پورتال خبری ممتاز نیوز: نامش با بسیاری از پروندههای بزرگ سیاسی و اقتصادی کشور گره خورده است. وی وکیل مدافع بسیاری از شخصیتهای سیاسی مانند محمد عطریانفر، سعید لیلاز، غنچه قوامی و بهتازگی مهدی هاشمی بوده است. با سیدمحمد علیزاده طباطبایی بهبهانه برگزاری دادگاه بابک زنجانی قرار گفتوگو گذاشتم اما بحث کمی به پرونده مهدی هاشمی هم کشیده شد. در ادامه متن گفتوگوی علیزاده طباطبایی را از نظر میگذرانید:
ارزیابی شما از برگزاری دادگاه بابک زنجانی چیست؟
براساس کیفرخواست بابک زنجانی اتهام وی اخلال در نظام اقتصادی است. با این وجود هنوز مشخص نیست بابک زنجانی چه اخلالی در کدام قسمت از نظام اقتصادی انجام داده است. این در حالی است که برخی از این جرایم در خارج از کشور صورت گرفته و مشمول اصل صلاحیت سرزمینی میشود. براساس قوانین جدید آیین دادرسی کیفری پروندههای بزرگ که به افکار عمومی ارتباط پیدا میکند باید بهوسیله سه قاضی مورد بررسی قرار بگیرد. با این وجود این پرونده با یک قاضی درحال بررسی است. مساله دیگر اینکه پروندههایی که به مساله فساد اقتصادی مربوط میشود باید تحت نظر قضات متخصص برگزار شود.
مسائل مربوط به بابک زنجانی از ابتدا سیاسی بوده و به دولت گذشته و مسئولان آن دولت ارتباط پیدا میکند. این مساله دارای چه تفسیری است؟
سه وزیر و رئیس کل بانک مرکزی دولت گذشته به شکلهای مختلف درگیر این پرونده بودهاند. مسالهای که در این زمینه باید مشخص شود این است که آیا این سه وزیر در حدود اختیارات خود در این زمینه تصمیمگیری کردهاند یا اینکه از اختیارات خود خارج شدهاند. هنوز این مساله به درستی مشخص نشده است. بنده در این زمینه حتی از وکلای نفتی نیز پرسوجو کردم اما ایشان عنوان میکنند هیچ ردپایی از این چهار عضو کابینه در این پرونده وجود ندارد. این در حالی است که در کیفرخواست این پرونده نیز اشاره روشنی به این مساله نشده است. در چنین شرایطی این سوال به ذهن متبادر میشود که چگونه ممکن است یک جوان این همه افراد را فریب داده باشد. مساله دیگر اینکه ممکن است اقدامات بابک زنجانی در چارچوب اختیارات این افراد بوده که در چنین وضعیتی مسئولان وقت باید نسبت به این مساله پاسخگو باشند. مساله دیگر اینکه این اتفاق در یک مدت کوتاه رخ نداده و زمان زیادی برای این همه تخلف نیاز بوده است. نکته دیگر اینکه چگونه ممکن است یک نفر بدون مجوز قانونی حجم عظیمی از داراییهای کشور را به حساب دیگری منتقل کند. یکی از مشکلات مهم ما در سیستم اداری این است که برخی مدیران به حیطه اختیارات خود واقف نیستند و گمان میکنند هنگامی که مسئول یک قسمت میشوند هر طور که دوست دارند میتوانند عمل کنند. افرادی نیز که بحث رشوه درباره آنها وجود داشته در دادگاه بابک زنجانی هنوز مطرح نشدهاند. مساله دیگر اینکه وکیل بابک زنجانی به تازگی عنوان کرده که یکی از نهادها حاضر است بدهی وی را پرداخت کند. باید این اظهارات پیگیری شود که کجا حاضر است بدهی بابک زنجانی را پرداخت کند. دولت به دنبال مجازات شخص خاصی نیست و بلکه به دنبال وصول پولهای از دست رفته خود است. خطری که بنده احساس میکنم این است که عدهای بیرون در حال فریب بابک زنجانی هستند که وی هیچ اطلاعاتی ندهد. به نظر میرسد این عده به دنبال منافع جدیدی هستند.
