات کافی در مورد جمعیت روستایی در اختیار داریم. این طرح در روستاها برای کسانی اجرا می‌شود که تاکنون مراجعه نکرده‌اند.

دکتر رخشانی در مورد فرایند اجرای این طرح گفت: کسانی که در این طرح شرکت می‌کنند یا فشار خون بالا دارند و از بیماری خود مطلعند که به آنها توصیه‌های دارویی می‌شود، یا در زمان مراجعه فشارخون ۹روی ۱۴دارند که در این شرایط دوباره از این افراد فشار خون گرفته می‌شود و درصورتی که همچنان بالا باشد به آنها توصیه می‌شود به پزشک عمومی مراجعه کنند. گروه دیگر نیز کسانی هستند که فشار خون بالا ندارند که به آنها توصیه‌هایی کلی در مورد نحوه سلامت نگهداشتن سبک زندگیشان می‌شود. از آنجا که چاقی نیز عامل خطر در بروز بیماری‌های غیرواگیر است، وزن افراد در این طرح سنجیده می‌شود ولی در این طرح به کسی رژیم غذایی داده نمی‌شود.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت در مورد ارتباط این طرح با پرونده الکترونیک سلامت افراد گفت: اطلاعات اولیه افراد به‌صورت کاغذی ثبت می‌شود ولی کم کم به سیستم الکترونیک وارد می‌شود. افراد بهتر است کپی کارت ملی خود را به همراه داشته باشند تا به نامشان پرونده تشکیل شود تا هر زمان که افراد پزشک خانواده خود را انتخاب کردند این اطلاعات در اختیار او قرار داده شود. قرار نیست این طرح به‌صورت سراسری هر سال اجرا شود. هر فردی می‌تواند سالی یک‌بار برای چک کردن فشار خون خود به مراکز وزارت بهداشت مراجعه کند. در سال‌های بعد شاخص قند خون و دیابت در افراد سنجیده می‌شود.

وی در مورد نحوه استفاده از نتایج این طرح گفت: ما می‌دانیم که شیوع فشار خون بالا در کشور به چه نحوی است. ما نگران آن ۵۰درصد افرادی هستیم که نمی‌دانند فشار خون بالا دارند و افرادی که بیماری‌ خود را کنترل نکرده‌اند. آموزش به کسانی که این بیماری را ندارند نیز جزو اولویت‌های ماست. از طریق شماره تلفن‌ها و آدرس‌هایی که از افراد می‌گیریم، وضعیت سلامت آنها را پیگیری می‌‌کنیم.

وی از مردم خواست در این طرح با وزارت بهداشت و سازمان پرستاری همکاری کنند و درصورت مشکوک بودن به فشار خون بالا به پزشک عمومی مراجعه کنند؛ یعنی نیازی نیست برای کنترل فشارخون به پزشکان متخصص مراجعه کنند.