شنا در حوضچه آلودگی

می‌توان ادعا کرد آسیب‌های پوستی و بیماری‌های عفونی نظیر عفونت‌های گوش، چشم، بینی، بیماری‌های جنسی و تنفسی در کنار ناراحتی‌های روده‌ای مانند اسهال از جمله مهم‌ترین خطراتی است که هنگام استفاده از استخرهای آلوده متوجه شناگران می‌شود. البته بسیاری از مدیران استخرها و همچنین مسئولان بهداشتی کلر موجود در آب استخر را گواه و دلیلی برای ادعای سلامت بهداشتی این مکان‌ها می‌شمارند و به مردم این اطمینان خاطر را می‌دهند که بدون هیچ دغدغه‌ای شنا و استخر را به عنوان مفیدترین ورزش و تفریح خود انتخاب کنند.

این در حالی است که دکتر طاهره افتخاری متخصص زنان و زایمان درباره مضرات استفاده از کلر ضدعفونی‌کننده آب استخرها هشدار می‌دهد: کلر موجود در آب استخرها می‌‌تواند موجب تحریک پوست و افزایش احتمال عفونت واژن در افرادی که از استخر استفاده می‌کنند، شود و همچنین استفاده زیاد از کلر در استخرها نیز می‌‌تواند اثرات مخربی روی پوست افراد بویژه زنان داشته باشد.

کلر، ضدعفونی‌کننده عفونت‌زا

به گفته بسیاری از کارشناسان سلامت، میزان کلر موجود در آب استخر برای پوست و مو زیان‌آور است. افرادی که به طور مرتب به استخر می‌روند، به دلیل این که موی سر و پوست آنها به طور مداوم در تماس با کلر است، لایه خارجی مو و پوست آنها صدمه دیده و رطوبت طبیعی پوست و مو نیز از بین می‌رود در نتیجه خشکی مو و پوست را به همراه می‌آورد.

به همین دلیل است که امروزه، میزان رعایت بهداشت فردی و عمومی، کنترل دمای آب استخرها، کیفیت آب مصرفی، میزان و نحوه رعایت استاندارد استفاده از کلر ضدعفونی‌کننده آب استخرها، خطرات کلر مصرفی در آب و سطح نظارت مسئولان و کارشناسان وزارت بهداشت از استخرها از جمله دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی است که ذهن بسیاری از طرفداران استخر و مردم را به خود مشغول کرده است.

جایی برای انتقال بیماری‌های عفونی

بر همین اساس دکتر حمید عمادی متخصص بیماری‌های عفونی و استاد دانشگاه، در خصوص بیماری‌های شایع عفونی ناشی از استخرهای غیربهداشتی هشدار می‌دهد و در این باره به «جام‌جم» می‌گوید: عفونت‌های تنفسی، گوش درد، عفونت‌های گوش خارجی، سرما خوردگی به دلیل دوش‌های آب سرد و عفونت‌های مخاط چشم ناشی از آب استخر که گاهی مواقع به کوری و نابینایی فرد منجر می‌شود، از جمله بیماری‌ها و عفونت‌هایی است که در نتیجه رعایت نکردن اصول و موارد بهداشتی استخر‌ها بروز پیدا می‌کند.

به گفته وی استخرها زمینه‌ساز انواع مختلفی از عفونت‌های قارچی و پوستی نظیر تبخال هستند و با توجه به این‌که بسیاری از استخرها بخصوص استخر بانوان سرپوشیده و از نور آفتاب بی‌بهره‌ است و رطوبت زیادی در این مکان‌ها وجود دارد، این رطوبت‌ها می‌تواند موجب ایجاد انواع عفونت‌های قارچی شود.

عمادی ادامه می‌دهد: شایع‌ترین این نوع عفونت‌ها، عفونت‌های پوستی، تبخال و قارچ‌هایی است که می‌تواند تمامی بدن، ناخن، انگشتان دست و پا، ناحیه کشاله‌ران، ناحیه دهان و دستگاه تناسلی افراد را درگیر کند و در نهایت کچلی مو را نیز به همراه آورد به طوری که برخی از این عفونت‌ها مسری و قابل سرایت به دیگران است.