این افراد چه کسانی و به دنبال چه منافع جدیدی هستند؟
این عده به دنبال این هستند که بابک زنجانی اعدام شود اما تکلیف پولها مشخص نشود. مساله مهم در این پرونده این است که اگر بابک زنجانی اعدام شود سرنوشت نامشخصی در انتظار پولهای دولت خواهد بود و مشخص نیست که دولت در نهایت موفق شود به پولهای خود دست پیدا کند. سوال مهم در این زمینه این است که بابک زنجانی از چه مسالهای مطمئن است که هیچ اطلاعاتی نمیدهد. حتی رفتار ظاهری بابک زنجانی و خونسردی وی نیز نوعی اطمینان خاطر را به ذهن متبادر میسازد.
پیشبینی شما به عنوان یک حقوقدان از حکم بابک زنجانی چیست؟آیا تصور میکنید وی به اعدام محکوم خواهد شد؟
براساس قانون وی باید اعدام شود. در پروندههای مشابه افرادی وجود داشتهاند که میزان تخلفات آنها کمتر از بابک زنجانی بوده اما در نهایت به اعدام محکوم شده و این حکم درباره آنها اجرا شده است.
مساله مهم در این زمینه این است که نام برخی از مسئولان عالیرتبه دولت گذشته مطرح شده است. اگر چنین اتفاقی رخ بدهد از نظر حقوقی این پرونده چه ویژگیهایی پیدا خواهد کرد؟
این مساله که نام برخی افراد مطرح شود که فرصت برای دفاع از خود نداشته باشند صحیح نیست. نکته مهم در این زمینه اینکه باید مشخص شود مسئولانی که به شکلی با این پرونده مرتبط بودند در حدود اختیارات خود اقدام کردهاند یا اینکه خارج از اختیارات خود عمل کردهاند.
برخی از کارشناسان عنوان میکنند اموال خارجی بابک زنجانی وضعیت نامشخصی پیدا کرده است. از نظر قانونی وظیفه حفظ اموال خارجی بابک زنجانی برعهده کیست؟
بابک زنجانی وکیل خارجی هم دارد و وکیل وی مسئولیت اموال خارجی وی را برعهده گرفته است. نکته مهم اینکه برخی از جرائم بابک زنجانی در خارج از ایران صورت گرفته و رسیدگی به آنها سخت شده است.
اگر به شما پیشنهاد میدادند وکالت بابک زنجانی را برعهده بگیرد موافقت میکردید؟
قبل از بازداشت بابک زنجانی دو تن از نزدیکان وی به دفتر من آمدند و درخواست کردند که بنده وکالت ایشان را برعهده بگیرم. با این وجود من مصلحت ندیدم که چنین مسئولیتی را بپذیرم. دلیل این مساله نیز این بود که من به این نتیجه رسیدم که اقداماتی که در این زمینه صورت گرفته برای من قابل دفاع نیست. البته یکی دیگر از دلایلی که باعث شد بنده این پرونده را قبول نکنم مسائل سیاسی بود. به نظر من اگر عمل هر متهمی هم قابل دفاع نباشد اما شخص وی قابل دفاع است. قانون یک تعریف خاص برای هر جرمی تعریف کرده است. در نتیجه نمیتوان یک متهم را بیش از حدودی که قانون تعیین کرده مجازات کرد. به نظر من باید تلاش شود این پولها به خزانه دولت برگردد. این مساله که بابک زنجانی با اطمینان حاضر میشود و از پاسخگویی نسبت به سرنوشت پولها طفره میرود جای تامل دارد.
آقای جهانگیری معاون اول رئیسجمهور عنوان کردند که بابک زنجانی با گردنکلفتی از بازگشت
پولها خودداری میکند. سکوت و عدم همکاری بابک زنجانی چه تبعاتی برای وی خواهد داشت؟
از نظر حقوقی دستگاههای ذیربط باید دلیل کافی برای متهم کردن وی در اختیار داشته باشند. نخستین و ابتدائیترین دلیل در این پرونده این است که بابک زنجانی نفت را از ایران خارج کرده اما پول آن را بازنگردانده است. متاسفانه هنور توجیه ایشان برای عدم بازگشت پولهای نفت رسانهای نشده و ما اطلاع دقیقی نداریم که بابک زنجانی در پاسخ چه استدلالهایی را در این زمینه مطرح میکند. مسالهای که در این زمینه به صورت قطعی مشخص است سوءاستفاده عدهای از تحریمها بوده است. این افراد هنگامی که متوجه شدهاند دولت گذشته نیازمند دور زدن تحریمهاست و حاضر است هر کاری در این زمینه انجام دهد تلاش کردهاند از این فرصت سوءاستفاده کنند.
