صدور «شناسنامه سازهای ایرانی» برای جلوگیری از سرقت معنوی ساز‌ها

«رونمایی از شناسنامه‌ سازهای ایرانی» در بیست‌وهشتمین جشنواره موسیقی فجر می‌تواند به معرفی بیشتر فرهنگ و هنر ایران به شرکت‌کنندگان جشنواره داشته باشد و از سرقت معنوی سازها و ثبت نادرست آن‌ها در یونسکو جلوگیری کند.

 معرفی سازهای ایرانی در «بیست‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر» فرصت خوبی است تا با شناساندن آن‌ها به جامعه هنری، توجه رسانه‌ها و کارشناسان خارجی را به تاریخ فرهنگی و هنری ایران متوجه سازیم.

با توجه به اینکه موسیقی ایران با سازهایی همچون تار، سه‌تار، کمانچه، ‌ساز قانون، سنتور، نی و.. پیوند خورده است و دارای قدمت بالایی می باشند با معرفی آنها به صورت اجزایی به همراه تصاویر و پیشکسوتان و فعالان این عرصه از قبل تا حال می‌توان نگاه‌های جامعه بین‌المللی به ویژه یونسکو را به هنر ایران معطوف داشت.

این اقدام فرهنگی و رونمایی از شناسنامه سازهای ایرانی در جشنواره می‌تواند به شناخت دیگر کشورها نسبت به هنر ایرانی‌ها در استفاده از ساز‌های مختلف در تاریخ و تمدن کشورمان منجر شود تا آن‌ها بهتر فرهنگ و هنر ایرانی را شناخته و ملاحظه کنند.

البته توجه به این مسئله در سال‌های قبل می‌توانست از ثبت معنوی «تار» به نام کشور آذربایجان در یونسکو جلوگیری کند تا روش‎های سنتی در ساخت و همچنین روش‎های نوازندگی و اجرای ساز تار به نام کشور ایران ثبت شود.

از سوی دیگر با معرفی تاریخچه سازهای ایرانی، پیشکسوتان، فعالان هنری و مدارک و مستندات سازها در جشنواره موسیقی فجر می‌توان توجه یونسکو را به این مسئله متوجه ساخت که سازهای دیگری همچون؛ کمانچه، تار، دوتار، سه تار، عود، تنبور، قانون، سنتور و دیگر سازهای بادی و ضربی ریشه در فرهنگ و هنر ایرانی دارند.

برپایی کارگاه‌های تولیدی و آموزشی اینگونه سازها با هنرنمایی هنرمندان در چگونگی ساخت و تولید این سازها در حاشیه برگزاری جشنواره موسیقی فجر بهتر می‌تواند مخاطبان را با قدمت هنری کشورمان آشنا سازد.

راهی دیگر که می‌تواند به معرفی بهتر سازهای ایرانی در سطح جهانی منجر شود و همچون سفیر فرهنگی ما در جهان ایفای نقش کند، تولید فیلم‌های مستند موسیقی و هنری است.

البته این تجربه را می‌توان در عنوان «خلیج‌‌ فارس» دید که استعمارگران اعصار می‌خواهند کلید نادرست خلیج ع ر ب ی را به اذهان جهانی تحمیل کنند.

سرانجام برای پاسداری از میراث خلیج فارس، ۱۰ اردیبهشت‌ماه، به عنوان روز ملی خلیج ‌فارس در تقویم رسمی کشور ثبت شد، اما نکته قابل توجه نحوه مبارزه رسانه‌‌ای با این معضل بود.

اما مهم‌ترین بار تبلیغی اطلاع‌رسانی این معضل، بر دوش هنر هفتم در فرم‌های مختلف آن بود که ‌جز در آثاری چون «جنگ نفت‌کش‌ها»، «کشتی آنجلیکا» و  «راه آبی ابریشم» ‌نشانه‌هایی از این تلاش دیده نشد، البته «ارد عطاپور» هم فیلم مستندی با عنوان «خلیج فارس» ساخت که از شبکه یک سیما پخش شد و جوایز بسیاری را هم دریافت کرد. البته ساخت مستندهایی با موضوع موسیقی و پرداختن به زندگی اساتید موسیقی را برای معرفی چهره‌های برجسته موسیقی معاصر را نباید نادیده گرفت اما توجه به تولید مستندهای فاخر موسیقی نیازمند تلاش بیشتری از سوی فعالان فرهنگی است.

«صدور شناسنامه هنری» از سوی فعالان فرهنگی ارشاد و سازمان میراث فرهنگی برای این سازها گامی دیگر است تا در قالب کتابچه‌هایی به زبان‌های انگلیسی و عربی در اختیار مهمانان خارجی قرار داده شود تا  با فرهنگ و هنر موسیقی این خطه از جهان بیشتر آشنا شوند و اگر در جایی  تصویر و یا اسم این سازها را شنیدند نام «ایران» برایشان تداعی گردد.

—-

نویسنده: روح‌الله فرقانی فدافن

منبع: فارس