به گزارش خبرنگار اعزامی ایرنا، همه ساله در فصل گرما و تابستان، هزاران خانواده، راهی سواحل شمالی کشور می شوند تا از طبیعت زیبا و خدادادی این مناطق بهره مند شوند.
در این رهگذر، طرح های ویژه سالم سازی دریا با هدف حفظ جان گردشگران، نقش موثری در رضایتمندی مسافران ایفا می کند.
با نگاهی به مناطق اجرای طرح های سالم سازی دریا، مواردی مانند کمبود امکانات رفاهی، بهداشتی، وجود انواع زباله‌های خانگی و پزشکی، ورود پساب فاضلاب‌های شهری و شیمیایی کارخانه ها به دریا و ساخت و سازهای بلند و غیرمجاز در کنار طرح‌های سالم سازی دریا برای مسافران تابستانی این خطه سرسبز از کشورمان مشکلاتی را ایجاد کرده است.
مطلوب نبودن طرح های سالم سازی دریا با توجه به گستردگی سواحل شمالی خزر و نداشتن مهارت امدادگران اورژانس و هلال احمر و همچنین ناجیان غریق در مواجهه با افراد غریق، از جمله مشکلات طرح های سالم سازی دریا است.
یک مسافر، گرانی غیرمتعارف خدمات ساحلی شامل استفاده از قایق های تفریجی و جت اسکی را از مشکلات این طرح ذکر کرد و افزود: نبود امنیت اخلاقی و اجتماعی در مناطق طرح های سالم سازی دریا از مشکلات دیگر این طرح ها است.
مسافر دیگری نیز می گوید: رعایت نکردن بهداشت محیط و مراقبت بهداشتی از مسافران با احداث سرویس های بهداشتی و دوش های استحمام پس از شنا، عدم نظارت بر خدمات دهندگان و فروشندگان ساحلی و همچنین عدم ساماندهی و هماهنگی فعالان و خدمات دهندگان بخش های خصوصی و دولتی در ساحل، باعث نارضایتی مسافران سواحل خزر شده است.
در یک دهه گذشته، آمار تلفات غرق شدگی در سواحل دریای خزر، آن چنان افزایش یافته که زنگ‌های خطر به صدا درآمده است تا جایی که مسوولان تصمیم گرفتند، با اجرای طرحی با عنوان’ طرح سالم سازی دریا’، از وقوع چنین حوادث ناگواری جلوگیری کنند.
طرح سالم سازی دریا در سواحل شمالی خزر و در استان های مازندران، گیلان و گلستان در حال حاضر در یک محدوده چند متری بدون هیچ گونه جذابیت و قابلیت ویژه‌ای محصور شده و همه امکانات آن تنها به نصب چند جایگاه دوش آب معیوب و تعدادی سرویس بهداشتی بدون شیر آب محدود شده است.
نبود امکانات رفاهی، تفریحی و بهداشتی نظیر دوش مناسب و سرویس بهداشتی سبب شده تا مسافران سواحل شمالی تمایزی میان محدوده‌های سالم سازی شده دریا و غیر حفاظت شده و خطرناک آن قائل نشوند.
بیش از ۷۰۰ کیلومتر از نوار ساحلی دریای خزر در حاشیه استان های شمالی کشور قرار دارد، از اینرو به اعتقاد جمعی از مسوولان و کارشناسان، باید طرحی جامع و اصولی برای بهره مندی از این جاذبه طبیعی برای گردشگران و مسافران تابستانی ارایه شود.
سالانه، حدود ۹۰ درصد مسافران و گردشگران برای استفاده از دریا به شهرهای شمالی واقع در استان های یاد شده، سفر می کنند،بنابراین به تاکید کارشناسان و صاحب نظران، باید برای توسعه طرح های سالم سازی دریا در این مناطق تلاش بیشتری شود.
به باور کارشناسان و صاحب نظران این حوزه، در ارگانهای مختلف مانند هلال احمر، اورژانس، سازمان پزشکی قانونی و سازمان مدیریت بحران، ضرورت تسریع در آزاد سازی حریم قانونی دریا، ساماندهی مدیریت بر سواحل، تامین امکانات رفاهی، ایجاد و تجهیز پست ها و پایگاه های ثابت و موقت امداد و نجات ساحلی و دریایی و همچنین راه اندازی گروه های مدیریت شناسایی اجساد افراد در طرح های یاد شده، باید مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد.
یک کارشناس امداد و نجات در این زمینه در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا، مشکلات مالی، نبود بسترهای مناسب، کمبود امکانات، کم بودن شمار ناجیان غریق و نبود متولی مشخص را از جمله مشکلات و تنگناهای فراروی طرح های سالم سازی دریا در شمال کشور عنوان کرد.
