سونامی فناوری در روابط خانوادگی

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد، حضور در جمع خانواده در جامعه آمریکا اهمیت بالایی داشته است، اما با گذر زمان و رشد تکنولوژی، ماهیت زندگی خانوادگی در این کشور هم تغییر کرده‌ و روابط میان اعضای خانواده دیگر مانند گذشته نیست.

یکی از موثرترین موضوعاتی که باعث تغییر در روابط خانوادگی شده، گسترش فناوری‌های نو در چند دهه اخیر است.

همان‌قدر که این فناوری گذر از مسیر زندگی را ساده‌تر کرده، به همان میزان در چگونگی روابط میان‌فردی تاثیرات مخربی بر جای گذاشته و هرجا قدرت نفوذ فناوری بیشتر شده روابط فردی و اجتماعی هم بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته است.

براساس تحقیقاتی که در آمریکا انجام شده است، با این ‌که آمریکایی‌ها به تماشای طولانی‌مدت برنامه‌های تلویزیونی مشهور هستند، ولی در حال حاضر ۵۹ درصد جوانان ۱۸ تا ۲۹ ساله زمان طولانی‌ را به گشت‌‌و‌گذار و جستجو در اینترنت می‌پردازند و حدود ۵۸ درصد آنان نیز با گوشی تلفن همراهشان سرگرم می‌شوند.

این تحقیق نشان داده است میزان استفاده از این لوازم و تکنولوژی‌ها با افزایش سن کمتر می‌شود، به طوری که افراد سالمند آمریکایی چندان علاقه‌ای به این نوع تفریحات ندارند.

میزان علاقه به این فناوری‌ها در میان جوانان به قدری بالاست که آنان وقتی دور هم جمع می‌شوند، وقت زیادی از این دور هم نشستن را با گوشی‌ها و رایانه‌های شخصی‌شان می‌گذرانند و مانند نسل گذشته، مشغول گپ‌و‌گفت نمی‌شوند.

با این توضیحات، خانواده‌های آمریکایی هم که در گذشته دوست داشتند وقتشان را با هم بگذرانند، این روزها اسیر تکنولوژی‌های نوین شده و فرصت با هم بودن را از دست داده‌اند.

تکنولوژی، ارتباطات را ساده‌تر می‌کند؟

جامعه‌شناسان معتقدند که استفاده از تجهیزات ارتباطی نوین باید منطقی و در حد اعتدال باشد. در واقع آنها می‌گویند با این ‌که ایمیل و اینترنت فاصله‌ها را کم می‌کند، اما نباید فراموش کنیم این نوع رابطه هیچ وقت نمی‌تواند جای روابط واقعی را بگیرد و هیچ چیز مانند جمع شدن دور هم و نشستن در یک اتاق و صحبت کردن درباره موضوعات مختلف، لذتبخش و تاثیرگذار نیست.

متخصصان می‌گویند اگر در یک شهر هستید؛ اگر می‌توانید ماهی یک ‌بار هم دور هم جمع شوید و نگذارید راحتی استفاده از ایمیل و اینترنت این فرصت را از شما بگیرد.

کارشناسان هشدار می‌دهند استفاده بیش از حد از این فناوری‌ها می‌تواند دردسرساز بوده و دوستان و خانواده‌ها را از هم دور کند بنابراین آنها مردم را تشویق می‌کنند هر زمانی که توانستند، دقایقی را کنار دوستان و اعضای خانواده‌شان بگذرانند.

هدیه‌های زیبا بر بال فناوری‌های جدید

این روزها هدیه دادن و هدیه گرفتن هم رنگ الکترونیکی به خود گرفته است. تصور کنید می‌خواهید برای سال نو هدیه‌ای بخرید و آن را به یکی از دوستانتان تقدیم کنید؛ یک دسته گل، لباس، کیف، کفش، عطر، ساعت، کتاب و صدها انتخاب دیگر برای شما وجود دارد ولی تا به حال فکر کرده‌اید یک کارت تبریک اینترنتی یا کتاب الکترونیک که به کسی هدیه داده شود، چه حسی را در طرف مقابل برمی‌انگیزاند؟

شاید شما این نوع هدیه‌ها را نپسندید ولی در برخی از کشورها، این نوع هدیه‌ها طرفداران زیادی دارد. شعار یکی از شرکت‌هایی که خدمات تهیه و ارسال هدیه‌های مجازی را ارائه می‌دهد این است «فکر و هدف شما مهم است، نه نوع هدیه‌ای که برای دوستتان می‌فرستید!» این شعار به ظاهر ساده نشان می‌دهد، هدیه دادن و هدیه گرفتن هم می‌تواند رنگ و بوی تکنولوژی بگیرد؛ شاید تصور کنید این هدیه‌ها فقط به کتاب و کارت خلاصه می‌شود ولی این روزها گل‌ها هم با اینترنت جابه‌جا شده و به جای دسته‌گلی خوش آب و رنگ، تصویری زیبا از دسته‌های گل برای دوستان ارسال خواهد شد؛ البته گاهی هدیه اینقدرها هم مجازی نیست، گاهی آنهایی که اینترنت را جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی‌شان می‌دانند، با وارد کردن آدرس ایمیل خود و دوستی که قرار است هدیه برای او ارسال شود و صدالبته پس از پرداخت اینترنتی مبلغ هدیه، می‌توانند لوازم خانه، ساعت، گردن‌بند، دست‌بند و حتی اتومبیل به دوست عزیزشان تقدیم کنند؛ بدون این ‌که زحمت خرید و رفتن به خانه آن دوست بر عهده آنها باشد!