اگر بابک زنجامی اعدام شود سرنوشت پولهای وی چه خواهد شد؟
بنده قطعا اعدام بابک زنجانی را قبل از انتقال پولها به ضرر میدانم و معتقدم اگر وی اعدام شود دست دولت از پولهای نفت برای همیشه کوتاه خواهد شد.
تقریبا اغلب اقتصاددانها و وکلای دادگستری معتقدند بابک زنجانی تنها نیست. از نظر حقوقی با چه ابزاری میتوان به ماهیت واقعی این مساله دست پیدا کرد؟
دستگاههای ذیربط ما دارای قدرت و توانمندی بسیاری هستند و اگر سرنخهای مهمی به دست بیاورند به صورت قطعی ماهیت این جریان را مشخص خواهند کرد. مساله مهم این است که ممکن است مسئولان در جریان بررسی احیانا به اشخاصی برخورد کنند. در شرایط کنونی سه وزیر و رئیس کل بانک مرکزی دولت گذشته به شکلهای مختلف مطرح شدهاند. باید مشخص شود که با دستور چه کسی شرایط بابک زنجانی را تسهیل کردهاند. از نظر قانونی حتی اجرای دستورات غیرقانونی مافوق هم لازمالاجرا نیست و این افراد در صورت چنین اتفاقی یا باید مسئولان قضائی را در جریان امور قرار میدادند یا افکار عمومی را مطلع میکردند که مثلا احتمال تخلف بزرگی در دولت وجود دارد.
چرا دادگاه بابک زنجانی علنی برگزار شد اما دادگاه مهدی هاشمی علنی برگزار نشد؟
برگزاری علنی دادگاه بابک زنجانی سبب شفافیت و آگاهی افکار عمومی از پشت پرده این فساد بزرگ اقتصادی خواهد شد. درباره دادگاه مهدی هاشمی نیز باید عنوان کنم که ما از روز اول مکررا درخواست برگزاری علنی دادگاه را مطرح کردیم اما به دلایل مختلف با این درخواست موافقت صورت نگرفت. اینکه دادگاه علنی یا غیرعلنی باشد در حوزه اختیارات قاضی پرونده است.
چرا مهدی هاشمی به علنی برگزار شدن دادگاه اصرار داشت؟
به دلیل اینکه خودش تصورمیکرد هیچ دلیلی برای غیرعلنی بودن وجود نداشت. ما از ابتدای دادگاه مهدی هاشمی تاکید داشتیم که شهود چه له و چه علیه ما باید در دادگاه حضور پیدا کنند و شهادت خود را بهصورت رسمی اعلام کنند. مهدی هاشمی همواره معتقد بود که اگر جرمی مرتکب شدهام ترجیح میدهم در همین دنیا مجازات شوم.
شما در مراحل مختلف هیچ زمان به این مساله فکر نکردید که از اعتبار آیتا… هاشمی در جهت رفع مشکل استفاده کنید؟
ما به هیچ عنوان به چنین مسالهای فکر نکردیم. ضمن اینکه آیتا… هاشمی همچنین اجازهای به ما نمیداد. آقای هاشمی یکبار در پاسخ به برخی هجمهها که علیه ایشان صورت میگرفت به ما گفت اگر پنج فرزند من هم بازداشت شوند من از اصول و مواضع خود که برای انقلاب و نظام اخذ کردهام کوتاه نخواهم آمد.
شما در جریان پیگیریها با آیتا… هاشمی هم دیدار داشتید؟
بله، بنده به صورت مرتب با ایشان دیدار و گفتوگو داشتم. ایشان در مراحل مختلف از ما اطلاعات میخواستند تا در جریان جزئیات دقیق مساله قرار بگیرند. آیتا… هاشمی از روز اول به ما تاکید داشتند که اگر مهدی مرتکب جرمی شده باید من هم در جریان قرار بگیرم.
پس از زندانی شدن مهدی هاشمی شما با ایشان ملاقات هم داشتهاید؟
تاکنون این دیدار میسر نشده است. این در حالی است که تاکنون مهدی هاشمی سه بار درخواست دیدار حضوری با وکیل خود که بنده باشم را با مسئولان زندان مطرح کرده است.با اخبار سایت واکنش همراه باشید.