‘حسام لهراسبی’ افزود: کم بودن شمار عوامل اجرایی مانند متولیان نظارتی و پاسخگو در طرح های یاد شده، از جمله مشکلات طرح های سالم سازی دریا در استان های شمالی کشور است.
وی اضافه کرد: بخشی از مشکلات موجود به بهره برداران و بخشی نیز به گردشگران برمی گردد، از این رو، اطلاع رسانی و آموزش در این زمینه ضروری و حائز اهمیت است.
این نجاتگر و متخصص عملیات امداد و نجات اظهار داشت: بررسی ها نشان می دهد که بیشترین شمار غرق شدگان در خارج از طرح های سالم سازی است و این بیانگر آن است که طرح های سالم سازی دریا در حال حاضر به دلیل کمبود امکانات، پاسخگوی نیازهای شناگران و گردشگران خزر نیست.
لهراسبی یاد آور شد: طرح های سالم سازی دریا، ظرفیت محدودی دارند و برای توسعه آنها باید برنامه ریزی مناسب و کارشناسی صورت پذیرد.
این کارشناس امداد و نجات ادامه داد: متولی طرح های سالم سازی دریا در سواحل شمالی کشور، باید مشخص شود و زیرساخت ها و بسترهای مورد نیاز برای پذیرش و کاهش غریق در این دریا را باید فراهم کرد.
این کارشناس مسایل امداد و نجات اظهار داشت: بودجه سالانه طرح های سالم سازی دریای شمال بسیار اندک و ناچیز است، این در حالی است که یک طرح سالم سازی دریا مناسب بدون احتساب زمین، سالانه بیش از دو میلیارد ریال هزینه دارد.
‘آرزو دهقانی’ کارشناس آموزش مرکز حوادث و فوریت های پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا افزود: مطالعه جامع برای اجرای طرح های سالم سازی دریا در استان های گیلان، مازندران و گلستان ضروری و حتمی است.
وی اظهار داشت: متاسفانه برخی از طرح های سالم سازی دریا، فاقد راه های دسترسی مناسب به توفقگاه خودرو، استراحتگاه مناسب و ایمن برای مسافران و گردشگران است.
دهقانی بیان داشت: ارتقاء سطح کیفی محل شنای مجزا، تامین امکانات رفاهی و تفریحی در طرح های سالم سازی دریا در استان های شمالی و ساحلی خزر ضروری است.
طبق آمار، از ۷۸ درصد ساخت و سازها در طول نوار ساحلی ۳۳۸ کیلومتری دریای خزر در مازندران، ۲۸ درصد مربوط به بخش های دولتی، ۴۴ درصد بخش خصوصی و بقیه به مراکز نظامی، صنعتی و آموزشی اختصاص دارند.
‘حسین درخشان’ سخنگوی سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر گفت: طرح های سالم سازی دریا، فعال در شمال کشور به الگوی مناسب نیاز دارد.
وی افزود: این امر باید در راستای توسعه گردشگری و رونق هرچه بیشتر اقتصادی در شمال کشور اجرا شود.
مدیرروابط عمومی سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمراظهار داشت: بیشتر طرح های سالم سازی دریا در شمال، مناسب نیستند و برای بهینه سازی آنها باید از تجربه طرح های سالم سازی دریا در سایر کشورهای موفق استفاده شود.
به گفته درخشان، هدف اصلی بهینه سازی طرح های سالم سازی دریا در شمال، تکریم گردشگران و مسافران ورودی به استان های شمالی کشور است و برای اجرای مطلوب این طرحها به توجه ملی نیاز است.
‘حسین سلیمی’ یکی از شهروندان تنکابنی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا، افزود: با گذری سر زده به طرح های سالم سازی دریا در استانهای شمالی کشور خصوصا استان مازندران، می‌توان بررسی کرد که این طرحها از مطلوبیت خاصی برخوردار نیستند.
وی گفت: طرح مکانیزه سالم سازی دریا از حدود سال های ۸۳-۸۲ به طور جدی تر در استان های ساحلی خزر مطرح شد و هر سال تعدادی از مسوولان پیرامون نحوه و چگونگی اجرای آن صحبت کردند، اما اگر یک طرح مکانیزه به معنای مستدل و واقعی آن در سواحل خزر سراغ دارید، نشانی آن را هم به ما بدهید.
این شهروند تنکابنی ادامه داد: چرایی عدم رضایت شهروندان و گردشگران از طرح‌های سالم سازی دریا موضوع اصلی صحبت جوانان و نوجوانان این خطه از کشور است و این در شرایطی است که همین جوانان و نوجوانان و قریب به اتفاق اهالی مازندران نمی‌دانند که چقدر شنا در آب های آلوده خزر ضرر دارد و به صلاح نیست؛ امری که کمتر مسوول و کارشناسی تن به اقرار درباره آن می‌دهد.
