جام جم آنلاین: در روزهایی که عروسک کلاهقرمزی، گیشه سینماها را گرم کرده است، جای خالی دیگر عروسکهای تلویزیونی در سینما بیشتر به چشم میآید.
زیزی گولو، مجید جان دلبندم، هاپوکومار، سنجد، نوک طلا، چاق و لاغر، کار و اندیشه از عروسکهایی است که به دلیل محبوبیت بین مردم و بخصوص کودکان میتواند مردم زیادی را مشتری سالنهای سینما کند.
از بین همه عروسکهای تلویزیونی تاکنون فقط کلاه قرمزی و دوستانش و موشهای مدرسه موشها شانس ورود به سینما را پیدا کردهاند.
برای یافتن پاسخ این سوال که ورود عروسکهای تلویزیونی به سینما با چه موانعی مواجه است به سراغ چند نفر از مدیران و هنرمندان حوزه کودک رفتیم و نظرشان را جویا شدیم. کمکاری تهیهکنندگان، سرمایهگذاری نکردن مدیران و تهیهکنندگان در این عرصه، فراموش شدن برخی عروسکها و نبودن گروههای منسجم از مهمترین دلایلی بود که این افراد به آن اشاره کردند.
ساخت فیلم سینمایی سنجد به نتیجه نرسید
نگار استخر، عروسکگردان سنجد، کمکاری تهیهکنندگان را یکی دیگر از عوامل توقف عروسکها در تلویزیون میداند و تاکید میکند: در سال ۸۱ زمانی که عروسک سنجد در اوج بود من پیشنهاد دادم که نسخه سینماییاش هم ساخته شود. برای رسیدن به این هدف با خیلیها صحبت کردم، اما به دلایلی صحبتها به نتیجه نرسید.
عروسک سنجد چند تا تهیه کننده عوض کرد که بعضیهایشان پیگیری و دلسوزی لازم برای ساخت نسخه سینمایی این کار را نداشتند.
عروسک گردان سنجد محدودیتهای اداری را اصلیترین دلیل ساخته نشدن نسخه سینمایی کارهای عروسکی میداند و میگوید: مالکیت معنوی عروسکهای تلویزیونی متعلق به صدا و سیماست و تا زمانی که مدیر گروه شبکه اجازه ندهد، برنامهساز نمیتواند خارج از سازمان از عروسک خودش استفاده کند.
نگار استخر در پاسخ به این سوال که چطور به گروه کلاه قرمزی اجازه داده شد نسخه سینماییاش را بسازند؟ گفت: احتمالا مدیر گروه آن زمان سختگیری نکرده و چنین اجازهای را داده است. کلاه قرمزی این شانس و اقبال را پیدا کرده که راهی سینما شود. درباره مدرسه موشها هم این اتفاق افتاد که باید آن را به حساب متفاوت بودن نسخه سینمایی و تلویزیونی دانست. در مدرسه موشها شخصیتها و عروسکها همان بودند، اما فضای داستان کاملا متفاوت شده بود.
وی درباره شرایط لازم برای محبوب شدن یک عروسک توضیح میدهد: هر عروسکی که محبوب میشود حتما ظرفیتش را داشته که به یک نقطه اوج رسیده است. نکته مهم این است که بچهها باید یک عروسک را دوست داشته باشند.
این محبوبیت به خاطر منحصربهفرد بودن یک عروسک و قصههای خاصش رخ میدهد. البته در یک دورهای عروسکها بسادگی محبوب میشدند، اما الان شرایط کار برای بچهها سخت شده و فضایی به وجود آمده که عروسکها براحتی محبوب نمیشوند. من و همکارانم چند عروسک جدید را به تلویزیون آوردیم، ولی هیچکدامشان به نقطه اوج نرسیدند. یعنی جدای از استعداد و توان برنامهسازان باید چیزهای دیگری هم دست به دست هم دهند تا یک عروسک محبوب شود.
سینما عمر عروسک را کوتاه میکند
مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه تهران با تائید این نکته که تهیهکنندگان برای استفاده از عروسک در خارج از سازمان صدا و سیما باید از مدیران سازمان اجازه بگیرند، میگوید: همه امتیازات مادی و معنوی عروسکهای تلویزیونی متعلق به صدا و سیماست. بنابراین تهیهکنندگان بدون مجوز مدیران سازمان نمیتوانند از عروسک هیچ استفادهای بکنند. عروسک به سفارش سازمان ساخته شده است و اگر قرار باشد عکسش روی یک کیف یا جلد کتاب چاپ شود یا سیدیاش وارد شبکه رسانههای تصویری شود سازمان صدا و سیما باید در جریان قرار بگیرد.
محبوبه سمیعی ظفرقندی ادامه میدهد: علاوه بر مدیر گروه کودک شبکه باید مدیران واحد بازرگانی، مدیر شبکه، معاونت سیما و چند نهاد دیگر مجوزهای لازم را صادر کنند تا تهیهکننده بتواند از یک عروسک تلویزیونی در خارج از سازمان استفاده کند، ضمن این که عروسکها بدون صداپیشههایشان ناقص هستند. یک تهیهکننده برای ساخت یک فیلم باید صداپیشه عروسک را هم در کنار خودش داشته باشد و این صداپیشهها بیشترشان نیروهای سازمان صدا و سیما هستند.
این مدیر تلویزیونی، سرمایهگذاران و تهیهکنندگان را مهمترین عامل ساخت فیلمهای سینمایی عروسکی معرفی میکند و توضیح میدهد: این افراد باید خودشان تمایل داشته باشند تا چنین فیلمهایی ساخته شود، ضمن این که این اتفاق باید با دقت و حساسیت صورت گیرد. ورود به سینما میتواند عمر کاری یک عروسک را کوتاه کند. یعنی عروسک بعد از این که به سینما میآید محبوبیتش را از دست میدهد و فراموش میشود. من کلاه قرمزی را یک استثنا میدانم. روش ورود این عروسک به سینما بسیار حساب شده بود. عروسک مدت زمان زیادی روی آنتن تلویزیون بود و هیچ وقت حس خاطرهانگیزیاش را از دست نداد. ولی مطمئن باشید اگر الان فیلم مدرسه موشها ساخته شود دیگر استقبالی از آن نمیشود؛ چون این عروسکها فراموش شدهاند و دیگر جذابیتی ندارند.
تهیهکنندگان کمکاری کردهاند
عادل بزدوده، طراح و سازنده عروسک مجموعههای «خونه مادربزرگه» و «قصههای تا به تا» کم کاری تهیهکنندگان را عامل اصلی ساخته نشدن فیلمهای عروسکی میداند و توضیح میدهد: ایرج طهماسب و حمید جبلی و حمید مدرسی یک گروه قوی را تشکیل دادهاند و سالهاست در کنار یکدیگر دارند کار میکنند. باید از این گروه قدردانی کرد و دستشان را فشرد که این قدر پشتکار و انگیزه دارند. این افراد دغدغه دیگری جز کار کودک ندارند و تمام وقت و توانشان را صرف این کار کردهاند. اما تهیهکنندگان دیگر عروسکهای تلویزیونی دغدغههای دیگری دارند و سرشان حسابی شلوغ است. باید بروید از این تهیهکنندگان بپرسید که چرا عروسکهایشان را فراموش کردهاند.
این عروسکساز در پاسخ به این سوال که محدودیتهای اداری تلویزیون چقدر مانع راه تهیهکنندگان کارهای عروسکی میشود، میگوید: اگر تهیهکنندهای ایده خوبی برای ساخت فیلم سینمایی داشته باشد محال است سازمان صدا وسیما جلوی کارش را بگیرد. سازمان از خدا میخواهد که عروسکهای تلویزیونی در سینما مطرح بشوند. ولی در این زمینه تا بهحال سرمایهگذاری نکرده است. مدیران تلویزیونی باید من عروسکساز را به چالش بکشند و بگویند چرا نسخه سینمایی خونه مادربزرگه را نساختهای. توانمندی عروسکسازهای ما بیش از اینهاست. اما باید یک نفر پیدا شود و از ما کار بخواهد.
به گفته بزدوده، عروسکهای مجموعه خونه مادربزرگه و زیزیگولو بشدت قابلیت ورود به سینما را دارند و عروسکهای مجید جان دلبندم و سنجد گزینههای مناسبی برای ساخت فیلم نیستند. مگر اینکه چند بار دیگر از تلویزیون پخش بشوند تا خاطرهشان دوباره در ذهن مردم زنده شود.
احسان رحیم زاده - گروه رادیو و تلویزیون
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version