استخر، هپاتیت و ایدز ندارد

این متخصص عفونی در پاسخ به این سوال که آیا عفونت‌هایی نظیر ایدز و هپاتیت می‌تواند از طریق آب استخر انتقل یابد، می‌افزاید: برخلاف تصور عموم مردم برخی عفونت‌ها نظیر ایدز و هپاتیت از طریق آب استخر انتقال نمی‌یابد و می‌توان گفت انتقال این نوع بیماری‌ها در استخرها حتی استخرهای مشترک بین خانم‌ها و آقایان بسیار بندرت اتفاق می‌افتد.

ورود ممنوع برای…

به گفته عمادی، رعایت بهداشت فردی و عمومی مهم‌ترین راه پیشگیری از بروز انواع بیماری‌های عفونی در استخر است که با رعایت این موارد نظیر عدم استفاده از وسایل حمام، دمپایی، مایوی مشترک به عنوان مهم ترین عامل انتقال بیماری‌های تناسلی بخصوص در زنان، حوله مشترک، نشستن کنار استخر، خالی کردن مثانه قبل از ورود به استخر و دوش گرفتن قبل و بعد از وارد شدن به استخر، می‌توان از بروز انواع عفونت‌های ناشی از استخر جلوگیری کرد.

اما این‌که سهم وزارت بهداشت به عنوان مسئول و متولی تامین و حفظ سلامت مردم در جهت نظارت، بازرسی و کنترل بر بهداشت و سلامت استخرها تا چه اندازه است و آیا این نظارت‌ها توسط این وزارتخانه به صورت منظم انجام می‌گیرد از جمله سوالاتی است که بسیاری از مردم و کارشناسان با آن مواجه هستند.

مهندس سیدرضا غلامی معاون فنی بهداشت محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، مساله بهداشت استخرها را به چند مقوله بهداشت و سلامت آب، بهداشت محیط تجهیزات و محل استخرها، بهداشت فردی و رعایت نکات بهداشت مراجعان تقسیم می‌کند و می‌گوید: در مقوله بهداشت و سلامت آب، آب موجود در استخر باید روشن، شفاف و به دور از هر نوع تیرگی باشد و برای این منظور و از بین رفتن آلودگی‌های ثانویه در آب باید از کلر به میزان استاندارد یعنی یک تا سه میلی‌گرم در هرلیتر به آب اضافه کرد.

به گفته این مسئول در وزارت بهداشت، جهت شفافیت، از بین رفتن باکتری‌های موجود در آب و در نهایت سلامت استخر، باید آب این مکان‌ها مدام از یک ورودی و خروجی در حال گردش باشد به طوری که کارشناسان بهداشتی در بازدید خود از آب استخر نمونه‌برداری میکروبی انجام می‌دهند و استخرهایی که این موارد را رعایت نمی‌کنند قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود.

قبل از ورود به استخرها، استفاده از حوضچه‌های ضدعفونی‌کننده برای تمامی افراد ضروری است. به‌گفته غلامی تمامی محیط‌های استخرها باید تمیز و قابل شست‌و‌شو باشد و با توجه به این‌که آب این حوضچه‌ها باید با ۲۰ تا ۵۰ میلی‌گرم در لیتر ضدعفونی شده باشند استفاده از این حوضچه‌ها قبل از ورود به استخر در تامین بهداشت استخر‌ها بسیار قابل توجه است.

استخر زنان آلوده‌تر از استخر مردان

به گفته معاون فنی بهداشت محیط مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت احتمال آلودگی‌های ثانویه در استخر زنان بیشتر از مردان است. در این خصوص بهتر است زنان دقت بیشتری در رعایت بهداشت فردی داشته باشند و به طوری که هیچ خانمی با آرایش وارد استخر نشود و درحد امکان فردی که از استخر استفاده می‌کند باید مطمئن باشد که بیماری خاصی ندارد و قبل از ورود و بعد از خروج از استخر دوش بگیرد.

وی می‌گوید: این ادعا که شیوع انواع بیماری‌های پوستی در استخرهای مشترک بین خانم‌ها و آقایان بیشتر است هیچ مبنای درستی ندارد و در صورت رعایت بهداشت فردی و عمومی، تمامی استخرها از انتقال بیماری‌ها مبرا هستند.

به گفته مهندس غلامی، نظارت و کنترل بر بهداشت استخرها در فصول گرم سال توسط این وزارتخانه، تشدید می​شود به طوری که با توجه به شروع تابستان و افزایش استفاده مردم از استخرهای عمومی، دستورالعملی از وزارت بهداشت، مبنی بر تشدید بازرسی‌ها به معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ شده است و براساس آن صاحبان این مراکز موظف به رعایت این دستورالعمل هستند.

بازرسی از استخر، هر ۱۵ روز یکبار

بالای ۴۰ درصد از مدیران استخرها کارشناسانی برای نظارت بر بهداشت استخرها به صورت تمام‌وقت یا پاره‌وقت به خدمت می‌گیرند. به گفته مهندس غلامی در کنار این نظارت‌ها، وزارت بهداشت نیز کارشناسانی به این منظور استخدام کرده که اینها بسته به فصول مختلف نظارت‌هایشان را به صورت متناوب انجام می‌دهند، به‌طوری که در فصول گرم، این نظارت‌ها هر ۱۵ روز یکبار و در فصول دیگر هرماه یکبار صورت می‌گیرد. به طوری که منابع مالی وزارتخانه این امکان را به ما نمی‌دهد نظارت‌های خود را به صورت روزانه انجام دهیم.

وی می‌افزاید: کارشناسان بهداشت محیط در بازدید از این استخرها مواردی مانند بهداشت آب حوضچه و استخر، وضعیت فیزیکی ساختمان استخر، تجهیزات موجود در فضای استخر و کلرسنجی را مورد بررسی قرار می‌دهند.

مدیران استخرهای آلوده دادگاهی می‌شوند

به گفته این مقام مسئول در وزارت بهداشت، براساس نظارت‌های وزارت بهداشت حدود ۷۰ درصد استخرها موارد و نکات بهداشتی را تقریبا رعایت می‌کنند و استخر‌هایی که صددرصد موارد بهداشتی را رعایت می‌کنند، کمتر از ۲۰ درصد است و براساس گزارش کارشناسان، مدیرانی که موارد بهداشتی در استخر را رعایت نکنند، به مراجع قضایی ارجاع داده خواهند شد.

نظارت بر استخرهای شهرستان‌ها مداوم تر و بیشتر از شهرهایی نظیر تهران صورت می‌گیرد. به گفته غلامی، نظارت و بازرسی‌های کارشناسان وزارت بهداشت در استخرهای شهرستان‌ها به دلیل حجم محدود فعالیت و استقبال محدود مردم، بسیار بیشتر از استخر شهرهای بزرگی نظیر تهران صورت می‌گیرد.

این مقام مسئول در وزارت بهداشت ضمن تاکید بر لزوم رعایت بهداشت فردی توسط شناگران در استفاده از استخر توصیه می‌کند: لازم است افرادی که وارد استخر می‌شوند از حوضچه کلر که مقدار کلر آن بسیار بالاست حتما عبور کنند، در صورت وجود کدورت (تیرگی) آب وارد استخر نشوند، زیرا در صورت کدورت آب، اضافه کردن مواد گندزدا، تاثیری بر کنترل آلودگی آب استخر ندارد و با توجه به شیوع انواع عفونت‌های دستگاه ادراری در بانوان، خانم‌ها قبل از ورود به استخر حتما آرایش خود را پاک کنند.

طاهره مرادی / جام‌جم