دریای خزربزرگترین دریاچه بسته جهان است که از مجموع شش هزار و ۴۰۰ کیلومتر نوار ساحلی آن، ۷۴۰ کیلومتر در حاشیه سه استان شمالی ایران، مازندران، گیلان و گلستان قرار دارد.
جایگاه صنعت گردشگری و لزوم حفظ محیط زیست سالم و مزیت سواحل شمال در ارتقای صنعت گردشگری موجب شد تا در برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، بهره‌برداری همگانی و سالم از سواحل مورد توجه و بازنگری قرار گیرد.
طبق ماده ۶۳ این قانون، دولت موظف شد تا پایان سال اول برنامه چهارم توسعه، طرح ساماندهی سواحل را تهیه و تا پایان این برنامه، ۴۰ متر از حریم دریا را آزاد کند.
در اجرای طرح آزادسازی سواحل، بایستی سازمان های دولتی که مجتمع های رفاهی و خدماتی دارند، شرایط را برای استفاده عموم مهیا می‌کردند! امری که اکنون تقریباً هیچ رنگی از واقعیت به خود نگرفته است.
‘مرتضی نصرالهی’ که با خانواده‌اش از تهران راهی مازندران شده و پس از گذران یک عصر نسبتاً گرم تابستانی در ساحل می‌گوید: امروز که به دلیل مواج بودن دریا، نتوانستیم شنا کنیم. دو فرزند ۱۴ و ۹ ساله به شوق شنا در دریا به شمال آمده‌اند که امیدواریم فردا با بهتر شدن هوا بتوانیم شنا کنیم.
این مسافر درباره امکانات طرحها می‌گوید: طرح سالم سازی که امروز دیدیم تفاوت چندانی با سال گذشته ندارد، فقط فکر می‌کنم یک مقدار سرویس بهداشتی آن بهتر شده، ولی حضور ناجیان غریق در کنار ساحل و هلال احمر اگر چه کم بود، اما برای هشدار به گردشگران جای تقدیر دارد.
حسنی با بیان اینکه امیدوارم همه مسافران و شهروندان هشدارها را جدی بگیرند و در نقاط ممنوعه شنا نکنند، گفت: به نظرم لازم است، تمام نقاط کور و غیر قابل شنا توسط دستگاه های اجرایی شناسایی و با تابلوهای راهنما مشخص شود تا کمتر شاهد اتفاقات ناگوار باشیم.
‘مریم جوادیان’ همسر این گردشگر تابستانی، با بیان اینکه با گذشت ۳۳ سال از انقلاب اسلامی انتظار می رود طرح ها از امکانات بهتری از نمازخانه‌های تمیز تا سرویس‌های بهداشتی برخوردار باشد، گفت: حتی نقاطی که به لحاظ آلودگی دارای خطرات زیادتری است، به مردم معرفی نشده است.
وی اضافه کرد: اگر می شد که مسوولان طرح سالم سازی دریا مقدار بیشتری از ساحل را به گردشگران عمومی اختصاص می دادند و خانواده‌هایی که قادر به استفاده از ویلاهای ساحلی نیستند، بتوانند ساعات بیشتری از نعمت دریا که در همه ایران وجود ندارد، استفاده کنند، جای تقدیر داشت.
امسال، در حالی ۱۸۰ طرح سالم سازی دریا در مازندران اجرا می شود که تاکنون ۲۰۰ نقطه که قابلیت تبدیل به طرح‌های سالم سازی دریا دارند، مشخص شده، بیش از هزار و ۳۰۰ ناجی غریق در این طرح ها مستقر شده و افزون بر ۴۰۰ نقطه کور در سواحل استان شناسایی شده است.
در سال ۱۳۷۵ بود که خبر اجرای طرح سالم سازی سواحل دریای خزر در رسانه‌های جمعی مطرح شد و بسیاری از مردم از جمله بانوان از شنیدن خبر اینکه بعد از سال‌ها امکان شنا کردن در سواحل ایمن شمال کشور برای آنها فراهم شده، بسیار خوشحال شدند، در آن زمان بخش محدودی از سواحل دریای خزر به طرح سالم سازی مجهز شد و همه در انتظار به ثمر نشستن این طرح در یکی دو سال آینده بودند، زیرا با استقبال فراوان مردم و بانوان، انتظار می‌رفت که این طرح از نظر کمی و کیفی، همه ساله رشد قابل توجهی داشته باشد.