اما واقعا دادن و گرفتن این هدیه‌ها لذت دارد؟ چه کسی می‌تواند شیرینی لمس هدیه‌های واقعی، پاره‌کردن کاغذ کادوی رنگارنگ و شگفت‌زده شدن از هدیه‌ای فوق‌العاده را با یک هدیه اینترنتی مقایسه کند؟ سوال این است که آیا فناوری‌های نوین ما را تنهاتر می‌کند یا به کمک همین هدیه‌ها که تهیه آنها بسیار راحت‌تر از انواع قدیمی‌شان است، دوستی‌ها تقویت خواهد شد؟

شاید بهترین پاسخ به پرسش فوق این باشد که حالا دیگر نمی‌توان موضوع گسترش توفان فناوری‌های نو را نادیده گرفت؛ دیگر نمی‌توان چشم روی آن بست و به خود گفت، نه، اینها وجود ندارد ولی می‌توان عاقلانه با این توفان دلفریب مواجه شد. شاید تنها راه سردرگم نشدن در تونل زیبای تکنولوژی، درست، بجا و به اندازه استفاده کردن از آن و فراموش نکردن روابط انسانی است.

آفلاین و آنلاین؛ متعادل حرکت کنید

تلفن همراه، این روزها به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان‌ها تبدیل شده است و خیلی‌ها تصور می‌کنند حتی یک روز هم نمی‌توانند بدون استفاده از آن زندگی کنند؛ به همین دلیل کاملا طبیعی است که صبح‌ها با تلفن همراه از خواب بیدار شوند و شب هم آن را با خود به رختخواب ببرند.

البته تلفن‌های همراه با هدف کمک به مردم و آرامش بیشتر آنها ساخته شده، ولی این روزها با استفاده بیش از حد و افراطی، نه‌تنها این وسیله موجب آرامش و آسایش نیست بلکه گاهی برعکس هم عمل می‌کند؛ تصور کنید وقتی فردی در جمع خانواده و دوستان است، گوشی تلفن، دائم دستش باشد و مدام پیامک بفرستد؛ یا وقتی در محل کارش حضور دارد و می‌خواهد روی موضوعی خاص تمرکز کند، زنگ‌های پشت‌سر هم تلفن، او را از کارش باز دارد و نگذارد با آرامش برنامه‌اش را دنبال کند.

به همین دلیل گروهی از شرکت‌های آمریکایی سعی کرده‌اند استفاده از این فناوری را در برخی از مکان‌ها که مزاحم کار یا آسایش دیگران باشد، محدود کنند و به این شیوه زندگی آرام‌تری برای انسان فراهم سازند.

به عنوان مثال مدیران بعضی از شرکت‌ها و ادارات در آمریکا و اروپا برای افزایش تمرکز کارمندان و کاهش سروصدا، استفاده از تلفن همراه را هنگام کار ممنوع کرده‌اند؛ در این مراکز کارمندان فقط هنگام استراحت می‌توانند از تلفن همراهشان استفاده کنند؛ البته ناگفته نماند این شیوه به حفظ روابط دوستانه همکاران نیز کمک می‌کند.

در برخی کشورها مانند ژاپن، برای آرامش بیشتر مردم و به حداقل رساندن آلودگی‌های صوتی، صحبت کردن با تلفن همراه در محل‌های شلوغ و سربسته مانند قطارهای مترو نیز ممنوع است. البته در بسیاری از رستوران‌ها هم در این مورد به مشتریان تذکر داده می‌شود؛ شاید مدیران این رستوران‌ها تصور می‌کنند اگر مردم به فکر نیستند، آنها باید شرایطی فراهم کنند تا افراد بتوانند چند دقیقه‌ای بدون حضور تکنولوژی با دوستان و خانواده‌شان یک شام یا ناهار با چاشنی آرامش صرف کنند.

مورد مهم دیگری که نشان می‌دهد افراد گاهی در استفاده از این فناوری‌ها زیاده‌روی می‌کنند، هشدار روان‌شناسان آمریکایی است؛ آنها می‌گویند در حال حاضر در بسیاری از خانه‌ها، حتی اعضای یک خانواده هم در اتاق‌های دربسته می‌نشینند و با اینترنت با هم صحبت می‌کنند یا در محیط کار با همکاری که یک میز با او فاصله دارد با چت صحبت می‌کند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی – جام‌جم