اکنون بیش از ۱۶ سال است که از اجرای این طرح در سواحل خزر گذشته است، اما نه تنها امکانات محدوده‌های طرح سالم سازی رشد نداشته، بلکه با سیر نزولی نیز همراه بوده است و متأسفانه با گذشت این مدت زمان طولانی وضعیت محدوده‌های مورد استفاده بانوان در طرح سالم سازی چندان مناسب نیست و احتمال ابتلا به امراض پوستی وجود دارد.
شاید به همین دلیل، شنیدن آمار بالای غرق شدگان به صورت روزانه در فصل تابستان در سواحل استانهای گیلان و مازندران و گلستان چندان عجیب نباشد و این در حالی است که با برنامه ریزی‌های صحیح و بهینه بودجه می‌توان از این اتفاقات ناگوار به میزان قابل توجهی کاست.
در این میان، مساله‌ای که کمتر مورد توجه مسوولان استانهای حاشیه دریای خزر قرار گرفته، ظرفیت بالقوه این سواحل برای تبدیل به قطب بزرگ گردشگری ساحلی است و این درحالی است که کشورهای همسایه دریای خزر از این ظرفیت‌ها در ترویج فرهنگ استفاده از نقاط ایمن و طرح‌های سالم سازی دریا بهره برده‌اند و توانسته‌اند با جذب گردشگران فراوان به درآمدهای خوبی دست یابند.
این کشورها توانسته‌اند با بهره‌گیری از سواحل دریای خزر در کشور خود و با اندکی سرمایه‌گذاری، خطرهای احتمالی را کاهش داده و با جذب گردشگران داخلی و خارجی و ایجاد یک گردش مالی پر رونق، به توسعه کشور خود بپردازند و با گسترش تنوع سرگرمی‌ها و امکانات در این سواحل، تفریحاتی سالم و امن را برای گردشگران به ارمغان آورند.
وجود جریان‌های شکافنده مرگبار، آشنا نبودن با فنون شنا و شناخت محیط، مهم ترین دلایل غرق شدن شناگران در سواحل دریای خزر است و با توجه به درخواست رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر، متأسفانه محدوده‌های سالم سازی سواحل خزر فاقد هر گونه امکانات رفاهی استاندارد بوده و هیچ جذابیتی برای استفاده از این طرح در میان مسافران و گردشگران ایجاد نمی‌کند.
کافی است، برای یک بار هم که شده به سواحل خزر مسافرت کنید تا با انبوه زباله‌ها و لوازم یکبار مصرف پزشکی از قبیل سرنگ و سرسوزن‌های تزریق در حاشیه دریا برخورد کنید که به صورت ناراحت کننده‌ای، چشم آزار است و در کنار آن نیز نمی‌توان ورود فاضلاب‌های شهری و بیمارستانی را به خزر، نادیده گرفت که زمینه ساز بروز انواع بیماری‌ها خواهد بود.
در روند طرح‌های سالم سازی به حدی وارونه عمل شده که این بخش از سواحل و طرح‌های سالم سازی با وجود انواع آلاینده‌ها از قبیل مواد نفتی، صنعتی، شیمیایی و فاضلاب‌های خانگی و پزشکی به آلوده‌ترین بخش‌های ساحل خزر بدل شده است.
با توجه به شرایط غیر اصولی و نبود امکانات مناسب تفریحی، رفاهی و نداشتن برخی زیرساخت‌های پوششی از قبیل رختکن و امانتداری در محدوده‌های طرح‌های سالم سازی دریا، بسیاری از مسافران ترجیح می‌دهند، عطای این محدوده‌های پر از سنگ، اجسام تیز و بتونی را به لقایش بخشیده و همراه سایر اعضای خانواده در سواحل به اصطلاح غیر حفاظت شده شنا کرده و ساعت‌های پر خطری را سپری کنند.
این در حالی است که پیشتر، ‘محمود مظفر’، رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با هشدار نسبت به خطرات شنا در مناطق ‘شنا ممنوع’ دریای خزر و خطرات احتمالی شنا در مناطق ناشناخته، به مسافران عازم مناطق شمالی کشور از آنان خواسته بود در مناطق امن و طرح‌های ایجاد شده سالم سازی دریا که با حضور ناجیان غریق و عوامل امداد و نجات هلال احمر تجهیز شده‌اند، شنا کنند.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی مسوولان استانهای شمالی، می‌توان مدعی شد که سالانه، بودجه فراوانی صرف برپایی پلاژهای موقت و طرح‌های سالم سازی در حاشیه دریای خزر می‌شود که به گفته کارشناسان به هیچ وجه استاندارد نیست و موجب جذب گردشگران نمی‌شود.
گزارش از فرهاد شرف پور
اجتمام**۷۰۲۹**۱۴۱۰**۱۵۶۹
انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۲۴۳۶۲۹
ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی